Усе словы

капіляр назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

1. Трубачка з вельмі вузкім унутраным каналам.

2. Самы тонкі крывяносны сасуд.

|| прыметнік: капілярны.

• К. ціск.
• К. сасуд.

капілярнасць назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Уласцівасць вадкасцей паднімацца або апускацца па капілярах.

капіраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Знімаць, рабіць копію з чаго-н.

   • К. дакумент.

2. Падрабляць чые-н. рухі, міміку, слепа пераймаць што-н.

   • К. артыста.

|| закончанае трыванне: скапіраваць.

|| назоўнік: капіраванне і капіроўка.

|| прыметнік: капіравальны і капіровачны.

• Капіравальны апарат.
• Капіровачныя работы.

капіроўшчык назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па капіраванню.

|| жаночы род: капіроўшчыца.

капітал назоўнік | мужчынскі род

1. Вартасць, якая ў выніку выкарыстання наёмнай рабочай сілы прыносіць прыбавачную вартасць.

   • Прамысловы к.
   • Фінансавы к.
   • Пераменны к.
   • Пастаянны к.

2. звычайна Грошы, вялікая сума грошай (размоўнае).

   • Купіў бы, ды капіталаў не хапае.
   • Мёртвы капітал — каштоўнасці, маёмасць, якія не прыносяць даходу.

капіталаўкладанне назоўнік | ніякі род | спецыяльны тэрмін

Затраты на стварэнне новых, рэканструкцыю і расшырэнне дзеючых асноўных фондаў.

капітальны прыметнік

Грунтоўны, асноўны, карэнны, вельмі важны.

• Капітальнае даследаванне.
• Капітальнае будаўніцтва — узвядзенне новых прадпрыемстваў, жылля і пад.
• Капітальная сцяна — асноўная сцяна, якая служыць апорай для даху.
• Капітальны рамонт — поўны рамонт (усяго будынка з заменай усіх зношаных частак).
• Капітальныя укладанні (спецыяльны тэрмін) — тое, што і капіталаўкладанне.

|| назоўнік: капітальнасць.

капіталізаваць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае і незакончанае трыванне

Ператварыць (-твараць) прыбавачную вартасць у капітал (у 1 знач.).

|| назоўнік: капіталізацыя.

капіталізм назоўнік | мужчынскі род

Змяніўшая сабой феадалізм грамадска-эканамічная фармацыя, пры якой асноўныя сродкі вытворчасці з’яўляюцца прыватнай уласнасцю класа капіталістаў.

• Эпоха капіталізму.

|| прыметнік: капіталістычны.

капіталіст назоўнік | мужчынскі род

1. У капіталістычным грамадстве: уласнік капіталу, сродкаў вытворчасці, які выкарыстоўвае наёмную працу.

2. Багаты, разбагацелы чалавек (размоўнае жарт,).

|| жаночы род: капіталістка.

|| прыметнік: капіталістычны.

капітан назоўнік | мужчынскі род

1. Афіцэрскае званне, або чын, а таксама асоба, якая мае гэта званне.

   • К. медыцынскай службы.
   • К.-лейтэнант.
   • К. 3-га рангу.

2. Камандзір судна.

   • К. далёкага плавання.

3. Кіраўнік спартыўнай каманды.

   • К. валейбольнай каманды.

|| прыметнік: капітанскі.

• К. мосцік.

капітуляваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Здацца (здавацца), згадзіўшыся на капітуляцыю, адмовіўшыся ад барацьбы.

• Безагаворачная к.
• К. перад цяжкасцямі (пераноснае значэнне: прызнаць (прызнаваць) сваё бяссілле, слабасць).

капітулянт назоўнік | мужчынскі род

Той, хто капітулюе, адмаўляецца ад ранейшай пазіцыі.

|| прыметнік: капітулянцкі.

