Усе словы

аўчына назоўнік | жаночы род

Вырабленая авечая шкура.

• Кажух з аўчын.

|| памяншальная форма: аўчынка.

• А. вырабу не варта (аб справе, якая не апраўдвае клопатаў).

|| прыметнік: аўчынны.

аўіабіяграфія назоўнік | жаночы род

Апісанне свайго жыцця.

|| прыметнік: аўтабіяграфічны.

баабаб назоўнік | мужчынскі род

1. Гіганцкае трапічнае лісцевае дрэва з вельмі тоўстым ствалом.

2. Драўніна гэтага дрэва.

|| прыметнік: баабабавы.

баба³ назоўнік | ніякі род

1. Матчына або бацькава маці.

2. Старая жанчына наогул.

3. Замужняя жанчына (размоўнае).

4. множны лік: Жанчыны наогул (размоўнае).

   • Бабы пайшлі жаць.

5. Жонка (размоўнае).

   • Мая баба прыбралася як на вяселле.

6. Жанчына, якая прымала роды (размоўнае устарэлае).

   • За бабу была Праксэда з Бадзінава.

7. Пра слабахарактарнага, нясмелага мужчыну (размоўнае іранічны сэнс).

   • — Смялей, не будзь бабай — крычалі яму.

Фразеалагізмы:

• Каменная баба — старажытная статуя з каменя.
• Снегавая баба — злепленая са снегу чалавечая фігура.
• Бой-баба (размоўнае) — мажная адважная жанчына.
• Хват-баба (размоўнае) — увішная, працавітая жанчына.
• Шалёная баба (размоўнае) — жанчына з крутым характарам.

|| зборны назоўнік: баб’ё.

|| прыметнік: бабін.

• Бабіна лета — ясныя цёплыя дні ранняй восені.

баба-яга назоўнік | жаночы род

У казках славянскіх народаў: злая вядзьмарка, чараўніца.

бабах гукапераймальнае

1. Ужыв. гукапераймальна для перадачы моцнага грукату (выбуху, стрэлу, падзення чаго-н. цяжкага).

2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясловаў «бабахнуць», «бабахаць» (размоўнае).

бабахнуцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Зваліцца адкуль-н. з шумам.

• Б. з печы.

бабахнуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. каго (што) і без дапаўнення. Моцна ўдарыць, стукнуць.

   • Бабахнулі дзверы.

2. Учыніць выбух, выстраліць, загрымець.

   • Бабахнуў карабін.
   • Бабахнуў гром.

|| незакончанае трыванне: бабахаць.

|| назоўнік: бабаханне.

бабка⁶ назоўнік | жаночы род

Дзесяць снапоў, састаўленых у кучку для прасушкі і накрытых распасцёртым снапом.

бабнік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | неадабральнае

Той, хто вельмі захапляецца жанчынамі.

бабовішча назоўнік | ніякі род

Месца, дзе рос боб.

бабоўнік (бабок) назоўнік | мужчынскі род

Балотная травяністая расліна з сакавітым лісцем, якая ідзе на ахрап’е жывёле.

|| прыметнік: бабоўнікавы і бабковы.

бабраня (бабранё) назоўнік | ніякі род

Дзіцяня бабра.

бабрыха назоўнік | жаночы род

Самка бабра.

бабскі прыметнік | размоўнае

Жаночы; уласцівы жанчыне.

• Бабскія размовы.

бабслеіст назоўнік | мужчынскі род

Спартсмен, які займаецца бобслеем.

|| жаночы род: бабслеістка.

|| прыметнік: бабслеісцкі.

бабуля назоўнік | жаночы род

Ласк. да баба (у 1 і 2 знач.).

|| памяншальна-ласкальная форма: бабулька.

|| прыметнік: бабульчын.

• Б. чапец.

бабыль назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Беззямельны, адзінокі селянін-бядняк.

• Векаваць бабылём (таксама пераноснае значэнне: быць бессямейным, адзінокім чалавекам).

|| жаночы род: бабылка.

|| прыметнік: бабыльскі.

• Бабыльскае жыццё.

бабёр назоўнік | жаночы род

1. Жывёліна атрада грызуноў, якая жыве ў лесе каля рэк і вадаёмаў і мае каштоўнае футра.

2. Футра гэтага звера, а таксама адзенне з такога футра.

   • Хадзіць у бабрах.

|| прыметнік: бабровы.

• Бабровая хатка.
• Б. запаведнік.
• Бобровая шапка.

бабіна назоўнік | спецыяльны тэрмін | жаночы род

У розных відах вытворчасці: род шпулі, валіка для намотвання чаго-н.

бабінец назоўнік | мужчынскі род

Пярэдняя частка царквы перад паперцю.

бабіт назоўнік | мужчынскі род

Спецыяльны сплаў волава, свінцу і інш. элементаў для заліўкі падшыпнікаў.

|| прыметнік: бабітавы.

бабіць дзеяслоў | размоўнае | устарэлае | незакончанае трыванне

Прымаць роды.

• Параска некалі бабіла.

баваўнавод назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст у галіне баваўнаводства.

баваўнаводства назоўнік | ніякі род

Галіна сельскай гаспадаркі, якая займаецца вырошчваннем бавоўны.

|| прыметнік: баваўнаводчы.

• Б. раён.

баваўнянка назоўнік | жаночы род

Тканіна з баваўнянай пражы.

