Усе словы

заваль назоўнік | жаночы род | размоўнае | зборны назоўнік

Няходкія, заляжалыя тавары.

заваляцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Праляжаць доўга без выкарыстання, прымянення.

заваляшчы прыметнік | размоўнае

Дрэнны, зусім непрыгодны, нікому не патрэбны.

• З. тавар.

заваліцца назоўнік

1. Упасці за што-н.

   • Капялюш заваліўся за шафу.

2. Абваліцца, абрушыцца.

   • Калодзеж заваліўся.

3. Упасці, не ўстаяўшы на нагах.

   • Паслізнуцца і з.

4. Улегчыся, залегчы (размоўнае).

   • З. спаць.

5. Бесцырымонна зайсці, заявіцца куды-н., уваліцца (размоўнае).

   • У хату заваліліся няпрошаныя госці.

6. чым. Атрымаць або мець з лішкам (размоўнае).

   • З. ураджаем бульбы.
   • Садавіны там — хоць заваліся.

|| незакончанае трыванне: завальвацца.

заваліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Накідаўшы, наклаўшы чаго-н., напоўніць, загрувасціць.

   • З. яму каменнем.
   • З. двор дрывамі.
   • З. работай каго-н. (пераноснае значэнне: абцяжарыць).
   • Магазін завалены таварамі (перапоўнены).

2. Засыпаць зверху, пакрыць.

   • Дарогу заваліла (безасабовая форма) снегам.

3. Закрыць на завалу (у 1 знач.).

   • З. дзверы нанач.

4. пераноснае значэнне: Поўнасцю праваліць (размоўнае).

   • З. экзамен.
   • З. справу.

5. безасабовая форма: Пра боль у горле (размоўнае).

   • Горла заваліла.

|| незакончанае трыванне: завальваць.

|| назоўнік: завальванне і завалка.

|| прыметнік: завальны і завалачны.

• Завальная траншэя.
• Завалачная машына.

заваражыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Падзейнічаць загаворамі, чарамі, зачараваць.

   • З. зубы.

2. пераноснае значэнне: Прывабіць сваім хараством.

   • Музыка заваражыла слухачоў.

|| незакончанае трыванне: заварожваць.

заварны прыметнік

Які патрабуе пры прыгатаванні апрацоўкі варам, заваркі.

• Заварное пірожнае.

заварот назоўнік | мужчынскі род

Рэзкая змена напрамку руху, паварот (у 1 знач.), а таксама месца, дзе змяняецца напрамак.

• З-за завароту ракі выплыла лодка.
• Заварот кішак — непраходнасць кішэчніка, выкліканая перакручваннем кішэчных петляў.

|| прыметнік: заваротны.

заварочваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. завярнуць.

2. чым. Кіраваць: распараджацца (размоўнае).

   • З. справамі.

заваруха назоўнік | жаночы род | размоўнае

Складаная, заблытаная справа, сумятня, неразбярыха.

заварушыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць варушыцца, прыйсці ў рух.

• Дзіця заварушылася ў калысцы.
• Трава заварушылася пад ветрам.

заварушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць варушыць.

• З. пальцамі.
• Вецер заварушыў кусты.

заварыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Настаяцца ў вары.

   • Чай заварыўся.

2. пераноснае значэнне: Распачацца (пра што-н. клапатное, складанае, непрыемнае; размоўнае).

   • Заварылася справа.

|| незакончанае трыванне: заварвацца.

заварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што і чаго. Прыгатаваць навар, настой з чаго-н. ці абдаць варам пры гатаванні чаго-н.

   • З. чай.
   • З. ліпавага цвету.
   • З. цеста.

2. Заліць, запоўніць пустоты ў металічным ліцці (спецыяльны тэрмін).

3. пераноснае значэнне: Распачаць рабіць што-н. (клапатное, непрыемнае; размоўнае).

   • З. справу.

|| незакончанае трыванне: заварваць.

|| назоўнік: заварка і заварванне.

завастрыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць вострым (у 1 знач.).

   • Нос завастрыўся (стаў танчэйшым к кончыку пры схудненні).

2. пераноснае значэнне: Больш рэзка, больш ясна абазначыцца.

