Усе словы

завысіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Занадта павысіць.

• З. нормы выпрацоўкі.
• З. цэны.
• З. ацэнку на экзамене.

|| незакончанае трыванне: завышаць.

|| назоўнік: завышэнне.

завядзёнка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Звычай, традыцыя.

• Такая з. была ў іх.

завязацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Замацавацца, сцягнуцца вузлом, бантам і пад.

   • Гальштук добра завязаўся.

2. Абгарнуцца, пакрыцца чым-н., завязаўшы канцы вузлом.

   • Старая завязалася хусткай па самыя вочы.

3. Устанавіцца, распачацца (пра якія-н. узаемаадносіны, узаемныя дзеянні).

   • Завязалася гутарка.
   • Завязалася сяброўства.

4. Пачаць развівацца пасля апылення.

   • Плод завязаўся.

|| незакончанае трыванне: завязвацца.

завязаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Змацаваць, злучыць канцы чаго-н. вузлом, бантам і пад.

   • З. вузел.
   • З. гальштук.
   • З. хустку.

2. Абматаўшы, змацаваць канцы бінта, вяроўкі і пад.

   • З. вочы.
   • З. мех.
   • З. парэзаны палец.

3. Распачаць, даць узнікнуць (таму, што названа назоўнікам).

   • З. бой.
   • З. перастрэлку.
   • З. гаворку.
   • З. знаёмства.

Фразеалагізмы:

• Свет завязаць каму (размоўнае) — зрабіць перашкодай, пазбавіць свабоды дзеянняў.
• Як завязаць (размоўнае) —
  1. поўна, вельмі многа, колькі ўлезла.
     • Насыпаць мех як з.
  2. колькі можна, уволю.
     • Наеўся як з.

|| незакончанае трыванне: завязаць і завязваць.

|| назоўнік: завязванне і завязка.

завязка² назоўнік | жаночы род

1. гл. завязаць.

2. Эпізод, з якога пачынаецца развіццё сюжэта ў мастацкім творы.

   • З. драмы.

завязь назоўнік | жаночы род

Ніжняя частка песціка ў кветкі, якая пасля апылення ператвараецца ў плод.

завялы прыметнік

Які завяў, зрабіўся вялым.

• Завялая трава.
• З. твар (пераноснае значэнне).

завялікі прыметнік

Велікаваты, большы, чым патрэбна.

• З. касцюм.

завярнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Змяніць напрамак свайго руху або становішча свайго цела.

   • Вецер завярнуўся з другога боку.
   • Дарога завярнулася ўлева.
   • Сказаўшы гэтыя словы, ён завярнуўся.

2. Прыбыўшы ў якое-н. месца, хутка пакінуць яго (размоўнае).

   • З. і паехаць назад.

|| незакончанае трыванне: заварочвацца.

завярнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго-што і без дапаўнення. Змяніць напрамак, шлях руху, павярнуць.

   • З. назад.
   • З. каня налева.
   • З. кароў ад шкоды.
   • Машына завярнула ў бок лесу.
   • Дарога завярнула да ракі.

2. Паварочваючы, змяніць становішча чаго-н.

   • З. назад рукі каму-н.

3. Зайсці мімаходам (размоўнае).

   • З. да знаёмых.

4. Заваліць, закідаць чым-н. (размоўнае).

   • З. яму зямлёй.
   • Завярнуць аглоблі (размоўнае) — пайсці, паехаць назад, не дасягнуўшы мэты.

|| незакончанае трыванне: заварочваць.

завярцецца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць вярцецца.

завярцець² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць вярцець, круціць.

завяршальны прыметнік

Звязаны з заканчэннем, завяршэннем чаго-н.

• З. год.
• З. этап работы.

завяршыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Закончыцца, скончыцца.

• Будаўніцтва завяршылася.
• Завяршыўся хакейны сезон.

|| незакончанае трыванне: завяршацца.

|| назоўнік: завяршэнне.

завяршыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць верх у чым-н.

   • З. стог.

2. Давесці да канца, закончыць, скончыць.

   • З. сяўбу.
   • З. вучобу.

|| незакончанае трыванне: завяршаць.

|| назоўнік: завяршэнне.

завяшчальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто зрабіў завяшчанне.

|| жаночы род: завяшчальніца.

завяшчанне назоўнік | ніякі род

Вусны або пісьмовы наказ, які змяшчае распараджэнні (пераважна аб маёмасці) на выпадак смерці.

• Духоўнае з. (пераноснае значэнне: запавет нашчадкам, паслядоўнікам).

|| прыметнік: завяшчальны.

• Завяшчальнае пісьмо.

завяшчаць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

1. каго-што каму. Перадаць (-даваць) па завяшчанню.

   • З. маёмасць сыну.

2. каму з інфінітывам: Даручыць (-чаць) што-н., выказаўшы перадсмяротную волю.

   • Вучоны завяшчаў прадоўжыць справу сваім вучням.

завідкі назоўнік | размоўнае

Зайздрасць.

• З. завідкамі глядзець.
• З. бяруць.

завідна прыслоўе

Пакуль не сцямнела.

