Усе словы

адчаяцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паддацца адчаю, пасці духам, страціць надзею на што-н.

   • А. ў бядзе.

2. Адважыцца на што-н. смелае, рызыкоўнае.

   • А. на мужны ўчынак.

|| незакончанае трыванне: адчайвацца.

адчляніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Аддзяліцца, вылучыцца з цэлага (пра асобныя часткі, члены чаго-н.).

|| незакончанае трыванне: адчляняцца.

адчляніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Аддзяліць, вылучыць з цэлага асобныя часткі чаго-н.

|| незакончанае трыванне: адчляняць.

|| назоўнік: адчляненне.

адчувальны прыметнік

1. Які адчуваецца, здольны выклікаць адчуванне.

   • А. подых ветру.

2. Моцны, значны.

   • А. ўдар па ворагу.
   • Адчувальныя выдаткі.

|| назоўнік: адчувальнасць.

адчуванне назоўнік | ніякі род

1. Псіхічны працэс успрымання з’яў аб’ектыўнага свету пры іх уздзеянні на органы пачуццяў.

   • А. дотыку.
   • А. новага.

2. Стан духоўных і фізічных сіл чалавека.

   • Кепскае а.

адчувацца дзеяслоў | кніжнае | незакончанае трыванне

Быць у наяўнасці, мецца, перажывацца кім-н., адбівацца на кім-н.

• Адчуваецца пахаладанне.
• Адчуваецца патрэба адпачыць.

адчужаны прыметнік

1. Адасоблены, абыякавы да іншых.

   • Хлопец нейкі змрочны, а.

2. Які выражае адчужэнне.

   • А. позірк.

|| назоўнік: адчужанасць.

адчужаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Перадаваць (маёмасць) у карысць другой асобы, дзяржавы або грамадскіх арганізацый (афіцыйнае).

2. Адцаляць, адасабляць (кніжнае).

   • Эгаізм адчужае сяброў.

|| назоўнік: адчужэнне.

адчужэнне назоўнік | ніякі род

1. гл. адчужаць.

2. Спыненне блізкіх адносін паміж кім-н., аддаленне, адасабленне.

   • А. былых сяброў.

адчуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пазнаць шляхам адчування.

   • А. холад.
   • А. моцны боль у назе.

2. Зведаць, перажыць, зразумець.

   • А. несправядлівасць.
   • А. сябе шчаслівым.

|| незакончанае трыванне: адчуваць.

адчыніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць адчыненым.

• Дзверы адчыніліся.

|| незакончанае трыванне: адчыняцца.

адчыніць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць даступнай унутраную ці знешнюю прастору, раскрыўшы створкі, адняўшы века і пад. і процілегласць зачыніць.

   • А. акно.
   • А. кубел.

2. Стварыць, арганізаваць што-н., абвясціць пра пачатак дзейнасці чаго-н.

   • А. студыю пры тэатры.

|| незакончанае трыванне: адчыняць.

адчыркнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адкрэсліць, адчарціць.

• А. алоўкам цікавае месца ў кнізе.

|| незакончанае трыванне: адчыркваць.

адчысціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Чысцячы, зняць, вывесці.

   • А. пляму.

2. Вымыць, вычысціць што-н.

   • А. кацёл.

|| незакончанае трыванне: адчышчаць.

|| назоўнік: адчыстка.

адчытацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Паведаміць аб сваёй рабоце, дзейнасці.

• А. перад камісіяй.

|| незакончанае трыванне: адчытвацца.

адчытаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Прачытаць што-н., скончыць чытаць.

   • А. курс літаратуры.

2. Зрабіць каму-н. папрок за што-н., прабраць каго-н.

   • Строга а. за парушэнне дысцыпліны.

|| незакончанае трыванне: адчытваць.

адчэпнае назоўнік | ніякі род

У выразе: даць адчэпнага (размоўнае) — даць што-н., каб адчапіліся.

адчэрпаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Чэрпаючы, узяць, адбавіць чаго-н.

• А. частку вады.

|| незакончанае трыванне: адчэрпваць.

адчэрпнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Чэрпаючы, адбавіць частку чаго-н.

• А. вады з вядра.

|| незакончанае трыванне: адчэрпваць.

адшараваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адчысціць, адцерці шараваннем.

• А. каструлю.

|| незакончанае трыванне: адшароўваць.

адшлёпаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Надаваць плескачоў.

   • А. хлапчука.

2. Прайсці нейкую адлегласць па гразі.

   • А. дзесяць кіламетраў па бездаражы.

адшмаргануць дзеяслоў | закончанае трыванне

Шмаргануўшы, адсунуць.

• А. фіранку.

|| незакончанае трыванне: адшморгваць.

адшпунтаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выбіць, вырваць шпунт; адкрыць.

• А. бочку з квасам.

|| незакончанае трыванне: адшпунтоўваць.

адшпурнуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Шпурнуўшы, адкінуць.

• А. камень.

адшпіліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адкалоцца (пра што-н. прышпіленае).

   • Значок адшпіліўся.

2. Расшпіліцца, выпасці з пятлі.

   • Гузік адшпіліўся.

|| незакончанае трыванне: адшпільвацца і адшпіляцца.

адшпіліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адкалоць што-н. прышпіленае.

   • А. бант.

2. Разняць часткі якой-н. зашпількі.

   • А. кнопку.
   • А. папругу.

|| незакончанае трыванне: адшпільваць і адшпіляць.

адшрубавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Адкруціцца (пра гайку).

• Адшрубавалася гайка.

|| незакончанае трыванне: адшрубоўвацца.

адшрубаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адкруціць гайку.

|| незакончанае трыванне: адшрубоўваць.

адштабнаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прашыць строчкай; зрабіць шво.

• А. каунер.

адштукаваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Адмыслова зрабіць, вырабіць што-н., надаць чаму-н. закончаны выгляд.

   • А. сабе дом.

2. Аздобіць, размаляваць, упрыгожыць.

   • А. кватэру.

адштурхнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Упёршыся ў што-н., штуршком аддаліцца, адсунуцца, аддзяліцца ад чаго-н.

   • А. ад берага.

2. пераноснае значэнне, ад чаго. Узяць што-н. за адпраўны, зыходны пункт (у разважаннях і пад,).

   • А. ад галоўнай думкі.

|| незакончанае трыванне: адштурхвацца і адштурхоўвацца.

адштурхнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Штуршком аддаліць, адапхнуць каго-, што-н.

2. пераноснае значэнне: Сваёй няўважлівасцю, халоднасцю і пад. аддаліць ад сябе каго-н.

   • Сваімі ўчынкамі а. знаёмых.

|| незакончанае трыванне: адштурхваць і адштурхоўваць.

адшукацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Знайсціся, выявіцца пасля пошукаў.

• Прапажа адшукалася.

|| незакончанае трыванне: адшуквацца.

адшукаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Знайсці, выявіць пасля пошукаў.

• А. патрэбную рэч.

|| незакончанае трыванне: адшукваць.

|| назоўнік: адшуканне і адшукванне.

адшумець дзеяслоў | закончанае трыванне

Скончыць шумець.

• Адшумелі дажджы.
• Адшумела вайна (пераноснае значэнне: скончылася, прайшла).

адшчапенец назоўнік | мужчынскі род | неадабральнае

Той, хто адкалоўся, адышоў ад калектыву, ад свайго грамадскага асяроддзя.

|| жаночы род: адшчапенка.

адшчапенства назоўнік | ніякі род | неадабральнае

Адкол, адыход ад калектыву, ад свайго грамадскага асяроддзя.

адшчапіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аддзяліцца, адкалоцца.

   • Лучына адшчапілася.

2. Адкрыцца (пра кручок, зашчапку).

3. Адшпіліцца (пра што-н. прышпіленае, зашпіленае).

   • Адшчапілася брошка.

|| незакончанае трыванне: адшчэплівацца і адшчапляцца.

адшчапіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аддзяліць, адкалоць.

   • А. трэску.

2. Адкінуць кручок, зашчапку; адчыніць, адкрыць.

   • А. кручок.

3. Адшпіліць, адняць прышчэпленае.

   • А. шпільку.

|| незакончанае трыванне: адшчэпліваць і адшчапляць.

|| назоўнік: адшчэпліванне, адшчаплянне і адшчапленне.

адшчыпнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Шчыпком аддзяліць, адарваць.

• А. скарыначку хлеба.
• А. яблык.

|| незакончанае трыванне: адшчыпваць.

адшыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Скончыць шыць.

2. Адрабіць шыццём.

   • А. за доўг.

3. Прымусіць спыніць заляцанні (размоўнае).

   • А. кавалера.

|| незакончанае трыванне: адшываць.

адыгейцы назоўнік | мужчынскі род

Народ, які складае асноўнае карэннае насельніцтва Адыгеі, што ўваходзіць у Расійскую Федэрацыю.

|| жаночы род: адыгейка.

|| прыметнік: адыгейскі.

адыграцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выйграць пасля пройгрышу; адыграць (у 1 знач.).

   • Каманда хацела а.

2. пераноснае значэнне: Умела выйсці з няёмкага становішча (размоўнае).

   • А. жартам.

|| незакончанае трыванне: адыгрывацца.

|| назоўнік: адыгрыш.

адыграць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Далейшай гульнёй вярнуць прайгранае.

2. Скончыць іграць.

Адыграць ролю — аказаць уплыў, уздзеянне.

|| незакончанае трыванне: адыгрываць.

|| назоўнік: адыгрыш.

адыгрыш назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

1. гл. адыграцца, -ць.

2. Што-н. адыгранае (грошы, рэчы і пад.).

адыменны прыметнік

У мовазнаўстве: утвораны ад назоўніка або прыметніка.

• А. дзеяслоў.

адымчаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Хутка адвезці або аднесці.

адысці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пайсці, аддаліцца ад якога-н. месца.

   • А. ад стала.
   • Поезд адышоў дзве гадзіны таму назад.
   • А. ў нябыт (пераноснае значэнне: памерці).

2. Адступіцца, адмовіцца.

   • А. ад сваіх ранейшых поглядаў.

3. Адстаць, аддзяліцца ад чаго-н.

   • Дошкі ад сцяны адышлі.

4. Прыйсці ў звычайны, нармальны стан.

   • Адышоў ад хваробы, паправіўся.
   • А. ад страху.

5. Перайсці ў чыю-н. уласнасць.

   • Панская зямля адышла сялянам.
   • Дом адышоў сыну.

6. Прайсці, мінуць.

   • Адышлі касьба і жніво, запахла восенню.

|| незакончанае трыванне: адыходзіць.

|| назоўнік: адыход.

• На адыход — перад тым, як пайсці, разысціся: на развітанне.

|| прыметнік: адыходны.

• А. гудок.

адысціся дзеяслоў | закончанае трыванне

Ідучы, аддаліцца ад якога-н. месца.

• А. ад хаты.

|| незакончанае трыванне: адыходзіцца.

адыход назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адысці.

2. множны лік: -аў. Рэшткі якой-н. вытворчасці, прыдатныя для перапрацоўкі або якіх-н. іншых мэт.

   • Нафтавыя а.
   • Харчовыя а.