   • Пытанне завастрылася.

|| незакончанае трыванне: завастрацца і завострывацца.

завастрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць вострым (у 1 знач.).

   • З. аловак.

2. пераноснае значэнне: Больш рэзка абазначыць галоўнае, істотнае ў чым-н., падкрэсліць.

   • З. пытанне.
   • Завастрыць увагу на чым — сканцэнтраваць увагу на чым-н.

|| незакончанае трыванне: завастраць і завострываць.

заваявальны прыметнік

Накіраваны на заваяванне, звязаны з заваяваннем; заваёўніцкі, захопніцкі.

• Заваявальныя войны.

заваявальнік назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і заваёўнік.

заваяванне назоўнік | ніякі род

1. гл. заваяваць.

2. Тое, што і заваёва (у 2 знач.).

заваяваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Захапіць вайной.

   • З. краіну.

2. пераноснае значэнне: Дамагчыся, дасягнуць чаго-н. сваёй дзейнасцю.

   • З. аўтарытэт.
   • З. сабе становішча.

|| незакончанае трыванне: заваёўваць.

|| назоўнік: заваёва і заваяванне.

заваёва назоўнік | жаночы род

1. гл. заваяваць.

2. Тое, што заваявана, дасягненне, набытак.

   • Рэвалюцыйныя заваёвы.

заваёўнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто заваяваў або заваёўвае што-н.

• Заваёўнікі космасу (пераноснае значэнне: высокае).

|| жаночы род: заваёўніца.

заваёўніцкі прыметнік

Накіраваны на заваяванне чужых зямель, захопніцкі.

• Заваёўніцкая палітыка.

заведамы прыметнік

Наперад добра вядомы, несумненны (звычайна пра што-н. адмоўнае).

• З. нягоднік.
• Заведамая хлусня.
• Заведама (прыслоўе) непраўдзівыя звесткі.

завезці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Везучы, даставіць куды-н., адвезці.

   • З. на работу.

2. Везучы, накіраваць куды-н. вельмі далёка, не туды, куды належыць і пад.

   • З. ў глуш.
   • Завёз невядома куды.

3. Даставіць па прызначэнню.

   • З. тавары ў магазін

|| незакончанае трыванне: завозіць.

|| назоўнік: завоз.

завельмі прыслоўе | размоўнае

Занадта, празмерна, больш, чым трэба.

• З. падрабязна.

заверыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго (што) у чым. Запэўніць у верагоднасці чаго-н., паручыцца за што-н.

   • «Усё будзе зроблена як мае быць», — заверыў старшыня.

2. Засведчыць, змацаваўшы подпісам, пячаткай.

   • З. подпіс.
   • З. дакумент.

|| незакончанае трыванне: завяраць.

|| назоўнік: завярэнне, завяранне і заверка.

завеса назоўнік | жаночы род

1. Адна з дзвюх металічных пласцін, якімі прымацоўваюцца да вушака дзверы, аконныя рамы і пад.

   • Дзверы на новых завесах.

2. Тое, што і заслона (у 1 знач.).

   • Снежная з.
   • З. туману.

|| памяншальная форма: завеска.

завесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ведучы, змясціць куды-н., увесці.

   • З. каня ў стайню.

2. Ведучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.

   • З. дзіця ў сад.

3. Ведучы, накіраваць куды-н., вельмі далёка, не туды, куды належыць.

   • З. ў балота.

4. Устанавіць, арганізаваць.

   • З. новыя парадкі.
   • У нас так заведзена.

5. Набыць, абзавесціся кім-, чым-н.

   • З. пчол.
   • З. гаспадарку.

6. Пачаць што-н. (што абазначаецца назоўнікам).

   • З. гаворку.
   • З. песню.
   • З. дружбу.

7. Прывесці ў дзеянне, пусціць у ход (механізмы).

   • З. гадзіннік.
   • З. матор.

|| незакончанае трыванне: заводзіць.

|| назоўнік: завод і заводка.

завесціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пачаць вадзіцца, зрабіцца наяўным.

   • Завялося знаёмства.
   • Грошы завяліся.

2. Узнікнуць, распладзіцца.

   • У садзе завяліся шкоднікі.