• Выехаць з.

завіліна назоўнік | жаночы род

Выгіб, звіліна.

• З. ракі.

завілісты прыметнік

З завілінамі, звілісты.

• Завілістая дарога.

|| назоўнік: завілістасць.

завінаваціцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Узяць у доўг, стаць даўжніком.

• Я суседцы завінавацілася дваццаць тысяч рублёў.

|| незакончанае трыванне: завінавачвацца.

завінавачанасць назоўнік | жаночы род

Наяўнасць даўгоў, доўгу.

• Спагнаць з.

завінуцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Спешна і старанна пачаць рабіць што-н.

• З. і за гадзіну ўсё зрабіць.

|| незакончанае трыванне: завінацца.

завіруха назоўнік | жаночы род

1. Мяцеліца, завея.

   • Узнялася з.

2. пераноснае значэнне: Неспакой, сумятня, бязладзіца (размоўнае).

   • Ваенная з.

|| прыметнік: завірушны.

завітаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зайсці, заехаць куды-н. на кароткі час, заглянуць.

• З. да сябра.

|| незакончанае трыванне: завітваць.

завіток назоўнік | мужчынскі род

Што-н., што ўтварае хвалістую лінію, спіраль.

• З. валасоў.

завітушка назоўнік | жаночы род

Тое, што і завіток.

завіхацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Рабіць што-н. вельмі старанна, рупліва. На кухні завіхалася гаспадыня.

2. каля каго-чаго. Горача выяўляць сваю прыхільнасць, адданасць каму-, чаму-н.

   • З. каля сям’і.

завіхрыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Закружыцца, узняцца віхрам.

• Завіхрыўся пыл на дарозе.

|| назоўнік: завіхрэнне.

• З. вады, паветра.

завіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць завітым, пакручастым.

   • Валасы завіліся.

2. Завіць сабе валасы.

   • Завілася ў цырульні.

|| незакончанае трыванне: завівацца.

завіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць хвалістым, кучаравым або заплесці.

* З. валасы.

|| незакончанае трыванне: завіваць.

|| назоўнік: завіўка і завіванне.

завіўка назоўнік | жаночы род

1. гл. заввдь.

2. Прычоска з завітымі валасамі.

   • Кароткая з.

загаварыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Захапіцца размовай.

|| незакончанае трыванне: загаворвацца.

загаварыць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Уздзейнічаць на каго-, што-н. замовай, загаворам 2.

• З. ад хваробы.
• З. зубы каму-н. (таксама пераноснае значэнне: наўмысна адцягнуць увагу ад чаго-н. пабочнымі размовамі; размоўнае).

|| незакончанае трыванне: загаворваць.

загавець дзеяслоў | закончанае трыванне

Перастаць есці скаромнае; пачаць пасціць.

Фразеалагізм:

• Загавець душой (размоўнае) — аддаць богу душу, памерці.

загавор² назоўнік | мужчынскі род

У забабонных уяўленнях: магічныя словы, якія маюць гаючую, лекавую сілу.

• З. ад болю зубоў.

загаворвацца (загаварвацца) дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. загаварыцца.

2. Гаварыць бяссэнсіцу ў выніку расстройства, хваравітага стану, старасці.

   • Стары пачаў з.

загаворваць (загаварваць) дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. загаварыць 1.

2. Імкнуцца распачаць гаворку.

загаворшчык назоўнік | мужчынскі род

Удзельнік тайнага пагаднення.

|| жаночы род: загаворшчыца.

загавіны назоўнік

У веруючых: апошні дзень перад постам, калі дазваляецца есці скаромнае.

загагуліна назоўнік | жаночы род | размоўнае

Мудрагелісты загіб, кручок.

• Пісаць з загагулінамі.

загад назоўнік | мужчынскі род

Афіцыйнае распараджэнне таго, хто надзелены ўладай.

• З. па інстытуту.
• Ваенны з.
• Аддаць з.

|| прыметнік: загадны.

• У загадным парадку (шляхам загаду).

загадаць² дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прапанаваць для разгадкі.

   • З. загадку.

2. Задумаць што-н., трымаючы ў памяці або варожачы.

   • З. лік.
   • З. на картах.

|| незакончанае трыванне: загадваць.

загадваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. загадаць .

2. чым. Кіраваць (установай), распараджацца чым-н.

   • З. кафедрай.

загадзя прыслоўе

Зараней, папярэдне.

• Апавясціць з.
• З. рыхтавацца да пасяўной.

загадзіць² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Задобрыць чым-н., выклікаць прыхільнасць.

• З. ляснічага.

загадка назоўнік | жаночы род

Відарыс або вобраз, які трэба разгадаць, растлумачыць.

• Загадаць каму-н. загадку.
• Загадкі прыроды (пераноснае значэнне).
• Гэта застаецца загадкай для нас (пераноснае значэнне: недаступным для разумення, вырашэння).

загадкавы прыметнік

Незразумелы, непазнаны, таямнічы.

• Загадкавая з’ява.
• Загадкава (прыслоўе) паводзіць сябе.

|| назоўнік: загадкавасць.