бавоўна² прыстаўка

Першая частка складаных слоў у знач.:

1. які мае адносіны да бавоўны (у 1 знач.), напр. бавоўнакамбайн, бавоўнанарыхтоўка, бавоўнаперавозка, бавоўнасаджалка;

2. які мае адносіны да бавоўны (у 2 знач.), напр. бавоўналаўсанавы, бавоўнапрадзенне, бавоўнафарбавальны; «бавоўна…» пішацца, калі націск у другой частцы слова падае не на першы склад.

бавоўнаачышчальны прыметнік

Які адносіцца да ачысткі бавоўны.

• Б. агрэгат.

бавоўнакамбайн назоўнік | мужчынскі род

Камбайн для ўборкі бавоўны.

бавоўнапрадзенне назоўнік | ніякі род

Выраб пражы з бавоўны.

|| прыметнік: бавоўнапрадзільны.

бавоўнаўборачны прыметнік

Які адносіцца да ўборкі бавоўны.

• Бавоўнаўборачная пара.

бавоўнік назоўнік | мужчынскі род

Паўднёвая расліна сямейства мальвавых, насенне якой пакрыта валакном, што ідзе на выраб баваўнянай пражы.

|| прыметнік: бавоўнікавы.

• Бавоўнікавае насенне.

бавоўнішча назоўнік | ніякі род

Поле, на якім рос бавоўнік.

багадзельня назоўнік | жаночы род

1. Прытулак для бяздомных, інвалідаў.

2. пераноснае значэнне: Пра арганізацыю ці ўстанову, дзе людзі бяздзейнічаюць, дрэнна працуюць (размоўнае іраічны сэнс).

   • Развялі багадзельню.

багаж назоўнік | мужчынскі род

1. Запакаваныя для перавозкі рэчы пасажыраў, а таксама спосаб адпраўкі гэтых рэчаў.

   • Б. авіяпасажыра.
   • Адправіць рэчы багажом.
   • Ручны б. (запакаваныя рэчы, якія пасажыр бярэ з сабою).

2. пераноснае значэнне: Запас ведаў, эрудыцыя (кніжнае).

   • Творчы б. ведаў.

|| прыметнік: багажны.

багажнік назоўнік | мужчынскі род

Прыстасаванне ў веласіпедзе, матацыкле, аўтамабілі для перавозкі невялікай паклажы.

• Адчыніць б.

багамол назоўнік | мужчынскі род

1. Чалавек, адданы малітвам, богаслужэнням.

2. Прадстаўнік атрада драпежных насякомых паўднёвых краін (назва дадзена па знешняму выгляну, які нагацвае позу чалавека ў час малення).

|| жаночы род: багамолка.

багамолец назоўнік | мужчынскі род | устарэлае

Чалавек, які ходзіць на багамолле.

|| жаночы род: багамолка.

|| прыметнік: багамольны.

багамолле назоўнік | ніякі род | устарэлае

Пакланенне царкоўным рэліквіям, святыням.

багара назоўнік | жаночы род

У Сярэдняй Азіі: землі без штучнага арашэння, а таксама пасевы на іх.

|| прыметнік: багарны.

• Багарнае земляро бства.

багародзіца назоўнік | жаночы род

У хрысціянскай рэлігіі: матка боская, маці Хрыста.

багаслоў назоўнік | мужчынскі род

1. Спецыяліст у галіне багаслоўя.

2. Навучэнец старэйшых класаў духоўнай семінарыі.

багаслоўе назоўнік | ніякі род

Царкоўнае вучэнне пра бога і догматы рэлігіі.

|| прыметнік: багаслоўскі.

• Багаслоўскія кнігі.

багаты прыметнік

1. Які валодае вялікай маёмасцю, грашовымі сродкамі.

   • Б. калгас.
   • Б. беднага не разумее (у знач. назоўнік).

2. Які вызначаецца вялікай колькасцю чаго-н., мноствам даброт.

   • Б. ўлоў.
   • Б. край.

3. Які дорага каштуе, вызначаецца раскошай.

   • Б. касцюм.

4. пераноснае значэнне: Які змяшчае ў сабе многа ўнутраных якасцей.

   • Багатая натура.

|| назоўнік: багацце.

багатыр назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто мае многа грошай, валодае вялікай маёмасцю.

2. Былінны герой, казачны асілак, волат, воін.

3. пераноснае значэнне: Чалавек вялікай адвагі і сілы.

   • Беларускія багатыры.

|| прыметнік: багатырскі.

багацець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца багатым;

• Багацее наш край.

|| закончанае трыванне: разбагацець.

багацце назоўнік | ніякі род

1. гл. багаты.

2. Мноства матэрыяльных каштоўнасцей, грошай.

3. Сукупнасць прыродных рэсурсаў.

   • Прыродныя багацці.

4. Разнастайныя ўнутраныя якасці каго-н.

   • Духоўныя багацці людзей.

багач назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які валодае вялікім багаццем; багацей.

|| жаночы род: багачка і багацейка.

|| мужчынскі род: багацей.

багема назоўнік | жаночы род | зборны назоўнік

Матэрыяльна незабяспечаныя прадстаўнікі інтэлігенцыі (мастакі, артысты, музыканты і пад.), а таксама іх бестурботны, легкадумны лад жыцця.

|| прыметнік: багемны.

багет назоўнік | мужчынскі род

Разьбяная або пафарбаваная планка, з якой робяць рамы, карнізы.

• Рамы з багету.

|| прыметнік: багетавы і багетны.

• Багетовая рама.
• Багетная вытворчасць.