Усе словы

багна назоўнік | жаночы род

1. Топкае балота, дрыгва.

   • Праваліцца ў багну.

2. пераноснае значэнне: Усё, што засмоктвае і цягне чалавека да адсталасці і коснасці.

   • Б. мяшчанства.

|| прыметнік: багнавы.

багністы прыметнік

Балоцісты, вязкі.

• Багністае месца.

|| назоўнік: багністасць.

багун назоўнік | мужчынскі род

Вечназялёны балотны зараснік з рэзкім дурманным пахам.

• Цвіце б.

|| прыметнік: багуновы.

• Б. пах.

багіня назоўнік | жаночы род

1. У антычнай міфалогіі і некаторых усходніх рэлігіях: бажаство жаночага полу.

   • Багіня Ісіда.

2. пераноснае значэнне: Пра жанчыну незвычайнай прыгожосці і грацыі.

   • Не жанчына, а б.

бадай размоўнае

1. часціца: Ужыв. для выказвання нядобрых пажаданняў, праклёнаў.

   • А б. ты прапаў!

2. пабочнае слова: Выказвае дапушчэнне якой-н. магчымасці, схільнасць згадзіцца з чым-н.

   • Па багацці ўбораў няма, б., прыгажэйшай пары года, як восень.

3. прыслоўе: Амаль.

   • Тут некалі корчмы стаялі б. праз кожныя дзесяць кіламетраў.
   • Бадай ці не… — падобна на тое, што.

4. Бадай што —

   1. (пабочнае слова) — магчыма што, відаць што.
      • Б. што, я з вамі згодзен;
   2. амаль, амаль што.
      • Мы ўжо праехалі б. што паўдарогі.

бадацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Мець звычку бадаць, быць бадлівым.

   • Асцярожна, гэта карова бадаецца.

2. Бадаць каго-н. або адзін аднаго.

   • На лузе бадаліся бычкі.

бадаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Біць ілбом, калоць рагамі.

|| закончанае трыванне: забадаць.

|| аднакратны дзеяслоў: бадануць і баднуць.

бадзяга² назоўнік | мужчынскі і жаночы род

Бяздомны, без пэўнага занятку чалавек, які ўвесь час блукае, бадзяецца дзе-н.

• Хадзіць бадзягай па свеце.

|| прыметнік: бадзяжніцкі і бадзяжны.

• Бадзяжніцкае жыццё.
• Бадзяжны люд.

бадзяжніцтва назоўнік | ніякі род

Характар жыцця бадзягі .

бадзяк назоўнік | мужчынскі род

Шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных з калючкамі на лісці і пурпуровымі кветкамі.

|| прыметнік: бадзяковы.

бадзяцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Весці бадзяжніцкае, без пэўнага занятку і прыстанішча жыццё.

   • Б. па свеце.

2. Марна траціць час, сланяючыся без справы.

   • Б. па вуліцы.

|| назоўнік: бадзянне.

бадзёры прыметнік

Поўны сіл, здароўя, энергіі.

• Б. хлопец.

|| назоўнік: бадзёрасць.

бадлівы прыметнік

Які мае звычку бадацца.

• Бадлівая карова.
• Бадлівай карове бог рог не дае (прыказка).

|| назоўнік: бадлівасць.

бадмінтаніст назоўнік | мужчынскі род

Ігрок у бадмінтон.

|| жаночы род: бадмінтакістка.

|| прыметнік: бадмінтанісцкі.

бадмінтон назоўнік | мужчынскі род

Спартыўная гульня, у якой з дапамогай ракетак перакідваецца валан цераз сетку ад аднаго іграка да другога, а таксама адпаведны від спорту.

|| прыметнік: бадмінтонны.

бадыллё назоўнік | зборны | ніякі род

Пруткія сцябліны пераважна аднагадовых траў.

бадыль назоўнік | мужчынскі род

Звычайна сухое сцябло аднагадовай расліны.

• Кукурузныя бадылі.

бадыліна назоўнік | жаночы род

Тое, што і бадыль.

баец назоўнік | мужчынскі род

1. Удзельнік баёў; воін.

   • Бясстрашны б.

2. Радавы ваеннаслужачы, салдат.

   • Б. нацыянальнай арміі.

|| прыметнік: байцоўскі.

баечнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто расказвае байкі.

• Слухаць баечніка.

|| жаночы род: баечніца.

|| прыметнік: баечны.

• Баечная мараль.

бажніца назоўнік | жаночы род | устарэлае

Паліца з абразамі.

бажок назоўнік | мужчынскі род

1. гл. бог.

2. Статуэтка, якая ўвасабляе бажаство.

3. пераноснае значэнне: чый. Улюбёнец ( іраічны сэнс).

   • Бацькі зрабілі з хлопчыка бажка.

бажыцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Клясціся імем бога, ужываючы слова «далібог».

• Не бажыцеся, вам і так вераць.

|| закончанае трыванне: пабажыцца.

|| назоўнік: бажэнне.

база назоўнік | жаночы род

1. Ніжняя апорная частка збудавання, калоны (спецыяльны тэрмін).

   • Б. калоны.

2. Аснова, на чым грунтуецца што-н, (кніжнае).

   • Тэарэтычная б.
   • На базе чаго — маючы што-н. у якасці асновы.

