Усе словы

зелень назоўнік | жаночы род

1. Зялёны колер, што-н. зялёнае.

2. Расліннасць. расліны.

   • З. садоў.
   • Сакавітая з. лугу.

3. зборны назоўнік: Некаторыя віды гародніны і траў, што скарыстоўваюцца ў ежу.

   • Палажыць з. у суп.

зелле назоўнік | ніякі род | размоўнае

1. Тое, што і пустазелле.

2. Травы як корм для жывёлы, ахрап’е.

   • Насячы зелля.

3. Лекавыя травы, а таксама настой на іх для лячэбных мэт, зёлкі.

   • Варыць з.
   • Лячыцца зеллем.

зелянець дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Станавіцца зялёным.

   • Медзь зелянее.
   • З. ад злосці.

2. Пакрывацца свежай травой, лісцем.

   • Пачалі з. лугі і дрэвы.

3. Віднецца (пра што-н. зялёнае).

|| закончанае трыванне: пазелянець і ззелянець.

зеляніна назоўнік | жаночы род

Тое, што і зелень (у 2 і 3 знач.).

• З. паркаў.
• Латок з зелянінай.

зеляніць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Рабіць зялёным; фарбаваць у зялёны колер.

|| закончанае трыванне: пазеляніць.

земле прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае адносіны да Зямлі (у 1 знач.), напр. землеапісанне (устарэлае);
2. які мае адносіны да зямлі (у 2, 3, 4 і 5 знач.), напр. землекарыстанне, землеразрыхляльны, землеўгнаенне, землеўпарадчык, землечарпалка, землеадкрывальнік, землеўладальнік.

землекарыстанне назоўнік | ніякі род

Карыстанне зямлёй, сельскагаспадарчая эксплуатацыя яе.

• Сістэма землекарыстання.

землепраходзец назоўнік | мужчынскі род

Даўнейшая назва падарожніка-даследчыка, які адкрываў новыя землі.

• Рускі з. Сямён Дзяжнёў.

землетрасенне назоўнік | ніякі род

Моцнае ваганне асобных участкаў зямной кары.

землечарпалка назоўнік | жаночы род

Машына для паглыблення дна (рэк, каналаў і пад.), якая дастае грунт чарпакамі, прымацаванымі да рухомага ланцуга.

землечарпанне назоўнік | ніякі род

Паглыбленне дна вадаёмаў пры дапамозе землечарпалак.

|| прыметнік: землечарпальны.

землеўладальнік назоўнік | мужчынскі род

Асоба, якая карыстаецца зямлёй на правах прыватнай уласнасці.

• Буйны з.

|| жаночы род: землеўладальніца.

|| прыметнік: землеўладальніцкі.

землеўладанне назоўнік | ніякі род

1. Уладанне зямлёй на правах прыватнай уласнасці (кніжнае).

2. Зямельны ўчастак, што знаходзіцца ў чыім-н. уладанні (афіцыйнае).

землеўласнік назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і землеўладальнік.

|| жаночы род: землеўласніца.

|| прыметнік: землеўласніцкі.

землеўпарадкаванне назоўнік | ніякі род

Сістэма мерапрыемстваў, якія ўпарадкоўваюць землекарыстанне.

|| прыметнік: землеўпарадкавальны.

землеўпарадчык назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст у галіне землеўпарадкавання.

земля прыстаўка

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «земле…», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр. землябітны, землязнавец, землязнаўства, землякоп, земляроб, землясос.

землябітны прыметнік

Зроблены са шчыльна збітай зямлі з дабаўленнем вяжучых рэчываў.

• Землябітная хатка.

землякоп назоўнік | мужчынскі род

Рабочы па земляных работах.

|| прыметнік: землякопскі.

землякопны прыметнік

Які мае адносіны да земляных работ.

• Землякопныя машыны.

землямер назоўнік | мужчынскі род | устарэлае

Тое, што і каморнік.

|| прыметнік: землямерскі.

землямерны прыметнік

Які адносіцца да вымярэння і адвядзення зямельных участкаў; каморніцкі.

• Землямерныя работы.

земляроб назоўнік | мужчынскі род

Той, хто займаецца земляробствам; хлебароб.

|| прыметнік: земляробскі.

• Земляробская праца.

земляробства назоўнік | ніякі род

1. Апрацоўка зямлі для вырошчвання сельскагаспадарчых раслін.

   • Высокая культура земляробства.

