Усе словы

каліна назоўнік | жаночы род

Кустовая расліна сямейства бружмелевых з белымі кветкамі і чырвонымі горкімі ягадамі, а таксама ягады гэтай расліны.

|| прыметнік: калінавы.

каліннік назоўнік | мужчынскі род | зборны назоўнік

Зараснік каліны.

калісьці прыслоўе

Некалі ў мінулым, даўней.

• К. яны часта сустракаліся.

каліт назоўнік | мужчынскі род

Запаленне тоўстай кішкі.

|| прыметнік: калітны.

каліф назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і халіф.

• Каліф на гадзіну (кніжнае, часцей іранічны сэнс) — пра чалавека, які займеў уладу на кароткі час.

калішні прыметнік

Тое, што колішні.

каліўе назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

Каліва (у 1 знач.), сцеблы збожжавых злакаў, траў.

• Бульба каліўем парасла.

кам² прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. камандны, напр. камсастаў;

2. камандзір, напр. кампалка, камроты, камузвода.

каманда назоўнік | жаночы род

1. Кароткі вусны загад па ўстаноўленай форме.

   • Раздалася к. «Адбой».
   • Як па камандзе (разам, дружна).

2. Камандаванне якой-н. воінскай часцю.

   • Атрад пад чыёй-н. камандай.

3. Атрад, вайсковае падраздзяленне, а таксама часова выдзеленая вайсковая часць спецыяльнага прызначэння.

   • Сапёрная к.
   • Пажарная к.

4. Асабовы састаў, экіпаж судна.

   • К. з 20 чалавек.

5. Спартыўны калектыў.

   • Футбольная к.
   • Далажыць па камандзе — у ваенных: далажыць непасрэднаму начальніку.

|| прыметнік: камандны.

камандаванне назоўнік | ніякі род

1. гл. камандаваць.

2. зборны назоўнік: Асобы, якія стаяць на чале войска, вайсковых падраздзяленняў.

   • Вярхоўнае к.
   • К. дывізіі.

камандаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Вымаўлаць словы каманды, задаваць каму-н. каманду.

2. Быць камандзірам.

   • К. палком.
   • К. парадам (войскамі на парадзе).

3. пераноснае значэнне, кім-чым, над кім-чым і без дапаўнення. Загадваць, аддаваць распараджэнні (размоўнае).

   • Ніхто не любіць, каб ім камандавалі.

|| закончанае трыванне: скамандаваць і закамандаваць.

|| назоўнік: камандаванне.

камандзір назоўнік | мужчынскі род

Начальнік вайсковай часці, падраздзялення, ваеннага судна.

• К. палка.
• К. крэйсера.
• Развялося тут камандзіраў! (пераноснае значэнне: пра таго, хто любіць камандаваць, аддаваць загады; размоўнае).

|| прыметнік: камандзірскі.

камандзіраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Адправіць (адпраўляць) куды-н. са службовым даручэннем.

• К. на з’езд пісьменнікаў.

|| назоўнік: камандзіроўка і камандзіраванне.

камандзіроўка назоўнік | жаночы род

1. гл. камандзіраваць.

2. Службовае заданне, звязанае з паездкай куды-н.

   • Атрымаць камандзіроўку.

3. Паездка для выканання такога задання.

   • Паехаць у камандзіроўку.

4. Пасведчанне аб такім заданні (размоўнае).

   • Выпісаць камандзіроўку.

|| прыметнік: камандзіровачны.

• Атрымаць камандзіровачныя (назоўнік: грошы на расходы па камандзіроўцы).

камандзірскі прыметнік

1. гл. камандзір.

2. пераноснае значэнне: Уласцівы камандзіру, начальніцкі.

   • К. голас.
   • К. тон.

камандзірыха назоўнік | жаночы род | размоўнае

Жонка камандзіра.

камандны прыметнік

1. гл. каманда.

2. Камандзірскі, які мае адносіны да камандавання.

   • К. пункт.

3. пераноснае значэнне: Першынствуючы, пануючы.

