Усе словы

драўніна назоўнік | жаночы род

1. Цвёрдая частка дрэва або кустовых раслін, што знаходзіцца пад карой.

2. зборны назоўнік: Бярвенне і іншыя лесаматэрыялы.

   • Нарыхтоўка драўніны.

|| прыметнік: драўнінны і драўняны.

дроб² назоўнік | мужчынскі род

Лік, які прадстаўлены ў выглядзе частак адзінкі.

• Правільны д. (менш за адзінку).
• Няправільны д. (больш за адзінку).
• Дзесятковыя дробы.

|| прыметнік: дробавы.

дробат назоўнік | мужчынскі род

Дробны стук.

• Барабанны д.

дробна прыстаўка

Першая частка складаных слоў у знач. дробны, ужыв., калі націск у другой частцы слова падае не на першы склад, напр. дробнатаварны, дробнабуржуазны.

дробнабуржуазны прыметнік

Які мае адносіны да дробнай буржуазіі, уласцівы ёй.

• Дробнабуржуазная ідэалогія.

|| назоўнік: дробнабуржуазнасць.

дробнакаліберны прыметнік

Невялікага, менш звычайнага калібру.

• Дробнакаліберная вінтоўка.

дробнамаянтковы прыметнік

Пра дваран: які валодаў невялікім маёнткам.

• Дробнамаянтковае дваранства.

дробнатаварны прыметнік

Які належыць, уласцівы дробным вытворцам, эканамічна маламоцны, незаможны.

• Дробнатаварная гаспадарка.

дробнаўласніцкі прыметнік

Які належыць, уласцівы дробным уласнікам.

• Дробнаўласніцкія інтарэсы.

дробны прыметнік

1. Які складаецца з невялікіх па велічыні аднародных часцінак.

   • Д. дождж.
   • Д. пясок.

2. Нязначны па велічыні, памеру, вартасці.

   • Дробная жывёла.
   • Д. почырк.
   • Дробныя грошы.

3. Невялікі, маламоцны і малазначны ў эканамічных і грамадскіх адносінах.

   • Дробная гаспадарка.
   • Д. вытворца.

4. Неістотны, які не мае вялікага значэння.

   • Дробныя факты.

5. пераноснае значэнне: Мізэрны, нікчэмны, нізкі.

   • Дробныя інтарэсы.
   • Дробная душа.

|| назоўнік: дробнасць.

дробязны прыметнік

1. Які надае вялікае значэнне пусцякам, дробязі.

   • Д. чалавек.

2. Нязначны, неістотны.

   • Д. факт.
   • Дробязныя спрэчкі.

|| назоўнік: дробязнасць.

дробязь назоўнік | жаночы род

1. зборны назоўнік: Предметы малой велічыні; дробны тавар.

   • Прадавалася розная д.: іголкі, ніткі, напарсткі, аплікі.

2. зборны назоўнік: Жывыя істоты дробнага памеру.

   • Добрая рыба не бралася, клявала адна д.

3. зборны назоўнік: Дробныя грошы, манеты.

   • У кішэні пазвоньвала д.

4. Што-н. не маючае істотнага значэння; пусцяк.

   • Гэта д.

дровы назоўнік

Распілаваныя і паколатыя дрэвы, якія ідуць на паліва.

• Сухія д.
• Калоць д.
• Наламаць дроў (размоўнае) — нарабіць памылак, недарэчнасцей.
• Хто ў лес, хто па дровы (прыказка) — нязладжана, уразброд.

|| ласкальная форма: дроўцы.

|| прыметнік: дрывяны.

• Д. склад.
• Дрывяная павець.
• Дрывяное ацяпленне.

дрогкі прыметнік

Такі, які трасецца, а таксама які выклікае ўздрыгванне.

• Дрогкія калёсы.
• Дрогкая дарога.
• Дрогка (прыслоўе) ехаць.

|| назоўнік: дрогкасць.

дрожджы назоўнік | жаночы род

Рэчыва з мікраскапічных грыбкоў, якое выклікае браджэнне.

• Піўныя д.
• Як на дражджах (размоўнае) — вельмі хутка; (расці, паднімацца).

|| прыметнік: дражджавы.

дрожкі назоўнік

Лёгкі адкрыты рысорны экіпаж.

• Бегавыя д.

|| прыметнік: дрожачны.

