Усе словы

жарнасек назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які насякае жорны.

жарнуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Аднакр. да жарыць (у 2 знач.).

2. Моцна ўдарыць.

   • Ж. бізуном па спіне.

жаробка назоўнік | жаночы род

Маладая кабыла (да трох гадоў).

жарон назоўнік | мужчынскі род

Млынавы камень, які служыць для размолу зерня на муку.

• Верхні, ніжні ж.

|| прыметнік: жаронавы.

жароўня назоўнік | жаночы род

Пасудзіна для гарачага вуголля, а таксама жалезная печка, якая наіраваецца вугалем.

|| прыметнік: жаровенны.

жарства назоўнік | жаночы род

Буйны калючы пясок, дробныя каменьчыкі, якія ўтвараюцца ад разбурэння горных парод.

|| прыметнік: жарсцвяны.

жарт назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, што кажуць або робяць не ўсур’ёз, а для таго, каб павесяліцца.

   • Без жартаў (усур’ёз).
   • Сказаць жартам (прыслоўе).
   • Не жарты (пра што-н. важнае).
   • Не на ж. (вельмі сур’ёзна).
   • Жарты на (у) бок (пераходзім да сур’ёзнай справы).

2. Кароткае апавяданне са смешным, забаўным зместам.

3. Невялікая камічная п’еса.

   • П’еса-ж. у адной дзеі.

|| памяншальная форма: жарцік.

жартаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. з кім і без дапаўнення. Весела і забаўна гаварыць, рабіць што-н. для пацехі.

   • Ж. з дзецьмі.
   • Ж. з агнём (пераноснае значэнне: рабіць тое, пасля чаго можа быць непрыемны вынік).

2. з каго-чаго і без дапаўнення.

   • Насміхацца.
   • Не трэба ж., бо чалавек можа пакрыўдзіцца.

3. Весела вастрасловіць.

   • Тонка ж.

4. Адносіцца да чаго-н. несур’ёзна, недаацэньваць каго-, чаго-н.

   • Са здароўем нельга ж.

|| закончанае трыванне: пажартаваць.

|| назоўнік: жартаванне.

жартам прыслоўе

Пра тое, што гаворыцца несур’ёзна, жартоўна.

• Не прымай да сэрца, гэта сказана ж.

жартачкі назоўнік | размоўнае

Забаўная выхадка.

• Табе ўсё жартачкі.
• Кошцы ж., а мышцы смерць (прыказка).
• Не жартачкі (размоўнае) — ужыв. пры размове аб сур’ёзнай справе.

жартаўнік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які любіць жартаваць (у 1 і 3 знач.).

|| жаночы род: жартаўніца.

жартоўны прыметнік

Вясёлы, забаўны, які мае характар жарту.

• Жартоўныя частушкі.

|| назоўнік: жартоўнасць.

жарыць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Моцна прыпякаць.

   • Нясцерпна жарыла сонца.

2. Рабіць што-н. з азартам.

   • Ж. польку.
   • Ж. у карты.

жарэбная прыметнік

Пра кабылу і самак некаторых іншых капытных (асліцу, ласіху, вярблюдзіцу): цяжарная.

|| назоўнік: жарэбнасць.

жатны прыметнік | размоўнае

Які служыць для жніва.

• Жатная тэхніка.

жах² гукапераймальнае

Ужыв. для абазначэння шорхання, удару і пад.

• На дварэ чулася ж. ды ж.

жахлівы прыметнік

1. Які выклікае жах, вельмі страшны.

   • Ж. выгляд.
   • Ж. крык (поўны жаху, роспачы).

2. Вельмі моцны (пра ступень інтэнсіўнасці).

   • Жахлівая эксплуатацыя.

|| назоўнік: жахлівасць.

жахнуцца² дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыйсці ў жах, моцна спалохацца.

|| незакончанае трыванне: жахацца.

жахнуць² дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Моцна спалохаць, выклікаць жах.

2. Бліснуць (пра маланку, полымя і пад.).

|| незакончанае трыванне: жахаць.

жаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Зразаць хлебныя злакі сярпамі ці жатнымі машынамі.

• Ж. жыта.

|| закончанае трыванне: зжаць.

жаўгароты прыметнік

1. Пра птушанят; з жаўцізной ля дзюбы.

   • Ж. шпак.

