Усе словы

зжаўцелы прыметнік

Які зжаўцеў, стаў жоўтым.

• Зжаўцелыя старыя здымкі.

зжоўклы прыметнік | размоўнае

Тое, што і зжаўцелы.

• Зжоўклая трава.

зжынаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і жаць.

зжыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Жывучы разам, звыкнуцца, здружыцца.

   • З. з новымі таварышамі.

2. пераноснае значэнне, з чым. Прывыкнуць.

   • З. з абставінамі.
   • З. з вобразам (пра акцёра: пераўвасобіцца ў мастацкі вобраз).

|| незакончанае трыванне: зжывацца.

зжыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго (што) з чаго і без дапаўнення. Стварыўшы невыносныя ўмовы, не даць жыць каму-н. дзе-н.

   • Зжылі злоснікі добрага чалавека.
   • З. са свету (змучыць чым-н.).

2. Пазбавіцца ад чаго-н., выкараніць у сабе што-н.

   • З. недахопы.

3. Пражыць (жыццё, многа гадоў і пад.).

   • Чалавек жыццё зжыў і розуму не набраўся.

|| незакончанае трыванне: зжываць.

ззаду прыслоўе

1. прыслоўе: З задняга боку.

   • Напасці з.

2. прыназоўнік: За кім-, чым-н.

   • Ён ішоў з. воза.

ззелянелы прыметнік

Які ззелянеў, пазелянеў.

• З. твар.

ззянне назоўнік | ніякі род

1. гл. ззяць.

2. Яркае святло, якое выпраменьваецца або адлюстроўваецца чым-н.

   • Сонечнае з.
   • У ззянні славы (пераноснае значэнне).

Паўночнае ззянне — свячэнне высокіх слаёў атмасферы, якое назіраецца за палярным кругам.

ззяць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Вылучаць ззянне.

   • Ззяюць зоркі.
   • На грудзях ветэрана ззяюць узнагароды.

2. пераноснае значэнне, чым і ад чаго. Блішчаць, выражаючы якія-н. пачуцці (пра вочы), або свяціцца радасцю, шчасцем і пад. (пра чалавека).

   • Вочы ззяюць ад шчасця.
   • Твары людзей ззялі радасцю.

3. Тое, што і зеўраць.

   • У адной са сцен ззяла вялікая прабоіна.

|| назоўнік: ззянне.

злабадзённы прыметнік

Істотны для дадзенага моманту, надзённы.

• Злабадзённае пытанне.

|| назоўнік: злабадзённасць.

злавацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Адчуваць злосць.

|| закончанае трыванне: узлавацца і раззлавацца.

злаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Абуджаць злосць у каго-н.

2. Тое, што і злавацца.

|| закончанае трыванне: узлаваць і раззлаваць.

злавесны прыметнік

Які прадвяшчае няшчасце, зло.

• Злавесная цішыня.
• Злавесныя прыметы.

злагада назоўнік | жаночы род | размоўнае

Згода, дружныя адносіны.

• Жыць у злагадзе.

зладжаны прыметнік

1. Такі, у якім дасягнута ўзаемная згода, дружны.

   • Зладжаная работа.

2. Стройны, гарманічны.

   • Зладжаныя спевы.

|| назоўнік: зладжанасць.

зладзеяваты прыметнік

Падобны на зладзейскі, хітры.

• Зладзеяватая ўхмылка.

|| назоўнік: зладзеяватасць.

зладзюга назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | пагардлівае

Тое, што і злодзей.

зладзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць, пабудаваць.

   • З. калёсы.
   • 3 банкет (пераноснае значэнне).

2. Прыйсці да згоды, справіцца з кім-, чым-н.

   • Мы з ім зладзім.
   • З. з дзецьмі.

3. Зрабіць узгодненым, стройным.

   • З. галасы.

|| незакончанае трыванне: зладжваць.

злажыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Сабраць грошы на якую-н. агульную справу, скласціся (у 5 знач.).

2. Узяўшы стрэльбу, прыцэліцца.

   • З. і стрэліць.

3. Налаўчыцца, прызвычаіцца.

   • З. ў рабоце.

|| незакончанае трыванне: складацца і складвацца.

злажыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1, гл. класці.

1. Палажыць разам у пэўным парадку.

   • З. дровы.
   • З. чамадан (палажыць у яго рэчы; таксама пераноснае значэнне: падрыхтавацца да ад’езду).

2. Перагнуўшы, скруціўшы, палажыць, злажыць пэўным чынам, надаць якую-н. форму.

   • З. газету.
   • З. пакрывала.
   • З. раскладушку.

3. Паваліць, палажыць (пра ўсё, многае).

   • Град злажыў жыта.

4. пераноснае значэнне: Перакласці віну на каго-н.

Фразеалагізмы:

• Злажыць галаву (высокае) — загінуць у баі.
• Злажыць рукі (размоўнае) — тое, што і скласці рукі (гл. скласці).

|| незакончанае трыванне: складаць, складваць і зложваць.

злазіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пабыць дзе-н., узлезшы або спусціўшыся куды-н.

