Усе словы

казённы прыметнік

1. Які мае адносіны да казны (у 1 знач.), дзяржаўны (устарэлае).

   • Казённая маёмасць.

2. пераноснае значэнне: Бюракратычны, фармальны (неадабральнае).

   • Казённыя адносіны.
   • Казённая палата — у царскай Расіі: губернская ўстанова па падатках.
   • Казённая частка (спецыяльны тэрмін) — задняя частка агнястрэльнай зброі, з якой яна зараджаецца.

|| назоўнік: казённасць.

казіно назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Ігральны дом або рэстаран з эстрадай.

кайданы назоўнік

У дарэвалюцыйнай Расіі і многіх іншых краінах: злучаныя ланцугом жалезныя кольцы, якія надзяваюцца на рукі і ногі тым, хто абвінавачваецца ў цяжкіх злачынствах.

• Закаваць у к.

|| прыметнік: кайданавы і кайданны.

кайло назоўнік | ніякі род

Кірка ў гарнякоў.

|| прыметнік: кайловы.

кайназойскі прыметнік

Кайназойская эра (спецыяльны тэрмін) — эра геалагічнай гісторыі Зямлі, што суадносіцца з існаваннем самай маладой групы адкладаў парод.

кайнэ назоўнік | ніякі род | нескланяльнае | спецыяльны тэрмін

Функцыянальны тып мовы, што выкарыстоўваецца ў якасці асноўнага сродку паўсядзённых зносін з шырокім дыяпазонам камунікатыўных сфер ва ўмовах рэгулярных сацыяльных кантактаў паміж носьбітамі розных дыялектаў або моў.

кайстра назоўнік | жаночы род

Торба, клунак.

какава назоўнік | жаночы род | нескланяльнае

1. Трапічнае дрэва, абястлушчаныя зярняты якога ідуць на прыгатаванне шакаладу.

2. Парашок з зярнят гэтага дрэва, ужываецца для прыгатавання напітку, а таксама сам напітак.

|| прыметнік: какававы.

какаду назоўнік | мужчынскі род | нескланяльнае

Род папугаяў з доўгім чубам і моцнай дзюбай.

какафонія назоўнік | жаночы род | кніжнае

Негарманічнае, сумбурнае спалучэнне гукаў (у музыцы, вершах).

|| прыметнік: какафанічны.

какаін назоўнік | мужчынскі род

Атрутнае рэчыва, якое здабываецца з лісця трапічнай расліны і выкарыстоўваецца як абязбольваючы або наркатычны сродак.

|| прыметнік: какаінавы.

какаінізм назоўнік | мужчынскі род

Хваравітая цяга да какаіну як наркатычнага сродку.

какаініст назоўнік | мужчынскі род

Хворы на какаінізм.

|| жаночы род: какаіністка.

|| прыметнік: какаінісцкі.

какетка² назоўнік | жаночы род

Тое, што і гестка.

какетлівы прыметнік

Схільны да какецтва, які мае прыгожы, прывабны выгляд.

• Какетлівая жанчына.
• Какетлівае ўбранне.

|| назоўнік: какетлівасць.

какетнічаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Быць какеткай, весці сябе як какетка.

   • К. з хлопцамі.

2. пераноснае значэнне, чым. Рысавацца, выстаўляць свае асабістыя якасці перад кім-н.

   • К. сваёй знешнасцю.

|| назоўнік: какетнічанне.

какецтва назоўнік | ніякі род

Паводзіны, манеры какеткі.

какос назоўнік | мужчынскі род

Арэх какосавай пальмы.

|| прыметнік: какосавы.

• К. алей (з какосаў).
• Какосавае малако (сок недаспелых какосаў).
• Какосавыя прадукты (разнастайныя харчовыя і тэхнічныя прадукты, якія выпрацоўваюцца з какосаў).

какосавы прыметнік

1. гл. какос.

2. какосавая пальма — пальма з кольчатым ствалом і перыстым лісцем, якая дае буйныя ядомыя плады — какосы (какосавыя арэхі).

какотка назоўнік | жаночы род

Жанчына лёгкіх паводзін, якая жыве на ўтрыманні свайго паклонніка.

каксаваць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | незакончанае трыванне

Ператвараць у кокс.

|| назоўнік: каксаванне.

|| прыметнік: каксавальны.

каксаўны прыметнік

Які дае каштоўны кокс.

• К. вугаль.

кактус назоўнік | мужчынскі род

Паўднёвая расліна з мясістым сцяблом і калючкамі замест лісця.

|| прыметнік: кактусавы.

