Усе словы

дракон назоўнік | мужчынскі род

1. Казачнае страшыдла ў выглядзе крылатага змея, які дыхае агнём, пажырае людзей і жывёлу.

2. Вялікая яшчарка, што жыве ў некаторых трапічных краінах на дрэвах і можа лятаць.

|| прыметнік: драконавы.

драконаўскі прыметнік | кніжнае

Крайне рэакцыйны, бязлітасны, жорсткі [ад старажытнагрэчаскага заканадаўца Дракона].

• Драконаўскія законы.
• Драконаўскія меры.

драла размоўнае | выказнік

Уцякаць, колькі сілы.

• Ускочыў ды д.
• Даць (задаць) драла (пусціцца наўцёк).

драма назоўнік | жаночы род

1. Род літаратурных твораў, напісаных у дыялагічнай форме без аўтарскай мовы і прызначаных для выканання акцёрамі на сцэне.

2. Літаратурны твор у дыялагічнай форме з сур’ёзным, але не гераічным зместам (у адрозненне ад камедыі і трагедыі).

3. пераноснае значэнне: Цяжкая падзея, перажыванне, якое прыносіць маральныя пакуты.

   • Душэўная д.

|| прыметнік: драматычны.

драматург назоўнік | мужчынскі род

Пісьменнік, які піша драматычныя творы.

драматургія назоўнік | жаночы род

1. Драматычнае мастацтва; тэорыя пабудовы драматычных твораў.

   • Курс драматургіі.

2. зборны назоўнік: Сукупнасць драматычных твораў.

   • Руская класічная д.
   • Д. Кондрата Крапівы.

|| прыметнік: драматургічны.

драматызаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

1. Перарабіць (-рабляць) які-н. твор, надаючы яму форму драмы.

   • Д. аповесць.

2. Узмацніць (-няць) драматызм, напружанасць чаго-н.

   • Рэжысёр драматызуе ролю старца.

|| назоўнік: драматызацыя.

драматызм назоўнік | мужчынскі род

1. Напружанасць дзеяння, уласцівая драме.

   • П’еса, поўная драматызму.

2. пераноснае значэнне: Крайняя напружанасць, цяжкасць становішча, абставін.

   • Д. абставін.

драматычны прыметнік

1. гл. драма.

2. Поўны драматызму.

   • Драматычная развязка.
   • Д. выпадак.

3. Пра голас спевака: моцны, крыху рэзкі па тэмбру.

   • Д. тэнар.

|| назоўнік: драматычнасць.

драмацца дзеяслоў | безасабовая форма | незакончанае трыванне

Аб стане дрымоты.

• Нешта дрэмлецца, ці не на дождж гэта.

драмаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Знаходзіцца ў стане дрымоты.

   • Прыпёрся да печы і дрэмле.

2. пераноснае значэнне: Быць у стане спакою, нерухомасці.

   • Унутры драмалі сілы.
   • Ціха драмала Палессе.

драндулет назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | жартаўлівае

Стары, разбіты экіпаж, аўтамабіль і пад.

• Ці варта трэсціся на гэтым драндулеце.

дранка назоўнік | жаночы род | зборны назоўнік

Тонкая драўляная дошчачка для крыцця даху або для абівання сцен пад тынкоўку.

дранкуля назоўнік | жаночы род

Буйны шрот.

• Дранкулі рыхтуюць на мядзведзяў.

драннаваты прыметнік

Не зусім дрэнны, але і нядобры.

• Драннаватае надвор’е.

дранцвець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Траціць адчувальнасць, дзеравянець.

• Нага дранцвее.

|| закончанае трыванне: здранцвець і адранцвець.

|| назоўнік: дранцвенне.

драны прыметнік

1. Зношаны, падраны.

   • Драныя боты.

2. Здробнены на тарцы.

   • Драныя аладкі.

дранік назоўнік | мужчынскі род

Блін з дранай бульбы.

• Няма смачнейшай ежы, як дранікі са смятанай.

драніца назоўнік | жаночы род

Тое, што і дранка.

• Дах з драніцы.

|| прыметнік: дранічны.