дрозд назоўнік | мужчынскі род

Лясная пеўчая птушка атрада вераб’іных.

• Чорны д.

• Даць дразда (размоўнае) —

  1. вызначыцца хвацкасцю, зухаватасцю ў танцах, гульнях;
  2. адчытаць, вылаяць каго-н. за што-н.

|| прыметнік: драздовы.

• Сямейства драздовых (назоўнік).

дрот назоўнік | мужчынскі род

Металічны выраб у выглядзе гібкай ніці.

• Медны д.
• Калючы д.

|| памяншальная форма: дроцік.

|| прыметнік: драцяны.

дроцік назоўнік | мужчынскі род

Старадаўняя кідальная зброя ў выглядзе кап’я на кароткім дрэўку.

друг назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто дружыць з кім-н., блізкі сябар, прыяцель.

   • Стары д. лепш за новых двух (з народнай творчасці).
   • Сустрэча з другом.
   • Зялёны д. (аб лесе).

2. Прыхільнік, абаронца каго-н.

   • Д. дзяцей.

3. Ужыв. як зварот да блізкага чалавека, а таксама як ветлівы зварот да таварыша, суседа ці сустрэчнага чалавека.

   • Дапамажы, д.

4. дружа (размоўнае). Клічная форма звароту да каго-н.

   • Дарагі дружа, спачуваю табе.
   • Друг дома — асоба, якая карыстаецца сімпатыяй і сяброўскімі адносінамі ўсёй сям’і.
   • Будзь другам (размоўнае) — зварот, які выказвае шчырую просьбу.

другагоднік назоўнік | мужчынскі род

Вучань або студэнт, які застаўся ў тым жа класе на другі год.

|| жаночы род: другагодніца.

другагодніцтва назоўнік | ніякі род

Знаходжанне другі год у тым жа класе, на тым жа курсе з прычыны непаспяховасці.

другакласнік назоўнік | мужчынскі род

Вучань другога класа.

|| жаночы род: другакласніца.

другарадны прыметнік

1. Не асноўны, не самы важны.

   • Другараднае пытанне.

2. Не лепшы, такі, якіх многа.

   • Д. пісьменнік.

|| назоўнік: другараднасць.

другаразовы прыметнік

Паўгорны.

• Другаразовае паведамленне.

другаразрадны прыметнік

Другога разраду, пасрэдны.

• Д. рэстаран.

другасны прыметнік

1. Вытворны, не зыходны; які з’яўляецца другой, пазнейшай ступенню ў развіцці чаго-н.

   • Д. продукт.
   • Другасныя спірты.

2. Пабочны, не асноўны.

   • Другасныя палавыя адзнакі.

|| назоўнік: другаснасць.

другачарговы прыметнік

Які адносіцца да другой чаргі, менш важны.

• Другачарговыя грузы.
• Другачарговая справа.

|| назоўнік: другачарговасць.

другі прыметнік

1. Ліч. парадкавы лічэбнік: к. два.

   • Д. год.
   • Д. па парадку.
   • Другога мая.

2. Не такі, інакшы, непадобны да гэтага або ранейшага.

   • Зусім д. голос.

3. Паўторны.

   • Д. прыезд.

4. Ужыв. пры супрацьстаўленні.

   • Аднаму чалавеку весела, а другому сумна.
   • Адзін большы, д. меншы.

5. Не галоўны па значэнню, другарадны.

   • На другіх ролях.
   • Другая скрыпка.

6. Які замяняе першага, сапраўднага.

   • У яго цяпер д. бацька.

7. Не гэты, іншы.

   • Другім разам.

8. займеннік: неазнач. Які-н. іншы.

   • Д. дзякаваў бы, а ты не задаволены.

9. другая, -ой. Які атрымліваецца дзяленнем на два.

   • Другая частка.
   • Адна другая (назоўнік: палавіна).

10. другое, -ога, н. Страва, якая падаецца пасля першай.

    • На другое падалі мачанку.

11. Хтосьці іншы, не сам.

    • Сам не гам і другому не дам (з народнай творчасці).

дружалюбны прыметнік

Па-сяброўску настроены.

• Дружалюбна (прыслоўе) гутарылі ўдваіх.

|| назоўнік: дружалюбнасць.

дружба назоўнік | жаночы род

Блізкія адносіны, заснаваныя на ўзаемным давер’і, павазе, супольнасці інтарэсаў.

