Усе словы

абогатварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Аднесціся з захапленнем, з любасцю да каго-н., узняць на ўзровень славы.

• А. паэта.
• А. героя.

|| незакончанае трыванне: абогатвараць.

|| назоўнік: абогатварэнне.

абодва лічэбнік | зборны назоўнік

Як той, так і другі.

• Абодва сыны служаць у арміі.
• Абедзве дачкі вучацца.
• Абедзвюма рукамі трымацца (пераноснае значэнне: даражыць чым-н. і размоўнае).

абоддзе назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

Абады.

• Тнуць а.

абое лічэбнік | зборны назоўнік

Як той, так і другі; як тая, так і другая; як тое, так і другое.

• Жонка мужу нешта шэпча і абое выходзяць.
• Абое рабое (размоўнае неадабральнае) — пра людзей, падобных у чым-н., вартых адзін аднаго (па якіх-н. адмоўных якасцях).

абоз назоўнік | мужчынскі род

1. Група фурманак, падвод з людзьмі або грузам.

   • А. з фуражом.

2. Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння.

   • Абозы з раненымі.
   • Плесціся ў абозе (размоўнае) — цягнуцца ў хвасце, адставаць ад усіх.

|| прыметнік: абозны.

абозня назоўнік | жаночы род

Халодная будыніна, дзе знаходзяцца калёсы, сані і пад.

• На зіму калёсы паставілі ў абозню.

абознік назоўнік | мужчынскі род

1. Абозны возчык, фурман.

2. Ваеннаслужачы абозных часцей (размоўнае).

3. пераноснае значэнне: Той, хто адстае, пляцецца ў хвасце (размоўнае).

   • Раўняцца па перадавіках, а не па абозніках.

абойма назоўнік | жаночы род

1. Металічная рамка для патронаў, якая ўстаўляецца ў магазінную каробку агнястрэльнай зброі.

   • А. патронаў.

2. Скаба, абруч і пад., якія служаць для замацавання частак машын, збудаванняў і пад. (спецыяльны тэрмін).

   • Жалезабетонная а.

3. пераноснае значэнне: Рад, набор чаго-н. (пра тое, што з’яўляецца адно за адным; размоўнае, часцей неадабральнае).

   • Цэлая а. аргументаў.

абоймы назоўнік

Абрамленне, акружэнне.

• Азёры ў пышных абоймах лазы.

абойшчык назоўнік | мужчынскі род

Майстар, спецыяліст па абіўцы мэблі, дзвярэй.

аболтус назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | лаянкавае

Дурань, гультай, нядбайнік.

абора² назоўнік | жаночы род | устарэлае

Хлеў для кароў, кароўнік.

аборка³ назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Друкарскі набор укарочанымі радкамі вакол якога-н. малюнка, табліцы і пад.

• Тэкст у аборку.

аборт назоўнік | мужчынскі род

Дачаснае адвольнае або штучнае спыненне цяжарнасці, выкідыш.

абочны прыметнік

Які знаходзіцца ўбаку ад дарогі.

• Ішлі абочнымі сцежкамі.

абочына назоўнік | жаночы род

Бакавая частка, край дарогі, пуці і пад.

• З ‘ехаць на абочыну.

абоі назоўнік

Шырокія палосы паперы з узорамі (у мінулым таксама тканіна) для абклейвання сцен у памяшканнях; шпалеры.

|| прыметнік: абойны.

• Абойная фабрыка.

абпальны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які служыць для апрацоўкі агнём, тэмпературай, прызначаны для абпальвання.

• Абпальныя печы.

абпальшчык назоўнік | мужчынскі род

Рабочы, спецыяліст па абпальванню.

• А. вапны.

|| жаночы род: абпальшчыца.

абпаліна назоўнік | жаночы род

Абпаленае месца.

• Сасна з абпалінай.

абпаліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прымусіць абгарэць, абвугліцца з усіх бакоў.

   • Маланка абпаліла ствол елкі.

2. Апрацаваць выраб з гліны і пад. агнём.

   • А. гаршкі.

|| незакончанае трыванне: абпальваць.

|| назоўнік: абпальванне і абпал.

• Абпал цэглы.

абпаўзці дзеяслоў | закончанае трыванне

Прапаўзці вакол ці міма каго-, чаго-н.

• Мурашкі абпаўзлі перашкоду.

|| незакончанае трыванне: абпаўзаць.

абплаваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Плаваючы, пабываць усюды, у розных месцах.

• А. усе моры і акіяны.

абплесці дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і аплесці.

|| незакончанае трыванне: абплятаць.

абплысці (абплыць) дзеяслоў | закончанае трыванне

Праплысці міма ці вакол каго-, чаго-н.

• А. скалу.

|| незакончанае трыванне: абплываць.

абпоўзаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Поўзаючы, пабываць у розных месцах.

• Дзіця абпоўзала ўвесь пакой.

|| незакончанае трыванне: абпоўзваць.

абпраменіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Падвергнуцца ўздзеянню якіх-н. прамянёў.

абпраменіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Накіраваць на каго-, што-н. прамені, падвергнуць уздзеянню якіх-н. прамянёў.

|| незакончанае трыванне: абпраменьваць.

|| назоўнік: абпраменьванне і абпрамяненне.

• Радыеактыўнае а.

абпырскаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апырскаць.

|| незакончанае трыванне: абпырскваць.

|| аднакратны дзеяслоў: абпырснуць.

|| зваротны стан: абпырскацца.

|| незакончанае трыванне: абпырсквацца.

абпячы дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апячы.

|| незакончанае трыванне: абпякаць.

абпячыся дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апячыся.

|| незакончанае трыванне: абпякацца.

абпілаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апілаваць.

• А. бервяно.

|| незакончанае трыванне: абпілоўваць.

|| назоўнік: абпілоўванне і абпілоўка.

абрабіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Апрацаваць, дагледзець.

   • А. зяшю.

2. Апрацоўваючы, прыдаць чаму-н. патрэбны выгляд, якасць.

   • А. каштоўны камень.

3. Запэцкаць, забрудзіць чым-н. (размоўнае).

   • А. адзенне граззю.

|| незакончанае трыванне: абрабляць.

абрад назоўнік | мужчынскі род

Сукупнасць строга акрэсленых дзеянняў, якімі суправаждаецца выкананне рэлігійных рытуалаў або бытавых традыцый.

• А. хрышчэння.
• Вясельны а.

|| прыметнік: абрадавы і абрадны.

абрадзініцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і абрадзіцца.

абрадзіцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Нарадзіць.

• Абрадзілася маладзіца.

абраднасць назоўнік | жаночы род

1. Сістэма абрадаў.

   • Зімовая народная а.

2. Абрадавы звычай.

   • Выконваць усе абраднасці.

абражальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто абражае каго-н.

|| жаночы род: абражальніца.

абраз назоўнік | мужчынскі род

Малюнак Бога або святога ў выглядзе партрэта ў фарбах як прадмет рэлігійнага пакланення.

• У хаце на покуці віселі абразы.

|| памяншальная форма: абразок.

абраза назоўнік | жаночы род

1. гл. абразіць.

2. Абразлівае слова, абразлівы ўчынак.

   • Цяжкая а.

абразанне назоўнік | ніякі род

1. гл. абрэзаць.

2. Рэлігійны абрад у яўрэяў і мусульман, звязаны з выдаленнем крайняй плоці ў хлопчыкаў.

абразкі назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Жанр лірычных мініяцюр у беларускай прозе, у якіх адлюстроўваецца ўнутраны свет чалавека.

|| прыметнік: абразковы.

абразлівы прыметнік

Такі, які нясе ў сабе абразу.

• Абразлівыя словы.

|| назоўнік: абразлівасць.

абразуміцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Абдумацца, стаць разважлівым.

• З гадамі абразумілася.

абразуміць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пераканаць, прымусіць абдумацца.

• А. дурасліўца.

абразіна назоўнік | жаночы род | размоўнае | лаянкавае

Агідны, брыдкі твар, а таксама благі чалавек.

абразіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Адчуць сябе абражаным, зняважаным, моцна пакрыўдзіцца.

|| незакончанае трыванне: абражацца.

абразіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыўдзіць, надта ўнізіць.

• А. словам.
• А. дзеяннем.

|| незакончанае трыванне: абражаць.

|| назоўнік: абраза.

абракадабра назоўнік | жаночы род | кніжнае

Бяссэнсавы, незразумелы набор слоў [ад лацінскай назвы магічнага заклінання].

абрамленне назоўнік | ніякі род

1. гл. абраміць.

2. Тое, што абрамляць (у 2 знач.) што-н., рамка, акружэнне.

   • Прыгожае а. партрэта.