Усе словы

акварэліст назоўнік | мужчынскі род

Мастак, які піша акварэллю.

|| жаночы род: акварэлістка.

акваторыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Паверхня вадаёма, водны ўчастак.

• А. порта.

акведук назоўнік | мужчынскі род

Маставое збудаванне з каналам або трубаправодам для падачы вады цераз роў, цясніну і пад.

аклад² назоўнік | мужчынскі род

Металічнае пакрыццё паверхні абразоў.

• Залаты а.

|| прыметнік: акладны.

акладзісты прыметнік

Акладзістая барада — шырокая і густая барада.

акладны прыметнік

Акладны ліст — афіцыйнае паведамленне аб аблажэнні падаткам, страхоўкай і пад.

акладня назоўнік | жаночы род

Прыстасаванне ў плузе для пераварочвання пласта зямлі, адвал.

аклеіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абклеіць.

• А. сцены новымі шпалерамі.

|| незакончанае трыванне: аклейваць.

|| назоўнік: аклейванне і аклейка.

аклікнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Крыкнуўшы, спыніць, падазваць.

• А. на вуліцы знаёмага.

|| незакончанае трыванне: аклікаць.

акліматызавацца дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Прыстасавацца (прыстасоўвацца) да новага асяроддзя, новага клімату.

|| назоўнік: акліматызацыя.

|| прыметнік: акліматызацыйны.

акліматызаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Прыстасаваць (прыстасоўваць) да новага асяроддзя, новага клімату.

|| назоўнік: акліматызацыя.

|| прыметнік: акліматызацыйны.

акно назоўнік | ніякі род

1. Праём у сцяне будынка дпя святла і паветра, а таксама рама са шклом, якая закрывае гэты праём.

   • Дом на шэсць акон.

2. пераноснае значэнне: Адтуліна, прасвет у чым-н., выхад, доступ да чаго-н.

   • А. паміж дамамі.
   • А. ў балоце (астатак вадаёма ў выглядзе адкрытага паглыблення).
   • А. ў шырокі свет.

|| памяншальная форма: акенца і аконца.

|| прыметнік: аконны.

аковы назоўнік

1. Даўней: кайданы.

2. пераноснае значэнне, чаго або якія. Тое, што скоўвае, абмяжоўвае, звязвае дзейнасць (высокае).

   • А. рабства.

аколышак назоўнік | мужчынскі род

Частка некаторых галаўных убораў — абадок, да якога прымацоўваецца верх і які непасрэдна аблягае галаву.

• Шапка з чырвоным аколышкам.

акольнічы назоўнік | мужчынскі род

У Старажытнай Русі: адзін з вышэйшых баярскіх чыноў.

аколіца назоўнік | жаночы род

1. Тое, што і ваколіца (у 2 знач.).

   • Абляцела аколіцу важная навіна.

2. Плот з варотамі ў канцы вёскі (устарэлае).

|| прыметнік: аколічны.

аконне назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

Вокны.

• Хадзіць пад аконнем.

акоп назоўнік | мужчынскі род

Укрыцце для стральбы ў выглядзе рова з насыпам.

• Страляць з акопаў.

|| прыметнік: акопны.

• Акопная вайна (пазіцыйная; размоўнае).

акорд назоўнік | мужчынскі род

Гарманічнае спалучэнне некалькіх музычных гукаў рознай вышыні.

• Узяць а. на баяне.
• Заключны а. (таксама пераноснае значэнне: заключнае дзеянне).

|| прыметнік: акордавы.

акордны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які выконваецца па дагавору, здзельны.

• Акордная работа.
• Акордная плата.

акот назоўнік | мужчынскі род

Роды кошкі і некаторых іншых жывёлін (казы, авечкі, зайчыхі).

акр назоўнік | мужчынскі род

Зямельная мера ў некаторых краінах, роўная 4047 м2.

акрабат назоўнік | мужчынскі род

Цыркавы гімнаст, а таксама наогул спартсмен, які займаецца акрабатыкай.

|| жаночы род: акрабатка.

|| прыметнік: акрабацкі.

акрабатызм назоўнік | мужчынскі род

Акрабатычны спорт у выкананні гімнастычных практыкаванняў.

акрабатыка назоўнік | жаночы род

Цыркавая гімнастыка, а таксама від спартыўнай гімнастыкі.

|| прыметнік: акрабатычны.

акравак назоўнік | мужчынскі род

Абрэзак, кавалак лыка, скуры і пад.

• Рукавіцы з акраўкаў аўчыны.

|| прыметнік: акраўкавы.

акраверш назоўнік | мужчынскі род

Верш, у якім пачатковыя літары радкоў складаюць якое-н. слова або фразу.

акраек назоўнік | мужчынскі род | абласное

1. Край чаго-н.