кактэйль назоўнік | мужчынскі род

Напітак — сумесь віна, каньяку, соку і пад. з цукрам і прыправамі.

• Малочны к. (сумесь малака з фруктовым сокам).

кал назоўнік | мужчынскі род

Змесціва кішэчніка, якое выдзяляецца пры спаражненні.

|| прыметнік: калавы.

калабарацыяніст назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Здраднік, які супрацоўнічае з ворагамі сваёй радзімы, свайго народа.

• Калабарацыяністы часоў другой сусветнай вайны.

|| прыметнік: калабарацыянісцкі.

калаж назоўнік | мужчынскі род

У выяўленчым мастацтве: наклейванне на якую-н. аснову матэрыялаў другой фактуры, другога колеру; сам твор, выкананы такім чынам.

каламажка назоўнік | жаночы род

Лёгкая выязная павозка на рысорах.

|| прыметнік: каламажачны.

каламазь назоўнік | жаночы род

Калёсная мазь з дзёгцю, смалы і солі.

каламбур назоўнік | мужчынскі род

Жарт, заснаваны на камічным выкарыстанні блізкіх па гучанню, але розных па значэнню слоў, гульня слоў.

|| прыметнік: каламбурны.

каламбурыст назоўнік | мужчынскі род

Той, хто любіць каламбурыць.

каламбурыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Гаварыць каламбуры.

|| закончанае трыванне: скаламбурыць.

каламеса назоўнік | жаночы род | размоўнае

Негустая сумесь чаго-н., месіва.

каламута назоўнік | жаночы род

Тое, што і каламуць.

каламутны прыметнік

Пра вадкасць: непразрысты, мутны.

• К. ручаёк.
• Каламутная вада.

|| назоўнік: каламутнасць.

каламуць назоўнік | жаночы род

1. Дробныя часцінкі ў вадкасці, якія не раствараюцца і робяць яе непразрыстай і мутнай.

2. пераноснае значэнне: Адсутнасць яснасці ў думках, разуменні.

   • К. у галаве.
   • К. на душы.

3. пераноснае значэнне, чаго або якая.

   • Імгла, непраглядная заслона.
   • Белая к. завірухі.

каламуціцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Рабіцца каламутным.

• Вада каламуціцца.

|| закончанае трыванне: закаламуціцца, скаламуціцца, ускаламуціцца і пакаламуціцца.

каламуціць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Муціць, рабіць каламутным.

   • К. ваду.

2. пераноснае значэнне: Выклікаць неспакой, баламуціць, уносіць беспарадак.

|| закончанае трыванне: закаламуціць, скаламуціць, ускаламуціць і пакаламуціць.

каламянка назоўнік | жаночы род

Густая моцная льняная тканіна.

|| прыметнік: каламянкавы.

калан назоўнік | мужчынскі род

Марская ластаногая млекакормячая жывёліна сямейства куніцавых, марская выдра.

|| прыметнік: каланавы.

каланада назоўнік | жаночы род

Рад або некалькі радоў калон (у 1 знач.), якія складаюць архітэктурнае цэлае.

каланок назоўнік | мужчынскі род

Драпежны пушны звярок сямейства куніцавых, а таксама яго футра.

|| прыметнік: каланковы.

каланча назоўнік | жаночы род

Дазорная вышка над будынкам пажарнай часці.

• Пажарная к.

каланізаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

1. Захапіўшы чужую краіну, ператварыць (ператвараць) у калонію (у 1 знач.).

2. Засяліць (засяляць) свабодныя землі перасяленцамі, каланістамі.

|| назоўнік: каланізацыя.

|| прыметнік: каланізацыйны.

каланізатар назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто праводзіць палітыку каланіялізму.

2. Той, хто засяляе пустуючыя землі, каланіст (устарэлае).

|| прыметнік: каланізатарскі.

каланіст назоўнік | мужчынскі род

Жыхар калоніі (у 2 і 4 знач.).

|| жаночы род: каланістка.

|| прыметнік: каланісцкі.

каланіца назоўнік | жаночы род | размоўнае

Калёсная мазь (часцей адпрацаваная).

каланіялізм назоўнік | мужчынскі род

Палітыка каланіяльнага прыгнёту.

|| прыметнік: каланіялісцкі.

калапс назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Раптоўнае зніжэнне сардэчнай дзейнасці, якое суправаджаецца слабасцю, часам стратай прытомнасці і пагражае смерцю.

каларадскі прыметнік

Каларадскі жук — буравата-жоўты з чырвонымі палоскамі бульбяны шкоднік сямейства лістаедаў, які аб’ядае лісце бульбы і іншых паслёнавых культур.