капітуляцыя назоўнік | жаночы род

1. Спыненне ваенных дзеянняў і здача пераможцу на прадыктаваных ім умовах.

   • Безагаворачная к.

2. пераноснае значэнне: Адказ ад прадаўжэння барацьбы, ад прынцыповай абароны сваіх поглядаў.

капітэль назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Верхняя частка калоны, слупа або пілястры.

|| прыметнік: капітэльны.

капішча назоўнік | ніякі род

1. Язычніцкі храм, культавае збудаванне.

2. пераноснае значэнне, чаго. Асяродак чаго-н., што адштурхоўвае, выклікае агіду.

   • К. ўбоства, нуды і бруду.

капііст назоўнік | мужчынскі род

1. Чалавек, які знімае копіі з дакументаў, рукапісаў (устарэлае).

   • Працаваць капіістам.

2. Мастак, які капіруе карціны.

кап’ё назоўнік | ніякі род

Даўнейшая колючая або кідальная зброя ў форме доўгага дрэўка з вострым металічным наканечнікам.

• Кіданне кап’я (спартыўнае практыкаванне).
• Ламаць коп’і (пераноснае значэнне: спрачацца з-за чаго-н., адстойваць сваю думку).

|| прыметнік: капейны.

кара² назоўнік | жаночы род

1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін.

   • К. бярозы.

2. чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым-н.

   • Ледзяная к.
   • Зямная к.
   • К. вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга (паверхневы слой галаўнога мозга ў вышэйшых пазваночных і чалавека).

|| прыметнік: каравы.

карабаты прыметнік

Няроўны, пагнуты, скрыўлены.

• Карабатая дошка.

|| назоўнік: карабатасць.

карабаціцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Рабіцца карабатым, выгінацца, скрыўляцца.

• Фанера на сонцы карабаціцца.

|| закончанае трыванне: пакарабаціцца і скарабаціцца.

карабаціць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Рабіць карабатым.

2. пераноснае значэнне: Выклікаць непрыемнае пачуццё.

|| закончанае трыванне: пакарабаціць і скарабаціць.

карабейнік назоўнік | мужчынскі род

Даўней: дробны гандляр, які разносіў па вёсках тавары (мануфактуру, галантэрэю, дробныя рэчы і інш.).

карабел назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Спецыяліст па караблях, па іх праектаванню, будаўніцтву.

карабель назоўнік | мужчынскі род

1. Вялікае марское судна.

   • Ваенны к.
   • Акіянскі к.
   • Вялікаму караблю вялікае плаванне (прыказка).

2. Лятальны апарат.

   • Касмічны к.

Фразеалагізм:

• Спаліць свае караблі (кніжнае) — рашуча парваць з мінулым.

|| памяншальная форма: караблік.

• Пускаць папяровыя караблікі.

|| прыметнік: карабельны.

• К лес (высокі, прамы, прыгодны для караблебудавання).

карабельшчык назоўнік | мужчынскі род

1. Уладальнік карабля; марак (устарэлае).

2. Тое, што і караблебудаўнік (размоўнае).

карабкацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Падымацца, чапляючыся нагамі і рукамі за што-н.

• К. на ўзгорак (узбірацца з цяжкасцю).

|| закончанае трыванне: ускарабкацца.

караблебудаванне назоўнік | ніякі род

Будаванне суднаў, а таксама навука аб іх будаванні.

|| прыметнік: караблебудаўнічы.

караблебудаўнік назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па караблебудаванню.

караблеваджэнне назоўнік | ніякі род

Шэраг навуковых дысцыплін, што адносяцца да ваджэння суднаў, а таксама само такое ваджэнне.

• Майстэрства караблеваджэння.

караблекрушэнне назоўнік | ніякі род

Гібель карабля ў моры.

карабок назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Невялікая стандартная пушачка для запалак.

• К. запалак.

|| прыметнік: карабковы.

карабін назоўнік | мужчынскі род

1. Вінтоўка з пакарочаным ствалом.