• Даўняя д.
• Д. народаў.
• Не ў службу, а ў дружбу (размоўнае) — не па абавязку, а па сяброўскіх адносінах.

дружбак назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Блізкі, шчыры сябар.

• Сяргей з Рыгорам даўнія дружбакі.

|| прыметнік: дружбацкі.

дружка назоўнік | жаночы род

Сяброўка маладой у час вясельнага абраду.

• Праксэда была за дружку ў Тэклі.

дружны прыметнік

1. Звязаны дружбай, узаемнай дапамогай, выручкай.

   • Д. калектыў.
   • Дружная сям’я.

2. Які адбываецца адначасова, сумесна, бурна.

   • Д. смех.
   • Дружныя апладысменты.
   • Дружная вясна.
   • Дружна (прыслоўе) ўзяцца за работу.

|| назоўнік: дружнасць.

дружына назоўнік | жаночы род

1. Узброены атрад пры князю ў старажытнай Русі.

   • Княжацкая д.

2. Добраахвотнае аб’яднанне людзей, створанае з якой-н. мэтай.

   • Піянерская д.
   • Пажарная д.
   • Народная дружына — добраахвотная арганізацыя, якая дапамагае міліцыі ў ахове грамадскага парадку.

|| прыметнік: дружынны.

• Д. эпас.

дружыннік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто з’яўляецца членам дружыны.

• Дружыннікі князя Ігара.
• Дружыннікі сачылі за парадкам у парку.

|| жаночы род: дружынніца.

дружыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Быць у дружбе з кім-н., сябраваць.

   • Хпопцы дружаць з самага маленства.

2. пераноснае значэнне, з чым. Любіць што-н., быць аматарам чаго-н.

   • Д. з кнігай.
   • Д. са спортам.

друз назоўнік | мужчынскі род

Раздробленае каменне, цэгла, якія ўжываюцца для дарожных або будаўнічых работ.

• Машыны вазілі цагляны д.

|| прыметнік: друзавы.

друзачка назоўнік | жаночы род

Маленькі асколак чаго-н. разбітага.

• Разбіць на друзачкі (разбіць на дробныя часцінкі).

друзлы прыметнік

Пазбаўлены пруткасці, рыхлы, вялы.

• Друзлыя мышцы.
• Друзлае цела.

|| назоўнік: друзласць.

друзнуць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Станавіцца друзлым.

• Мышцы пачалі д.
• Скура друзне.

|| закончанае трыванне: адрузнуць.

друк² назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Сукаватая палка.

• Мужчыны беглі з друкамі.

|| памяншальная форма: дручок.

друкаваны прыметнік

1. Зроблены друкаваным спосабам; не рукапісны.

   • Друкаваная кніга.

2. Які мае форму друкаванага.

   • Друкаваныя літары.

3. Змешчаны ў друку.

   • Друкаваныя варыянты верша.
   • Друкаваны аркуш — друкаваны адбітак на адным баку папяровага стандартнага аркуша як адзінка вымярэння аб’ёму кнігі.
   • Друкаванае слова — тое, што надрукавана.

друкавацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Змяшчаць свае творы ў друкаваных выданнях.

• Ён друкуецца з 80-х гадоў.

|| закончанае трыванне: надрукавацца.

друкаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Адціскаць з друкаванага набору, з клішэ, узнаўляць з негатыва і пад.

2. Змяшчаць у якім-н. выданні.

   • Д. артныкулы ў часопісе.

|| закончанае трыванне: надрукаваць.

|| назоўнік: друкаванне.

друкар назоўнік | мужчынскі род

Работнік друкарскай справы, паліграфічнай прамысловасці.

друкарня назоўнік | жаночы род

Прадпрыемства, у якім друкуюцца кнігі, газеты і іншыя выданні.

друкарскі прыметнік

Які служыць для друкавання, для друку.

• Друкарская машына.
• Д. цэх.
• Д. знак.

|| назоўнік: друкарства.

друкі назоўнік | размоўнае

Прыстасаванне ў выглядзе сукаватых слупоў для сушкі вікі, гароху і інш.; астражыны.

друшляк назоўнік | мужчынскі род

1. Кухонная пасуда ў выглядзе каўша з дзірачкамі для працэджвання вадкасці, прамывання чаго-н.

2. Ручны інструмент для прабівання невялікіх дзірак у метале і інш.