Усе словы

ампула назоўнік | жаночы род

Герметычна запаяная пасудзіна для захавання чаго-н.

• Лякарства ў ампулах.

|| прыметнік: ампульны.

ампутаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Зрабіць (рабіць) ампутацыю.

• А. нагу.

ампутацыя назоўнік | жаночы род

Адразанне хворай канечнасці або знешняй часткі органа.

• А. рукі.

|| прыметнік: ампутацыйны.

ампір назоўнік | мужчынскі род

Мастацкі (галоўным чынам у архітэктуры) стыль, які ўзнік у Францыі ў канцы 18 — пач. 19 ст., заснаваны на імітацыі антычных узораў.

• Будынак у стылі а.

|| прыметнік: ампірны.

амулет назоўнік | мужчынскі род

Невялікі прадмет, які носяць забабонныя людзі на целе як магічны сродак, нібыта здольны засцерагчы ад бяды, хваробы і пад. і талісман.

|| прыметнік: амулетны.

амуніцыя назоўнік | жаночы род | устарэлае

Паходны рыштунак байца (акрамя зброі і адзення).

• Пры поўнай амуніцыі (з усім тым, што ваеннаслужачы павінен мець у паходзе).

|| прыметнік: амунічны.

амурны прыметнік | устарэлае | жартаўлівае

Любоўны (ад імя Амура, бога кахання ў антычнай міфалогіі).

• Амурныя справы.

амфібрахій назоўнік | мужчынскі род

Трохскладовая вершавая стапа з націскам на другім складзе.

|| прыметнік: амфібрахічны.

амфібія назоўнік | жаночы род

1. Пазваночная жывёліна, якая дыхае ў раннім узросце жабрамі, а ў дарослым стане лёгкімі.

2. Земнаводная расліна.

3. Самалёт для ўзлёту і пасадкі на вадзе і на сушы, а таксама танк, аўтамабіль для руху па сушы і па вадзе.

|| прыметнік: амфібійны.

амфітэатр назоўнік | мужчынскі род

1. У старажытных грэкаў і рымлян: збудаванне для масавых відовішчаў, у якім месцы для гледачоў узвышаліся паўкругам.

2. У сучасным тэатры: рады крэслаў, размешчаныя ў зале за партэрам, а таксама частка залы, дзе яны размешчаны.

амшалы прыметнік

Які аброс мохам.

• Амшалыя хаты.

амшара (амшарына) назоўнік | жаночы род

Тое, што і імшара.

амшыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абымшыць.

амшэлы прыметнік

Тое, што і абымшэлы.

• Амшэлая старая хата.

амшэць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абымшэць.

амыленне назоўнік | ніякі род | спецыяльны тэрмін

Раскладанне арганічных злучэнняў вадой або шчолачамі.

• А. тлушчаў.

амяла назоўнік | жаночы род

Шматгадовая вечназялёная расліна з белымі ягадамі, якая паразітуе на іншых дрэвах.

амялушка назоўнік | жаночы род

Невялікая лясная чубатая птушка з атрада вераб’іных.

|| прыметнік: амялушкавы.

амярцвелы прыметнік

Які страціў адчувальнасць, безжыццёвы.

• Амярцвелая тканка.

|| назоўнік: амярцвеласць.

амярцвіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць неадчувальным, безжыццёвым.

   • А. тканку.

2. пераноснае значэнне: Выключыць з гаспадарчага абароту.

   • А. капітал.

|| незакончанае трыванне: амярцвляць.

|| назоўнік: амярцвенне.

амяшчаніцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Стаць мешчанінам па настрою, учынках.

|| незакончанае трыванне: амяшчаньвацца.

амёба назоўнік | жаночы род

Прасцейшая аднаклетачная жывёліна, якая ў працэсе руху можа змяняць форму цела.

|| прыметнік: амёбны.

амін часціца

1. часціца: Заключнае слова пропаведзі, малітвы ў знач. так, сапраўды.

2. назоўнік: Канец (устарэлае).

   • Цяпер яму а.

аміяк назоўнік | мужчынскі род

Бясколерны газ з рэзкім непрыемным пахам, злучэнне азоту з вадародам.

|| прыметнік: аміячны.

анабіёз назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Рэзкае зніжэнне жыццёвых працэсаў у арганізме з наступным аднаўленнем іх пры спрыяльных умовах.

|| прыметнік: анабіятычны і анабіёзны.

анагр назоўнік | мужчынскі род

Дзікі асёл, які водзіцца ў Пярэдняй, Сярэдняй і Цэнтральнай Азіі.

|| прыметнік: анагравы.

анаконда назоўнік | жаночы род

Вельмі вялікіх памераў змяя сямейства ўдаваў, якая жыве па берагах рэк, азёр Паўднёвай Амерыкі.

|| прыметнік: анакондавы.

