Усе словы

бэлечны прыметнік

Які мае адносіны да бэлькі, зроблены з бэлек.

• Бэлечнае перакрыццё.

бэлька назоўнік | жаночы род

Брус, які апіраецца на сцены і служыць падтрымкай насцілу (падлогі, столі і пад.).

• Палажыць новую бэльку.

бэра назоўнік | жаночы род

Пашыраны ў Беларусі сорт позніх груш, якія прыносяць буйныя жоўтыя плады.

• Лошыцкая бэра — беларускі селекцыйны сорт іруш.
• Слуцкая бэра — сорт груш, якія распаўсюджаны ў Беларусі, асабліва на Случчыне.

бэрсаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Блытаць, заблытваць.

   • Б. ніткі.

2. Няўмела або неакуратна вязаць, абвязваць, плесці.

   • Б. сетку.

|| назоўнік: бэрсанне.

бэсціць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Знеслаўляць, ганьбіць, зневажаць.

   • Б. доброе імя.

2. Брудзіць, трапаць, псаваць.

   • Б. вопратку.

|| закончанае трыванне: збэсціць.

|| назоўнік: бэшчанне.

бэта- прыстаўка

Першая частка складаных слоў у складзе некаторых тэрмінаў: бэта-распад (адзін з відаў радыеактыўнага ператварэння атамнага ядра), бэта-часціцы (электроны і пазітроны, якія вылучаюцца радыеактыўнымі прамянямі пры бэта-распадзе), бэта-прамяні (паток бэта-часціц, якія вылучаюцца радыеактыўнымі рэчывамі пры бэта-распадзе).

бювар назоўнік | мужчынскі род

Настольная папка для папер, канвертаў.

|| прыметнік: бюварны.

бюджэт назоўнік | мужчынскі род

1. Каштарыс расходаў і даходаў дзяржавы, прадпрыемства або ўстановы на пэўны тэрмін.

   • Б. інстытута.

2. Сукупнасць асабістых даходаў і расходаў на пэўны тэрмін.

   • Сямейны б.

|| прыметнік: бюджэтны.

• Бюджэтныя асігнованні.

бюлетэнь назоўнік | мужчынскі род

1. Кароткае паведамленне аб якой-н. важнай грамадскай падзеі, справе.

   • Б. з’езда.

2. Назва некаторых перыядьмных выданняў.

   • Б. Акадэміі навук.

3. Лісток для галасавання.

   • Выбарчы б.

4. Бальнічны ліст аб часовай непрацаздольнасці па хваробе (размоўнае).

   • Быць на бюлетэні.

бюракрат назоўнік | мужчынскі род

1. Службовая асоба, якая выконвае абавязкі фармальна, не ўнікаючы ў сутнасць справы, букваед, валакітчык (зневажальнае).

2. Прадстаўнік бюракратыі, чыноўнік.

|| жаночы род: бюракратка.

|| прыметнік: бюракрацкі.

бюракратызм назоўнік | мужчынскі род

1. Сістэма кіравання чыноўніцкай адміністрацыі, якая адана ад інтарэсаў народаў.

2. пераноснае значэнне: Канцыляршчына, папяровая валакіта, фармальныя адносіны да справы.

|| прыметнік: бюракратычны.

бюракратыя назоўнік | жаночы род

1. Тое, што і бюракратызм (у 1 знач.).

2. зборны назоўнік: Бюракраты, чыноўнікі.

|| прыметнік: бюракратычны.

бюро² назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Пісьмовы стол з шуфлядамі для захоўвання папер.

бюст назоўнік | мужчынскі род

1. Скульптура верхняй часткі чалавечага цела (да грудзей або да пояса).

   • Бронзавы б. Янкі Купалы.

2. Жаночыя грудзі.

   • Выступіла цётка з ладным бюстам.

|| прыметнік: бюставы.

бюстгальтар назоўнік | мужчынскі род

Жаночы ліфчык для падтрымання бюста.

|| прыметнік: бюстгальтарны.

бягляк назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто ўцякае, уцякач.

|| жаночы род: бяглячка.

бягом прыслоўе

Хутка пераступаючы нагамі, у тэмпе бегу; не шагам.

• Прыпусціцца б.
• Бягом бегчы — вельмі хутка рухацца.

бягонія назоўнік | жаночы род

Дэкаратыўная трапічная і субтрапічная расліна з прыгожым пярэстым лісцем і дробнымі кветкамі.

|| прыметнік: бягоніевы.

• Сямейства бягоніевых (назоўнік).

бягун назоўнік | мужчынскі род

Той, хто хутка бегае; спартсмен, які займаецца бегам (у 1 знач.).

• Б. на короткія дыстанцыі.

|| жаночы род: бягуння.

бягучы прыметнік

1. Які знаходзіцца ў руху.

   • Бягучая вода.
   • Шукай бягучага ваўка след.

2. Які зараз адбываецца, цяперашні, штодзённы.

   • Бягучыя справы.
   • Б. момант.
   • Бягучы рахунак — рахунак укладчыка ў ашчадным банку.

|| назоўнік: бягучасць.

бяда назоўнік | жаночы род

1. Няшчасце, гора.

   • Дапамагчы ў бядзе.
   • Беды цярпець — каменное сэрца мець (прыказка).
   • Б. па бядзе, як па нітцы ідзе (прыказка).