   • А. тканіны.
   • А. хмары.

2. Тое, што і акравак.

   • Палавік з акрайкаў.

|| прыметнік: акрайкавы.

акраец назоўнік | мужчынскі род

Кавалак хлеба, адрэзаны ад непачатага краю.

• Мець свой а. хлеба.

|| памяншальная форма: акрайчык.

акрамя прыназоўнік

1. За выключэннем, не лічачы каго-, што-н. і апрача.

   • На рэчцы, а. жанчын, нікога не было.

2. У дадатак да каго-, чаго-н.

   • А. дарослых у зале было многа дзяцей.
   • Акрамя таго, у знач. пабочн. — да таго ж.
   • Акрамя таго, нам трэба было наведаць хворага.

акрапляць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і крапіць.

акраса назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Аздоба, упрыгожанне.

   • Слова — а. мастацкага твора.

2. Скорам, тлушч, якімі запраўляюць страву; закраска.

   • Заправіць страву акрасай.

акрасіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Тое, што і закрасіць.

   • А. боршч смятанай.

2. Зрабіць весялейшым, больш цікавым (жыццё, існаванне і пад.).

   • Чым-небудзь а. жыццё.

|| незакончанае трыванне: акрашваць.

акропаль назоўнік | мужчынскі род

У старагрэчаскіх гарадах: цэнтральная ўмацаваная частка, звычайна на ўзгорку.

• Афінскі а.

акруга назоўнік | жаночы род

1. Адміністрацыйна-палітычнае, гаспадарчае, вайсковае і пад. падраздзяленне дзяржаўнай тэрыторыі.

   • Нацыянальная а.
   • Выбарчая а.
   • Тэрытарыяльная а.

2. Тое, што і наваколле (у 2 знач.).

   • Вядомы на ўсю акругу.

|| прыметнік: акруговы.

акругласць назоўнік | жаночы род

1. гл. акруглы.

2. Што-н. акруглае; выпукласць.

   • А. плячэй.

акруглелы прыметнік

Які стаў круглым.

• А. твар.

акруглы прыметнік

Які мае круглую форму.

• А. твар.

|| назоўнік: акругласць.

акругліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць круглым, акруглым.

   • Ён акругліўся, папаўнеў.

2. Выразіцца ў круглых лічбах.

   • Рахунак акругліўся.

3. Дасягнуць значнага памеру (размоўнае).

   • Капітал акругліўся.

|| незакончанае трыванне: акругляцца.

акругліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць круглым, акруглым.

   • А. губы.

2. Выразіць у круглых лічбах.

   • А. суму.
   • Акругленыя лічбы.

|| незакончанае трыванне: акругляць.

|| назоўнік: акругленне.

акружнасць назоўнік | жаночы род

1. У матэматыцы: замкнёная крывая, усе пункты якой роўна аддалены ад цэнтра.

2. Лінія вымярэння акруглых паверхняў і прадметаў.

   • А. шара.

акружны прыметнік

Які размешчаны вакол чаго-н. і абходны, кружны.

• Акружная дарога.

акружыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Размясціцца, стаць вакол каго-, чаго-н., утварыўшы круг або замкнёную лінію.

   • А. армію непрыяцеля.
   • А. участак прысадамі.

2. пераноснае значэнне, каго (што) чым. Стварыць вакол каго-н. якія-н. умовы, устанавіць тыя ці іншыя адносіны.

   • А. бацькоў увагай і клопатамі.
   • З. каго (што) кім.
   • Наблізіць да каго-н. якіх-н. асоб, стварыўшы з іх групу блізкіх людзей.
   • А. сябе аднадумцамі.

|| незакончанае трыванне: акружаць.

|| назоўнік: акружэнне.

акрутны прыметнік

1. Свавольны, жорсткі.

   • А. чалавек.
   • А. характар.

2. Безвыходны, цяжкі.

   • Трапіць у акрутнае становішча.

|| назоўнік: акрутнасць.

акруціцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і абкруціцца.

|| незакончанае трыванне: акручвацца.

акруціць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абкруціць (у 1, 3 і 4 знач.).

|| незакончанае трыванне: акручваць.

акрывавіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Вымазацца крывёю, стаць акрываўленым.

• А. ў бойцы.

|| незакончанае трыванне: акрываўлівацца.

акрывавіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Заліць, вымазаць крывёю.

• А. твар.

|| незакончанае трыванне: акрываўліваць.

акрыды назоўнік

У выразе: карміцца акрыдамі (кніжнае і іранічны сэнс) — бедна харчавацца, галадаць [акрыды — від ядомай саранчы].

акрыліцца дзеяслоў | высокае | закончанае трыванне

Тое, што і натхніцца.

• А. надзеяй.

|| незакончанае трыванне: акрыляцца.

|| назоўнік: акрыленне.