драп назоўнік | мужчынскі род

Тоўстая тканіна з шэрсці, з якой шыюць верхняе адзенне.

• Паліто з драпу.

|| прыметнік: драпавы.

драпак² назоўнік | мужчынскі род

У выразе: даць (задаць) драпака (размоўнае) — кінуцца наўцёкі; уцячы.

драпануць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Хутка ўцячы, даць драла.

• Драпануў у хмызняк і знік.

драпацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Мець уласцівасць драпаць.

   • Кошка драпаецца, асцярсжна.

2. Наносіць драпіны адзін аднаму.

3. Скрэбціся лапамі, зубамі, шукаючы магчымасці пранікнуць куды-н.

   • Мышы драпаюцца пад падлогай.
   • Сабака драпаецца ў дзверы.

драпаць² дзеяслоў | размоўнае | пагардлівае | незакончанае трыванне

Паспешна адступаць, хутка бегчы наўцёкі.

• Немцы драпалі з-пад Курска аж пыл курэў.

драпежны прыметнік

1. Пра жывёл: які корміцца жывёламі.

   • Д. звер.
   • Драпежныя рыбы.

2. пераноснае значэнне: Прагны, поўны імкнення авалодаць кім-, чым-н., захапіць што-н., а таксама тай, што выражае такое імкненне.

   • Драпежная натура.
   • Д. погляд.

|| назоўнік: драпежнасць.

драпежнік назоўнік | мужчынскі род

1. Драпежная жывёліна.

   • Лясныя драпежнікі.

2. пераноснае значэнне: Драпежны (у 2 знач.) чалавек.

3. пераноснае значэнне: Той, хто нажываецца на абрабаванні каго-н., на раскрадванні грамадскага набытку.

|| жаночы род: драпежніца.

|| прыметнік: драпежніцкі.

драпежніцкі прыметнік

1. гл. драпежнік.

2. пераноснае значэнне: Шкодніцкі, заснаваны на асабістай выгадзе.

   • Драпежніцкае высяканне лесу.
   • Драпежніцкая лоўля рыбы.

драпежніцтва назоўнік | ніякі род

1. Спосаб існавання драпежных жывёл (спецыяльны тэрмін).

   • Ваўкі жывуць драпежніцтвам.

2. пераноснае значэнне: Характар дзеянняў, уласцівых драпежніку (у 2 і 3 знач.).

   • Д. ў лоўлі рыбы.

3. пераноснае значэнне: Драпежніцкае (у 3 знач.) вядзенне гаспадаркі, выкарыстанне чаго-н. драпежніцкім чынам.

   • Лясное д.

драпры назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Тое, што парцьера.

драпіна назоўнік | жаночы род

Ранка на скуры, пашкоджанне ў выглядзе палоскі на прадмеце, зробленыя чым-н. вострым (нажом, кіпцюрамі і пад.).

• Глыбокая д.
• Ногі ў драпінах ад іржэўніку.
• Д. на паліраваным стале.

|| памяншальная форма: драпінка.

драпіраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Абіваць, упрыгожваць якой-н. тканінай, збіраючы адзенне, тканіну ў прыгожыя складкі.

• Д. сцены.

|| закончанае трыванне: задрапіраваць.

|| зваротны стан: драпіравацца.

|| закончанае трыванне: задрапіравацца.

|| назоўнік: драпіроўка і драпіраванне.

драпіроўка назоўнік | жаночы род

1. гл. драпіраваць.

2. Фіранка, тканіна, што спускаецца шырокімі складкамі.

|| прыметнік: драпіровачны.

драпіроўшчык назоўнік | мужчынскі род

Майстар, які займаецца драпіроўкай (у 1 знач.).

|| жаночы род: драпіроўшчыца.

драсён назоўнік | мужчынскі род

Травяністая, звычайна адналетняя, расліна сямейства грэчкавых.

|| прыметнік: драсёнавы.

• Сямейства драсёнавых (назоўнік).

дратаванка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Пяньковая або льняная пуга, крута звітая з трох столак (кожная з якіх з’яўляецца асобнай тоненькай вяровачкай).