2. Раздзел аграноміі, які вывучае спосабы карыстання зямлёй і павышэння ўрадлівасці глебы.

|| прыметнік: земляробчы.

землярыйка назоўнік | жаночы род

Насякомаедная млекакормячая жывёліна, роднасная крату.

|| прыметнік: землярыйкавы.

землярыйны прыметнік

Які служыць ддя земляных работ.

• Землярыйныя машыны.

землясос назоўнік | мужчынскі род

Помпа ў землясосным снарадзе для вымання і транспарціроўкі грунту.

|| прыметнік: землясосны.

землясосны прыметнік

1. гл. землясос.

2. землясосны снарад — машына для земляных работ, якая пры дапамозе помпы вымае і транспартуе па трубаправодах разрэджаны вадою грунт, земснарад.

земнаводны прыметнік

Прыстасаваны да жыцця ў вадзе і на сушы.

• Земнаводныя жывёлы.
• Вывучэнне земнаводных (назоўнік).

земскі прыметнік

1. гл. земства.

2. Даўней: агульнадзяржаўны.

   • Земскае апалчэнне.

Земскі начальнік — у царскай Расіі — чыноўнік з судова-адміністрацыйнай і паліцэйскай уладай, кіраўнік сялянскага насельніцтва пэўнага раёна.

земснарад назоўнік | мужчынскі род

Плывучы землясосны і землечарпальны снарад для гідратэхнічных работ.

земства назоўнік | ніякі род | гістарычнае

Да рэвалюцыі: мясцовае самакіраванне ў сельскіх мясцовасцях з перавагай дваранства ў яго органах.

• Губернскае з.
• Павятовае з.

|| прыметнік: земскі.

• Земская ўправа.
• З. сход.

земшчына назоўнік | жаночы род | гістарычнае

Даўней: частка дзяржавы, выдзеленая Іванам Грозным у кіраванне баярам (у адрозненне ад апрычніны).

зеніт назоўнік | мужчынскі род

1. У астраноміі: найвышэйшы пункт нябеснай сферы, які знаходзіцца прама над галавой наглядальніка.

2. пераноснае значэнне: Вышэйшая ступень, вяршыня чаго-н. (высокае).

   • З. славы.

|| прыметнік: зенітны.

зенітка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Зенітная гармата.

зенітны прыметнік

1. гл. зеніт.

2. Прызначаны для стральбы па самалётах і іншых паветраных цэлях.

   • З. снарад.
   • З. кулямёт.

зенітчык назоўнік | мужчынскі род

Артылерыст зенітнай артылерыі.

|| жаночы род: зенітчыца.

зерне² прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да зерня (у 1 і 2 знач.), напр. зернедрабілка, зернепадобны, зернеплюшчылка, зернесартавальны, зернесушылка, зернеўвільгатняльнік, зернефураж.

зернебабовы прыметнік

Пра бабовую расліну: які вырошчваецца для атрымання зерня.

• Зернебабовыя культуры.

зернедрабілка назоўнік | жаночы род

Машына для драблення зерня, якое ідзе на корм.

|| прыметнік: зернедрабільны.

зернесушылка назоўнік | жаночы род

1. Спецыяльна прыстасаванае памяшканне для сушкі зерня.

2. Механічная ўстаноўка для сушкі зерня.

зерня прыстаўка

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «зерне…», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. зернявоз, зернясейны.

зернясховішча назоўнік | ніякі род

Памяшканне для захоўвання зерня.

зефір³ назоўнік | мужчынскі род

Тонкая баваўняная тканіна.

|| прыметнік: зефіравы.

• Зефіравая сарочка.

зеў назоўнік | мужчынскі род

Адтуліна, што злучае поласць рота з глоткай.

• Слізістая абалонка зева.

зеўра назоўнік | жаночы род | размоўнае

Прорва, адтуліна.

• Цёмная з. прадоння.

зеўраць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Быць бачным, адкрытым (пра адтуліну, яму і пад.).

• Зеўрае бяздонне.

зжаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пажаваўшы, з’есці.

2. Сапсаваць жаваннем.

   • Цяля зжавала кашулю.

|| незакончанае трыванне: зжоўваць.

зжаліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Праявіўшы, адчуўшы жаласць, зрабіць што-н. патрэбнае, прыемнае для каго-, чаго-н., злітавацца.

• З. над небаракам.

зжахнуцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Раптоўна і моцна спужацца.