• З. на гарышча.
• З. у склеп.

злак назоўнік | мужчынскі род

Расліна са сцяблом у форме саломіны і з дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецце (колас, мяцёяку або кісць).

• Хлебныя злакі.
• Кармавыя злакі.

|| прыметнік: злакавы.

• Злакавыя расліны.

зламысны прыметнік

1. Які мае на мэце злы намер, што-н. нядобрае.

   • З. чалавек.

2. Які заключае ў сабе злы намер, злачынны (уст,).

   • З. ўчынак.

|| назоўнік: зламыснасць.

зламыснік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто жадае каму-н. зла, чыніць зло, злоснік.

|| жаночы род: зламысніца.

злапамятлівы прыметнік

Тое, што і злапамятны.

|| назоўнік: злапамятлівасць.

злапамятны прыметнік

Які доўга помніць, не даруе прычыненага зла.

• З. чалавек.

|| назоўнік: зланамятнасць.

злапомны прыметнік

Тое, што і злапамятны.

|| назоўнік: зланомнасць.

злараднасць назоўнік | жаночы род

Злая радасць пры няшчасці, няўдачы іншых.

зларадны прыметнік

Напоўнены злараднасцю, які заключае ў сабе злую радасць пры няшчасці другіх.

• З. чааавек.
• Злараднае пачуцце.
• Зларадна (прыслоўе) смяяцца.

злараднічаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Праяўляць злараднасць.

зласловіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Займацца зласлоўем.

зласлоўе назоўнік | ніякі род

Злыя, нядобразычлівыя словы, выказванні пра каго-, што-н., злосныя плёткі, абгаворы.

зласлівец назоўнік | мужчынскі род

Той, хто пастаянна злуецца, злоснік.

|| жаночы род: зласлівіца.

зласлівы прыметнік

Поўны злосці, варожасці.

• З. чалавек.
• Зласлівая ўсмешка.

|| назоўнік: зласлівасць.

злачынец назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які робіць або зрабіў злачынства.

• Ваенны з. (асоба, якая ў ходзе вайны робіць злачынства супраць чалавецтва).

|| жаночы род: злачынка.

злачыннасць назоўнік | жаночы род

1. гл. злачынны.

2. Наяўнасць, колькасць злачынстваў.

   • Барацьба са злачыннасцю сярод падлеткаў.

злачынны прыметнік

Які заключае ў сабе злачынства.

• Злачынная банда.
• З. чалавек.

|| назоўнік: злачыннасць.

злачынства назоўнік | ніякі род

Грамадска небяспечнае дзеянне, якое парушае закон і падлягае крымінальнай адказнасці.

• Дзяржаўнае з.
• З. супраць чалавецтва.

злашчасны прыметнік

Які заслужыў прычынай няшчасця, непрыемнасці.

• З. выстрал.

|| назоўнік: злашчаснасць.

злаякасны прыметнік

Вельмі небяспечны для жыцця.

• Злаякаская пухліна.

|| назоўнік: злаякаснасць.

злаяць дзеяслоў | закончанае трыванне

Моцна аблаяць.

злаўчыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Лоўка прынаравіцца або выбраць зручны момант, каб зрабіць што-н.

   • З. і пераскочыць канаву.

2. Набыць навык, лоўкасць у чым-н., налаўчыцца.

   • Ен злаўчыўся пісаць левай рукой.

|| незакончанае трыванне: злаўчацца.

злева прыслоўе

З левага боку.

• З. ад дарогі.

злеглы прыметнік

Які прыгнуўся да зямлі, палёг.

• Злеглая збажына.

|| назоўнік: злегласць.

злегчы дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Захварэўшы, надоўга легчы ў пасцель.

   • Старая злегла ад моцнай прастуды.

2. Прыгнуцца да зямлі, палегчы (пра злакавыя расліны).

   • Жыта злегла.

|| незакончанае трыванне: злягаць.

злегчыся дзеяслоў | закончанае трыванне

Ушчыльніцца, змяцца ад доўгага лішання.

• Снег злёгся.
• Сена злеглася.

|| незакончанае трыванне: злягацца.

зледзянелы прыметнік

1. Які пакрыўся лёдам, ператварыўся ў лёд.

   • Зледзянелая дарога.

2. Халодны, як лёд, адубелы.

   • Зледзянелыя рукі.

злежаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і улежаць.

• Хіба злежыш цэлую ноч на адным баку?

злезці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Сысці, спусціцца, прытрымліваючыся рукамі, нагамі.

   • З. з дрэва.
   • З. з калёс.

2. Пра пасажыра: выйсці, даехаўшы да якога-н. месца (размоўнае).

   • На наступным прыпынку злезем.

3. Адстаць, адваліцца.

   • Скура злезла.
   • Фарба злезла.

4. Зняцца (пра адзенне, абутак; размоўнае).

   • Бот злез з нагі.

|| незакончанае трыванне: злазіць.

злепак назоўнік | мужчынскі род

Копія, злепленая з чаго-н.

• З. з медаля.

|| прыметнік: злепачны.