• Пастухі і падпаскі гучна ляскалі дратаванкамі.

дратаваны прыметнік | размоўнае

Звіты з трох тонкіх тугіх вяровачак (пра пугу).

• Дратаваная пуга.

дратаваць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Таптаць, вытоптваць нагамі.

   • Д. пасевы.

2. Пра каня: раніць нагу падковай другой нагі.

|| закончанае трыванне: здратаваць.

дратва назоўнік | жаночы род

Тоўстая насмоленая або навошчаная нітка для шыцця абутку, конскай вупражы і пад.

|| прыметнік: дратвенны.

драфа назоўнік | жаночы род

Буйная стэпавая птушка з доўгай шыяй і моцнымі нагамі.

• Сямейства дроф.

|| прыметнік: драфіны.

драхлець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца драхлым.

|| закончанае трыванне: адрахлець і здрахлець.

|| назоўнік: драхленне.

драхлы прыметнік

1. Слабы, нядужы ад старасці.

   • Д. стары.

2. Які стаў трухлявым ад часу, ператварыўся ў пацяруху (аб предметах).

   • Д. пень.

|| назоўнік: драхласць.

драхма назоўнік | жаночы род

1. Сярэбраная манета ў старажытнай Грэцыі, а таксама грашовая адзінка ў сучаснай Грэцыі.

2. Адзінка аптэкарскай вагі (роўная 3,73 г), што існавала да ўвядзення метрычнай сістэмы мер.

драцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Наносіць каму-н. драпіны кіпцюрамі.

   • Мама, Наташка дзярэцца.

2. Мець уласцівасць драпаць адзін аднаго.

   • Каты дзяруцца.

3. Раздзірацца на кавалкі, шматкі.

   • Папера лёгка дзярэцца.

4. Станавіцца непрыгодным.

   • Па такой дарозе абутак хутка дзярэцца.

5. Знімацца, адставаць ад драўніны.

   • Дзяры лыка пакуль дзярэцца (прыказка).

драць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Раздзіраць на часткі, на шматкі.

   • Д. паперу.

2. Зношваць (адзенне, абутак) да дзірак.

   • Д. вопратку.

3. Аддзяляць, знімаць.

   • Д. скуру з авечкі.
   • Д. лыка.

4. Выдзіраць з карэннем, адрываць.

   • Д. мох.

5. Драпаць, (аб прыладах, інструментах).

   • Брытва дзярэ.
   • Сухая лыжка рот дзярэ (прыказка). б, каго (што). Забіваць, разрываць каго-н. (аб драпежніках).
   • Каршун дзярэ кураня.

6. Раздражняць, выклікаць непрыемнае адчуванне (размоўнае).

   • Перац дзярэ горла.

7. Раздрабняць таркай.

   • Д. бульбу.

8. Ачышчаць зерне ад шалупіння, рабіць з зерня крупы.

9. Дорага прасіць, браць за што-н. (размоўнае).

   • Драць горла (глотку) (размоўнае грубае) — моцна гаварыць, крычаць, спяваць.
   • Драць казлы (размоўнае) — ванітаваць.
   • Драць нос (размоўнае неадабральнае) — задавацца, трымаць сябе высакамерна.

|| закончанае трыванне: задраць, задзерці, садраць і здзерці.

драцянік назоўнік | мужчынскі род

Назва лічынкі жука-шчаўкуна, шкодніка сельскагаспадарчых і дзікарослых раслін.

• Д. жыве ў глебе.

драціна назоўнік | жаночы род | размоўнае

Кавалак дроту.

• Прабіў нагу на драціну.

драч назоўнік | мужчынскі род

Невялікая лугавая птушка з скрыпучым, прарэзлівым крыкам; дзяркач.

• У траве гучна адазваўся д.

драчонік назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і дранік.

драіць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | незакончанае трыванне

Чысціць, мыць, націраць да бляску.

• Д. палубу.

|| закончанае трыванне: надраіць.

драўняны прыметнік

1. гл. драўніна і дрэва.

2. Які здабываецца з драўніны.

   • Д. спірт.