2. пераноснае значэнне: Зусім нявопытны, наіўны.

   • Ж. хлапчук.

|| назоўнік: жаўтаротасць.

жаўлак назоўнік | мужчынскі род

Цвёрдая, у выглядзе гуза, пухліна на целе чалавека, жывёлы.

|| прыметнік: жаўлачны.

жаўна назоўнік | жаночы род

Назва чорнага і зялёнага.

жаўнер назоўнік | мужчынскі род | устарэлае

Салдат польскай арміі.

|| прыметнік: жаўнерскі.

жаўнерка назоўнік | жаночы род | устарэлае

Жонка жаўнера.

жаўранак назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і жаваранак.

|| прыметнік: жаўраначны і жаўранкавы.

жаўрук назоўнік | мужчынскі род | абласное

Тое, што і жаваранак.

|| прыметнік: жаўруковы.

жаўта прыстаўка

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «жоўта…», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. жаўтагруды, жаўтадзюбы, жаўтазём, жаўталісты, жаўтароты, жаўтаскуры.

жаўтазель назоўнік | мужчынскі род

Кустовая стэпавая расліна сямейства бабовых з жоўтымі кветкамі.

|| прыметнік: жаўтазелевы.

жаўтаскуры прыметнік

З жоўтай скурай.

жаўтатвары прыметнік

З жоўтым тварам.

жаўтацвет назоўнік | мужчынскі род

Лугавая расліна з жоўтымі кветкамі.

|| прыметнік: жаўтацветны.

жаўтлявы прыметнік

Злёгку жоўты, жаўтаваты.

|| назоўнік: жаўтлявасць.

жаўтляк назоўнік | мужчынскі род

Пераспелы жоўты агурок.

жаўток назоўнік | мужчынскі род

У птушыным яйцы: густое жоўтае рэчыва.

|| прыметнік: жаўтковы і жаўточны.

жаўтуха назоўнік | жаночы род

1. Жоўтая афарбоўка скуры і слізістых абалонак, што назіраецца пры захворванні печані, жоўцевых шляхоў, а таксама крыві.

2. Тое, што і вірусны гепатыт.

|| прыметнік: жаўтушны.

жаўцецца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Вылучацца сваім жоўтым колерам.

жаўцець дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Станавіцца жоўтым.

   • Лісце жаўцее.

2. Вылучацца сваім жоўтым колерам.

   • Каля лесу жаўцелі аўсы.

|| закончанае трыванне: зжаўцець і пажаўцець.

жаўцягонны прыметнік

Які садзейнічае выдзяленню жоўці ў кішэчнік (пра лекавыя сродкі).

жаўцяк назоўнік | мужчынскі род | абласное

Жоўты пясок.

жаўцянка назоўнік | жаночы род

Жоўтая фарба.

• Анілінавая ж.

жаўцізна назоўнік | жаночы род

Жоўты колер, жоўтае адценне чаго-н.

• У твары з ‘явілася ж.

жаўцінка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Жоўтая плямка, жаўтаватае адценне.

• Колер белы з жаўцінкай.

жаўціць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Рабіць жоўтым, афарбоўваць у жоўты колер.

|| закончанае трыванне: выжаўціць.

жбан назоўнік | мужчынскі род | абласное

Тое, што і збан.

|| прыметнік: жбанны.

жвавасць назоўнік | жаночы род

Рухавасць, ажыўленасць.

жвавець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца больш жвавым, ажыўленым.

жвавы прыметнік

1. Поўны жыццёвых сіл, рухавы.

   • Жвавае дзіця.

2. Бойкі, ажыўлены (пра гутарку).

   • Жвавая гамонка.

3. Лёгкі ў рухах, шпаркі.

   • Ж. сабака.
   • Жвавыя коні.

4. Быстры, шустры, кемлівы.

   • Ж. хлопец.

жвачка назоўнік | жаночы род

1. Паўгорнае перажоўванне жвачнымі жывёламі ежы, якая адрыгаецца ў поласць рота, а таксама гэта ежа.

   • Жаваць жвачку.

2. Жавальная рызінка (размоўнае).

3. пераноснае значэнне: Нуднае, доўгае паўтарэнне аднаго і таго ж (размоўнае пагардлівае).

   • Перажоўванне абрыдлай жвачкі.

жвачны прыметнік

Які жуе жвачку.

• Жвачныя жывёлы.