аналаг назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Тое, што з’яўляецца падабенствам чаго-н., адпаведнасцю з чым-н.

|| прыметнік: аналагавы.

аналагічны прыметнік

Падобны, такі ж.

• А. выпадак.

|| назоўнік: аналагічнасць.

аналогія назоўнік | жаночы род | кніжнае

Падабенства ў якіх-н. адносінах паміж прадметамі, з’явамі і паняццямі. Правесці аналогію паміж з’явамі.

• Поўная а.

аналой назоўнік | мужчынскі род

Высокі столік з пакатым верхам, на які ў царкве кладуць кнігі, абразы і іншыя прадметы.

|| прыметнік: аналойны.

аналы назоўнік

Запіс найбольш значных падзей па гадах, летапіс. У аналах гісторыі (пераноснае значэнне: аб чым-н. значным, гераічным, што ўвайшло ў гісторыю; высокае).

аналіз назоўнік | мужчынскі род

1. Метад навуковага даследавання шляхам разгляду асобных бакоў, уласцівасцей, састаўных частак чаго-н. і процілегласць сінтэз.

2. Усебаковы разбор, разгляд чаго-н.

   • А. новага рамана.

3. Вызначэнне саставу рэчыва.

   • А. крыві.
   • Хімічны а.
   • Аналіз матэматычны — адзін з раздзелаў вышэйшай матэматыкі.

|| прыметнік: аналітычны.

• А. розум (схільны да аналізу).
• А. метад.

аналізаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Зрабіць (рабіць) аналіз (у 1 і 2 знач.) чаго-н.

• А. мастацкі твор.

|| закончанае трыванне: прааналізаваць.

аналітык назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто мае схільнасць да аналітычных разважанняў, умее добра аналізаваць што-н.

2. Спецыяліст, які займаецца аналізам (у 1 і 3 знач.).

   • Палітычны а.
   • Хімік-а.

анамалія назоўнік | жаночы род | кніжнае

Адхіленне ад нормы, ад агульнай заканамернасці; няправільнасць.

• Магнітная а.
• Анамаліі ў развіцці арганізма.

|| прыметнік: анамальны.

анамастыка назоўнік | жаночы род

1. У мовазнаўстве: сукупнасць уласных імён мовы.

2. Раздзел мовазнаўства, які вывучае ўласныя імёны.

|| прыметнік: анамастычны.

анамнез назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Сукупнасць медыцынскіх звестак, атрыманых шляхам апытання таго, хто абследуецца, а таксама тых, хто яго ведае.

• Псіхіятрычны а.

|| прыметнік: анамнестычны.

ананас назоўнік | мужчынскі род

Паўднёвая травяністая расліна з прадаўгаватым духмяным і сакавітым плодам, а таксама плод гэтай расліны.

|| прыметнік: ананасны і ананасавы.

анансаваць дзеяслоў | кніжнае | закончанае і незакончанае трыванне

Зрабіць (рабіць) анонс.

ананізм назоўнік | мужчынскі род

Ненармальнае задавальненне палавой цягі раздражненнем палавых органаў.

ананім назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Аўтар, які ўтойвае сваё прозвішча, а таксама літаратурны твор без указання прозвішча аўтара.

ананімка назоўнік | жаночы род | размоўнае | неадабральнае

Не падпісанае аўтарам пісьмо, якое паведамляе пра каго-н. нешта непрыемнае, крыўднае, выкрывае каго-н. і пад.

ананімны прыметнік

Без указання прозвішча аўтара.

• Ананімнае пісьмо.
• А. мастацкі твор.

|| назоўнік: ананімнасць.

ананімшчык назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | пагардлівае

Той, хто піша ананімныя пісьмы.

|| жаночы род: ананімшчыца.

анапест назоўнік | мужчынскі род

Трохскладовая вершаваная стапа з націскам на апошнім складзе.

|| прыметнік: анапестычны.

анархізм назоўнік | мужчынскі род

Грамадска-палітычная плынь, якая адмаўляе любыя формы дзяржаўнай улады і прапаведуе неабмежаваную свабоду асобы.

|| прыметнік: анархічны.

анархіст назоўнік | мужчынскі род

Прыхільнік анархізму, член анархічнай арганізацыі.

|| жаночы род: анархістка.

|| прыметнік: анархісцкі.

анархія назоўнік | жаночы род

1. Уласцівае анархізму адмаўленне дзяржаўнай улады; безуладдзе.

2. Адсутнасць арганізаванага кіравання.

   • А. вытворчасці.

|| прыметнік: анархічны.

анатаваць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае і незакончанае трыванне

Скласці (складаць) анатацыю чаго-н.

|| закончанае трыванне: праанатаваць.