3. Пачаць дзейнічаць, будучы заведзеным (гл. завесці ў 7 знач.).

   • Гадзіннік завёўся.
   • Матор не завёўся.

4. Пачаць спрэчку, бойку і пад. з кім-н. (размоўнае).

   • З. сварыцца з кім-н.
   • Ужо завёўся на паўдня (пераноснае значэнне: гаварыць надта доўга і бесперастанку).

|| незакончанае трыванне: заводзіцца.

завесіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Закрыць фіранкай.

• З. вокны.

|| незакончанае трыванне: завешваць.

|| зваротны стан: завесіцца.

|| незакончанае трыванне: завешвацца.

завешаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Павесіць на ўсёй прасторы чаго-н.

• З. двор бялізнай.

|| незакончанае трыванне: завешваць.

завея назоўнік | жаночы род

Снежная бура, мяцеліца.

|| прыметнік: завейны.

завоблачны прыметнік

Вельмі далёкі, які знаходзіцца за воблакамі.

• Завоблачныя вышыні.
• Завоблачныя мары (пераноснае значэнне: далёкія ад жыцця, нерэальныя; іранічны сэнс).

завод³ назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Асобая, адборная парода свойскай жывёлы.

• Свінні добрага заводу.
• Пакінуць на з.

|| прыметнік: завадскі.

заводакіраўніцтва назоўнік | ніякі род

Адміністрацыйны орган на заводзе 1 (у 1 знач.), які кіруе ўсёй вытворчасцю, адміністрацыя завода.

заводчык назоўнік | мужчынскі род

Уладальнік завода 1 (у 1 знач.).

завочны прыметнік

1. Які адбываецца пры адсутнасці таго, хто мае дачыненне да справы.

   • Завочнае знаёмства.

2. Звязаны з навучаннем без пастаяннага наведвання лекцый, шляхам самастойнага вывучэння прадметаў.

   • Завочнае аддзяленне педагагічнага інстытута.
   • Завочнае навучанне.

завочнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто вучыцца завочна.

|| жаночы род: завочніца.

завошта прыслоўе | размоўнае

1. пытальнае. За што, па якой прычыне.

   • З. ты пакрыўдзіў дзіця?

2. адноснае. Ужыв. ў якасці злучальнага слова ў даданых дапаўняльных сказах са знач.: па якой прычыне, чаму.

   • Ён расказаў мне, з. паспрачаўся з хлопцамі.

завуголле назоўнік | ніякі род

Месца за вуглом, за будынкам або сярод будынкаў.

• Шуміць вецер у завуголлі.
• Па завуголлю бегаць — адвільваць, ухіляцца ад чаго-н.

завузы прыметнік | размоўнае

Вузкаваты, вузейшы, чым трэба.

• З. калідор.

завузіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць вузей, чым трэба, звузіць.

• З. сукенку ў таліі.

|| незакончанае трыванне: завужваць.

завулак назоўнік | мужчынскі род

Невялікая, звычайна вузкая вуліца, якая злучае дзве іншыя, паралельныя вуліцы.

• Сустрэцца ў завулку.

|| прыметнік: завулачны.

завусеніца назоўнік | жаночы род

1. Задраная скурка каля пазногця.

   • Пазногці ў завусеніцах.

2. Востры выступ на паверхні металу (спецыяльны тэрмін).

   • Дэталь з завусеніцамі.

завучыцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Стаміўшыся ад заняткаў, перастаць успрымаць, запамінаць.

• Пусці хлопца пагуляць, ён ужо завучыўся.

|| незакончанае трыванне: завучвацца.

завучыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Вучачы, запомніць, засвоіць.

• З. правіла.
• З. верш на памяць.

|| незакончанае трыванне: завучваць.

завушны прыметнік

Які знаходзіцца за вухам.

• Завушная пухліна.

завушніца назоўнік | жаночы род

Упрыгожанне, звычайна ў выглядзе кальца, якое прымацоўваецца да мочкі вуха.

• Залатыя завушніцы.

|| памяншальная форма: завушнічка.

завываць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Перарывіста, нудна выць.

• Завываюць ваўкі.
• Вецер завывае.

|| назоўнік: завыванне.