3. Апорны пункт узброеных сіл краіны на сваёй ці чужой тэрыторыі.

   • Ваенна-марская б.

4. Установа, прадпрыемства і пад. па забеспячэнню або абслугоўванню каго-, чаго-н.

   • Турысцкая б.

5. Склад, месца для захоўвання тавараў, матэрыялаў.

   • Продуктовая б.

|| прыметнік: базавы.

базальт назоўнік | мужчынскі род

Вулканічная горная парода, звычайна чорнага колеру.

|| прыметнік: базальтавы.

• Базальтавыя глебы.

базар назоўнік | мужчынскі род

Месца для гандлю, а таксама гавдаль прадуктамі і іншымі таварамі шырокага ўжытку на такім месцы.

• Кніжны б.
• Апусцеў б.
• Адкрыць б. (пераноснае значэнне: справіць крык, шум; размоўнае).
• Птушыны базар — месца на марскіх узбярэжжах, дзе гняздзяцца птушкі.

|| прыметнік: базарны.

• Б. дзень.
• Базарная баба (пераноснае значэнне: сварлівая, грубая жанчына; размоўнае).

базіліка назоўнік | жаночы род

Тып антычных і сярэдневяковых прамавугольных будынкаў (звычайна храмаў), якія ўнутры падзяляюцца ўздоўж двума радамі калон.

|| прыметнік: базілікавы.

базіравацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Асноўвацца на чым-н., грунтавацца. (кніжнае).

   • Б. на фактах.

2. Размяшчацца дзе-н., мець пэўную базу.

   • Б. ў лясах.

базіраваць дзеяслоў | кніжнае | незакончанае трыванне

Засноўваць на чым-н.

• Б. рост вытворчасці на зніжэнні сабекошту прадукцыі.

базіс назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, што і база (у 1 і 2 знач.).

2. Сукупнасць пэўных вытворчых адносін, якія вызначаюць эканамічную структуру грамадства і характар надбудовы.

|| прыметнік: базісны.

базісны прыметнік

1. гл. базіс.

2. Які з’яўляецца базай (у 5 знач.).

   • Б. склад.

бай² назоўнік | мужчынскі род | гістарычнае

У Сярэдняй Азіі: буйны землеўладальнік або ўласнік жывёлы.

|| прыметнік: байскі.

• Байскія землі.

бай-бай выклічнік

1. Прыпеў пры закалыхванні дзіцяці.

2. Спаць (у дзіцячай мове).

   • Пайсці бай-бай.

байбак назоўнік | мужчынскі род

1. Стэпавая жывёліна атрада грызуноў, якая восень і зіму праводзіць у спячцы.

2. пераноснае значэнне: Пра непаваротлівага, гультаяватага чалавека (размоўнае).

|| прыметнік: байбацкі.

байдарка назоўнік | жаночы род

Адна або двухмесная лёгкая спартыўная лодка з закрытым верхам.

• Паход на байдарках.

|| прыметнік: байдарачны.

байка² назоўнік | жаночы род

Мяккая баваўняная тканіна з прыгладжаным ворсам.

|| прыметнік: байкавы.

• Байковая коўдра.

байкапісец назоўнік | мужчынскі род

Аўтар баек (у 1 знач.).

• Выдатны б.

байкатаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Падвяргаць байкоту.

• Б. выборы.
• Б. рашэнні.

байкот назоўнік | мужчынскі род

Спосаб палітычнай і эканамічнай барацьбы, калі цалкам або часткова спыняюцца адносіны з якой-н. дзяржавай, арганізацыяй ці асобай.

• Аб’явіць б. бракаробам.

байніца назоўнік | жаночы род

Адтуліна ў сцяне абарончых збудаванняў для вядзення агню.

|| прыметнік: байнічны.

байструк назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | грубае

Пазашлюбнае дзіця.

бак² назоўнік | мужчынскі род

Насавая частка верхннй палубы судна.

|| прыметнік: бакавы.

бакавая размоўнае

На бакавую — легчы спаць.

• Пад’еў ды на бакавую.

бакавіна назоўнік | жаночы род

1. Бакавая частка чаго-н.

   • Б. армяка выгарала.

2. Тое, што і бакавіца.

   • Б. кузова.

3. Бакавая частка тушы.

   • Б. судака.

бакавіца назоўнік | жаночы род

Бакавая сценка вагона, кузава, шафы і пад.

бакал назоўнік | мужчынскі род

Пасудзіна для віна ў выгляцзе вялікай чаркі.

• Звіняць бакалы на вяселлі.

|| прыметнік: бакальны.

бакалаўр назоўнік | мужчынскі род

У некаторых краінах: вучоная ступень, а таксама асоба, што мае гэту ступень, а ў Францыі — чалавек, які здаў экзамен за курс сярэдняй школы.

|| прыметнік: бакалаўрскі.

бакалея назоўнік | жаночы род | зборны назоўнік

Некаторыя харчовыя тавары (мука, крупы, цукар, перац і пад.).

|| прыметнік: бакалейны.

• Б. магазін.

бакара назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Адзін з лепшых гатункаў хрустальных вырабаў.

• Ваза б.

бакас назоўнік | мужчынскі род

Балотная з доўгай дзюбай птушка, якая ваганнем пер’я ўтварае гукі, падобныя на бляянне баранчыка.

|| прыметнік: бакасіны.