   • Каманднае становішча.
   • Камандная вышыня (мясцовасць, якая ўзвышаецца над наваколлем і дае войскам рад пераваг перад праціўнікам, а таксама пераноснае значэнне: важнейшыя ўчасткі ў барацьбе за што-н.).

камандор назоўнік | мужчынскі род

1. Вышэйшае званне ў рыцарскім ордэне, а таксама асоба, якая мела такое званне.

2. Кіраўнік спартыўных спаборніцтваў.

   • К. прабегу.

|| прыметнік: камандорскі.

камандуючы назоўнік | мужчынскі род

Начальнік буйнога вайсковага злучэння.

• К. арміяй.

камар назоўнік | мужчынскі род

Маленькае двухкрылае насякомае-крывасмок з тонкім цельцам і доўгім хабатком.

• К. носа не падточыць (нельга нічога сказаць, бо зроблена вельмі добра; размоўнае).

|| прыметнік: камарыны.

камарылля назоўнік | жаночы род | кніжнае

Група прыдворных, якая ўплывае сваімі інтрыгамі на дзяржаўныя справы ў карыслівых мэтах.

камарынская назоўнік | жаночы род

Руская народная танцавальная песня, а таксама танец пад гэту песню.

камашы назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і гамашы.

камбаджыйцы назоўнік | мужчынскі род

Насельніцтва Камбоджы.

|| жаночы род: камбаджыйка.

|| прыметнік: камбаджыйскі.

камбайн назоўнік | мужчынскі род

Перасовачная або самаходная машына, якая адначасова выконвае работу некалькіх машын або механізмаў.

• Збожжаўборачны к.
• Горны к.

|| прыметнік: камбайнавы.

• К. агрэгат.

камбайнер назоўнік | мужчынскі род

Вадзіцель камбайна (у сельскай гаспадарцы).

|| жаночы род: камбайнерка.

|| прыметнік: камбайнерскі.

камбала назоўнік | жаночы род

Плоская марская рыба з вачамі на адным баку.

|| прыметнік: камбалавы.

• Сямейства камбалавых. (назоўнік).

камбуз назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Кухня на судне.

|| прыметнік: камбузны.

камбі прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. камбінаваны, складзены з розных кампанентаў, напр. камбікорм, камбісілас, камбітлушч.

камбікорм назоўнік | мужчынскі род

Скарачэнне: камбінаваны корм; прыгатаваная ў пэўных прапорцыях сумесь сухіх кармоў для жывёлы.

|| прыметнік: камбікормавы.

• Камбікормавая прамысловасць.

камбінаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Злучаць, спалучаць розныя (але аднародныя) элементы ў якую-н. камбінацыю (у 1 знач.).

   • К. розныя адценні фарбаў.

2. Рабіць якую-н. камбінацыю (у 2 знач.; размоўнае).

|| закончанае трыванне: скамбінаваць.

|| назоўнік: камбінаванне.

камбінат назоўнік | мужчынскі род

1. Аб’яднанне прамысловых прадпрыемстваў розных вытворчых галін, а таксама аб’яднанне дробных прадпрыемстваў.

   • К. бытавых паслуг.
   • Швейны к.

2. Аб’яднанне навучальных устаноў розных ступеней пры якім-н. прадпрыемстве.

   • Вучэбны к.

|| прыметнік: камбінацкі.

камбінатар назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто схільны да камбінацый (у 2 знач.), які ўмее дасягаць чаш-н. рознымі спосабамі.

|| жаночы род: камбінатарка.

|| прыметнік: кямбінатарскі.

камбінаторны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Заснаваны на камбінаванні.

• К. аналіз (у матэматыцы).
• Камбінаторнае змяненне гукаў.

камбінаторыка назоўнік | жаночы род

Раздзел дыскрэтнай матэматыкі, які вывучае, колькі магчымых злучэнняў элементаў існуе ў зададзеным канечным мностве.

камбінацыя назоўнік | жаночы род

1. Спалучэнне, злучэнне, узаемна абумоўленае размяшчэнне чаго-н.