2. Механічная зашчапка, зажым.

   • К. павадка.

|| прыметнік: карабінавы.

карабінер назоўнік | мужчынскі род

1. У Заходняй Еўропе і Расіі да сярэдзіны 19 ст.: узброены карабінам салдат-стралок.

2. Жандар у Італіі.

|| прыметнік: карабінерны.

• К. полк.

каравай назоўнік | мужчынскі род

Вясельны абрадавы пірог круглай формы або вялікая булка, спечаная для якой-н. урачыстасці, свята.

• Частавалі нас караваем.

|| прыметнік: каравайны.

караван назоўнік | мужчынскі род

1. Група ўючных жывёл, якія перавозяць грузы і людзей (у пустыні, у стэпе).

   • К. вярблюдаў.

2. Група гандлёвых суднаў, якія ідуць адно за адным куды-н.

|| прыметнік: караванны.

каравець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і каравіцца.

каравокі прыметнік

З карымі вачамі.

каравул назоўнік | мужчынскі род

1. Вайсковая ўзброеная варта.

   • Выклікаць к.

2. Абавязкі па ахове чаго-н.

   • Несці к.
   • Узяць каго-н. пад к.

3. у знач. выклічнік: Заклік на дапамогу пры небяспецы (размоўнае).

   • Каравул! Ратуйце!
   • Узяць на каравул — аддаць пашану асобым ружэйным прыёмам.

|| прыметнік: каравульны.

• К. начальнік.
• Змяніць каравульных (назоўнік).

каравы прыметнік

1. Каляны ад засохлай гразі.

   • Каравая ануча.

2. Нягладкі, скрыўлены, шарахаваты, загрубелы.

   • Каравыя рукі.

3. пераноснае значэнне: Няскладны, шарахаваты.

   • Каравыя выразы.

|| назоўнік: каравасць.

каравяк назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Каровін гной.

• Каравяком з глінаю абмазваюць яблыні.

каравіцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца каравым ад бруду (у 1 знач.); каравець.

карагач назоўнік | мужчынскі род | зборны назоўнік

Паўднёвае дрэва, від вяза.

|| прыметнік: карагачавы.

карагод назоўнік | мужчынскі род

Масавая народная гульня — рух людзей па крузе з песнямі, танцамі, а таксама людзі, якія сталі ў круг для ўдзелу ў якой-н. гульні.

• Вадзіць к.
• Стаць у к.

|| прыметнік: карагодны.

караед назоўнік | мужчынскі род

Шкоднік лясоў, дробны жук, які грызе кару і драўніну.

карак назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Задняя частка шыі ў жывёлы і чалавека.

• Браць (узяць) за к. (таксама пераноснае значэнне: прыцягнуць да адказнасці).
• Гнаць у к. (пераноснае значэнне: выганяць груба, бессаромна).
• Сядзець на карку (пераноснае значэнне: быць на ўтрыманні ў каго-н., жыць на чые-н. сродкі).

каракалпакі назоўнік | мужчынскі род

Народнасць цюркскай моўнай групы, якая складае асноўнае карэннае насельніцтва Каракалпакіі, што ўваходзіць у склад Узбекістана.

|| жаночы род: каракалпачка.

|| прыметнік: каракалпакскі.

каракаціца назоўнік | жаночы род

1. Марскі малюск з групы галаваногіх, які пры небяспецы выпускае фарбавальнае рэчыва.

2. пераноснае значэнне: Пра няўклюднага чалавека з кароткімі нагамі (размоўнае).

каракуль назоўнік | мужчынскі род

Каштоўныя шкуркі ягнят каракульскіх авечак.

|| прыметнік: каракулевы.

• Каракулевае футра.

каракульскі прыметнік

Каракульская авечка — каштоўная парода авечак, шкуркі ягнят якой ідуць на выраб каракулю і каракульчы.