2. Нястача, галеча.

   • У хаце — б.

3. у знач. выказніка: Дрэнна; непрыемнасць.

   • Б. мне з ім.

Фразеалагізмы:

• Бяда вялікая (размоўнае) — не мае значэння, няважна.
• Бядой латаны (размоўнае) — вельмі бедны.
• Далей ад бяды (размоўнае) — пра нежаданне ўвязвацца ў непрыемную псторыю.
• Такой бяды; толькі (той) бяды (размоўнае) — не мае значэння; ну дык што ж!

бядак назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Бяздольны, няшчасны, гаротны.

|| жаночы род: бядачка.

|| прыметнік: бядацкі.

• Год цяжкі, бядацкі.

бяднець дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Траціць сваё багацце, станавіцца бяднейшым.

2. Траціць што-н.

   • Рака бяднее на рыбу.
   • Фантазія бяднее (пераноснае значэнне).

|| закончанае трыванне: абяднець і збяднець.

бяднота назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Беднасць, галеча, убогасць.

2. зборны назоўнік: Бедныя людзі, жабракі.

бядняк назоўнік | мужчынскі род

1. Незаможны, бедны чалавек.

2. Бедны селянін, якога ў мінулым эксплуатавалі багачы.

|| жаночы род: бяднячка.

|| прыметнік: бядняцкі.

бядняцтва назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

Бедныя людзі, бедната.

бядота назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Гора, бяда, бедства.

2. Матэрыяльныя нястачы, беднасць.

   • Жыў ён у бясконцай бядоце.

|| прыметнік: бядотны.

• Бядотнае становішча.

бядро назоўнік | ніякі род

Частка нагі ад таза да калена.

• Насіць спадніцу на бёдрах.

|| прыметнік: бядровы.

• Бядровая косць.

бяз (бяс) прыстаўка

Ужыв. замест «без…» («бес…») у першым складзе перад націскам, напр. бяздонны, бязмежны, бяссонніца, бяссэнсіца.

бязбацькавіч назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто жыве, выхоўваецца без бацькі, сірата.

бязбожнасць назоўнік | жаночы род

Адмаўленне існавання Бога, адсутнасць веры ў Бога.

бязбожны прыметнік

1. Які не прызнае існавання Бога.

   • Бязбожная літаратура.

2. Неймаверны, несумленны (размоўнае).

   • Б. лгун.

бязбожнік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які не верыць у Бога, адмаўляе яго існаванне.

|| жаночы род: бязбожніца.

|| прыметнік: бязбожніцкі.

бязбольны прыметнік

Які не выклікае болю, фізічных пакут.

• Б. укол.

|| назоўнік: бязбольнасць.

бязбоязны прыметнік

Які не ведае страху, бясстрашны.

|| назоўнік: бязбоязнасць.

бязбровы прыметнік

Які мае ледзь прыметныя бровы.

• Б. твар.

|| назоўнік: бязбровасць.

бязважкі прыметнік

Лёгкі, які мае вельмі малую вагу.

|| назоўнік: бязважкасць.

• У стане бязважкасці.

бязверхі прыметнік

Такі, у якім няма верху, верхавіны.

• Бязверхая асіна.

бязвер’е назоўнік | ніякі род

Адсутнасць веры, упэўненасці ў чым-н.

• Ён не паддаваўся бязвер’ю.

бязветраны прыметнік

Ціхі, без ветру.

• Бязветранае надвор’е.

бязвоблачны прыметнік

1. Без воблакаў, ясны.

   • Бязвоблачнае неба.
   • Б. дзень.

2. пераноснае значэнне: Нічым не засмучаны; светлы, шчаслівы.

   • Бязвоблачнае дзяцінства.

|| назоўнік: бязвоблачнасць.

бязвобразны прыметнік

Які не вызначаецца наяўнасцю паэтычных вобразаў.

• Бязвобразнае мысленне.

|| назоўнік: бязвобразнасць.

бязводдзе назоўнік | ніякі род

Адсутнасць, нястача вады, вільгаці.

бязводны прыметнік

1. Пазбаўлены вады, вільгаці.

   • Бязводная пустыня.

2. Які не мае ў сваім саставе вады (спецыяльны тэрмін).

   • Бязводная кіслата.

|| назоўнік: бязводнасць.

бязволле назоўнік | ніякі род

Адсутнасць сілы волі, слабахарактарнасць.

• Папракаць за б.

бязвольны прыметнік

Які не мае сілы волі, слабахарактарны.

• Б. характар.

|| назоўнік: бязвольнасць.

бязвусы прыметнік

1. Без вусоў.

   • Бязвусыя юнакі.

2. Безасцюковы.

   • Бязвусая пшаніца.

|| назоўнік: бязвусасць.

бязвыезны прыметнік

Аб працяглым без выездаў жыцці, знаходжанні на адным месцы.

• Бязвыезнае жыццё.

бязвыплатны прыметнік

Бясплатны, дармавы.

• Бязвыплатнае адчужэнне (у юрыспрудэнцыі).

бязвыхадны прыметнік

Пра становішча, з якога няма выйсця.

• Бязвыхаднае становішча.

|| назоўнік: бязвыхаднасць.