   • К. лічбаў.
   • К. фарбаў.

2. Складаная задума, сістэма прыёмаў для дасягнення якой-н. мэты.

   • Хітрая к.
   • Шахматная к.

3. Жаночая бялізна — сарочка, звычайна шаўковая, з карункамі.

|| прыметнік: камбінацыйны.

камбінезон назоўнік | мужчынскі род

Суцэльны рабочы касцюм з курткі і штаноў.

|| прыметнік: камбінезонны.

камвольны прыметнік

Які мае адносіны да гатункаў гладкіх тонкіх шарсцяных тканін і вырабаў з іх.

• Камвольныя тканіны.
• К. камбінат.

камедзь назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Густы, клейкі сок некаторых раслін.

|| прыметнік: камедны.

камедыя назоўнік | жаночы род

1. Драматычны твор з вясёлым, забаўным або сатырычным сюжэтам, а таксама спектакль або фільм па сцэнарыю такога твора.

   • Музыкальная к.

2. пераноснае значэнне: Крывадушныя паводзіны, разыгрыванне якой-н. ролі, сцэны з пэўнай мэтай.

   • Што за к.!
   • Гавары як ёсць!

Фразеалагізм:

• Ламаць (разыгрываць, строіць) камедыю (размоўнае неадабральнае) — крывадушнічаць, прытварацца.

|| прыметнік: камедыйны і камічны.

• Камедыйны акцёр.
• Камічная опера.

камедыянт назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, што і комік (у 1 знач.).

2. пераноснае значэнне: Прытворшчык, крывадушнік.

|| жаночы род: камедыянтка.

|| прыметнік: камедыянцкі.

камедыянцтва назоўнік | ніякі род

Паводзіны камедыянта (у 2 знач.).

камель назоўнік | мужчынскі род

1. Ніжняя патоўшчаная частка дрэва, расліны, якая прылягае да кораня.

2. Перавязаны канец снапа, веніка і пад.

   • К. снапа.

|| прыметнік: камлёвы.

• Камлёвая частка дрэва.

камелія назоўнік | жаночы род

Дэкаратыўная расліна сямейства чайных з вечназялёным лісцем і буйнымі прыгожымі белымі або чырвонымі кветкамі, а таксама кветка гэтай расліны.

камендант назоўнік | мужчынскі род

1. Начальнік войск крэпасці або ўмацаванага раёна.

2. Ваенны начальнік, які наглядае за дысцыплінай, парадкам і правільным нясеннем службы ў гарнізоне.

   • К. горада.
   • К. лагера.

3. На шляхах зносін: асоба, якая наглядае за парадкам перамяшчэння войск, ваеннаслужачых і вайсковых грузаў.

4. Асоба, адказная за які-н. грамадскі будынак.

   • К. інтэрната.

|| прыметнік: каменданцкі.

• Каменданцкая гадзіна (забарона без спецыяльнага дазволу з’яўляцца на вуліцы населенага пункта ў пэўны час пры аб’яўленні ваеннага або асаднага становішча).

камендатура назоўнік | жаночы род

Установа, якую ўзначальвае камендант (у 1 і 2 знач.), а таксама памяшканне, у якім знаходзіцца такая ўстанова.

камендор назоўнік | мужчынскі род

Матрос-артылерыст.

|| прыметнік: камендорскі.

камене прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае адносіны да каменя (у 1 знач.), напр. каменеапрацоўка, каменеапрацоўчы, каменедрабілка, каменеадліваны (які мае адносіны да адліўкі з каменя), каменеўборачны, каменешліфавальны;
2. які змяшчае ў сабе камень (у 1 знач.), напр. каменебетон;
3. падобны на камень (у і знач.), напр. каменепадобны;
4. які мае адносіны да каменя (у 3 знач.), напр. каменевыдзяляльны, каменеўтварэнне.

каменедрабілка назоўнік | жаночы род

Машына для драблення камення і іншых горных парод.

каменка назоўнік | жаночы род

Печ у лазні без коміна, складзеная з камення.