Усе словы

дрывакол назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто наймаецца калоць дровы.

2. Цяжкая з клінападобным лязом сякера для колкі дроў; калун.

дрывасек назоўнік | мужчынскі род

Той, хто сячэ лес на дровы, займаецца нарыхтоўкай дроў.

дрывотня назоўнік | жаночы род

Тое, што і дрывотнік.

дрывотнік назоўнік | мужчынскі род

Павець для дроў.

• Дровы знаходзіліся ў дрывотніку.

дрыг выклічнік | размоўнае | выказнік

Ужыв. у значэнні дзеясловаў дрыгаць і дрыгануць.

• Жарабя д. нагой.

дрыгавічы назоўнік | гістарычнае

Адно з племянных усходнеславянскіх аб’яднанняў, якое пазней разам з крывічамі і радзімічамі ўвайшло ў склад беларускай народнасці.

дрыгатлівы прыметнік

Які ўздрыгвае, дрыжыць; трапяткі.

• Дрыгатлівыя зарніцы.

дрыгаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Рабіць рэзкія адрывістыя рухі (пераважна нагамі).

|| аднакратны дзеяслоў: дрыгнуць і дрыгануць.

|| назоўнік: дрыганне.

дрыгва назоўнік | жаночы род

Багністае топкае месца.

• Непраходная д.

|| прыметнік: дрыгвяністы.

• Д. бераг возера.

дрыготка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Дрыжыкі, хваляванне ад страху і пад.

• Д. ахапіла цела.
• Нервовая д.

|| прыметнік: дрыготкі.

• Д. голас.

дрыжаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Трэсціся, калаціцца (ад выбухаў і пад.).

   • Шыбы дрыжаць.
   • Зямля дрыжыць пад нагамі.

2. Быць ахопленым дрыжыкамі.

   • Д. ад холаду.
   • Рукі дрыжаць.

3. Гучаць перарывіста, няроўна.

   • Голас дрыжыць.

4. Мільгаць, трымцець.

   • Зоркі дрыжаць у небе.

5. пераноснае значэнне, за каго-што і над кім-чым. Ахоўваць, баючыся за каго-, што-н., за захаванасць чаго-н.

   • Д. за свае дзіця.
   • Д. над кожнай капейкай (за кожную капейку).

6. пераноснае значэнне, перад кім-чым. Баяцца каго-, чаго-н.

   • Д. перад самадурам.

|| назоўнік: дрыжанне.

|| прыметнік: дрыжальны.

• Д. параліч.

дрыжачы прыметнік

Які дрыжыць.

• Дрыжачыя рукі.
• Д. голас.

дрыжыкі назоўнік

Частае сутаргавае ўздрыгванне цела (ад холаду, хваравітага стану і пад.).

• Д. бяруць.
• У дрыжыкі кідае.

дрызіна назоўнік | жаночы род

Механічная чыгуначная машына, якая рухаецца па рэйках уручную або з дапамогай рухавіка.

|| прыметнік: дрызінны.

дрыль назоўнік | мужчынскі род

Інструмент для свідравання дзірак у метале, дрэве і пад.

• Электрычны д.

|| прыметнік: дрыльны.

дрыляваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Свідраваць пры дапамозе дрыля.

дрымота назоўнік | жаночы род

Паўсон; стан, пры якім хіліць на сон.

• Агарнула д.

|| прыметнік: дрымотны.

• Д. стан.

дрымучы прыметнік

Густы, глухі, цяжкапраходны (пра лес).

• Д. бор цягнур адвечную песню.

дрындушка назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Частушка, прыпеўка.

   • Святочную цішыню парушалі вясёлыя дрындушкі.

2. Якая-н. драбніца, цацка, бразготка.

   • На падлозе валяліся розныя дрындушкі.

дрынкаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Няўмела іграць на музычным інструменце.

• Д. на гітары.

|| назоўнік: дрынканне.

дрыпаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Ісці, дробна і часта ступаючы.

• Па сцежцы дрыпаў нізенькі чалавечак.

дрэва² прыстаўка

Першая частка складаных слоў, якая па значэнню адпавядае слову дрэва, напр. дрэваапрацоўка, дрэванасаджэнне.

дрэваапрацовачны прыметнік

Які адносіцца да выпрацоўкі вырабаў з дрэва (у 2 знач.).

• Дрэваапрацовачныя работы.

дрэваапрацоўшчык назоўнік | мужчынскі род

Рабочы, спецыяліст па апрацоўцы дрэва (у 2 знач.).

дрэванасаджэнне назоўнік | ніякі род

1. Пасадка дрэў.

2. звычайна мн. Пасаджаныя дрэвы.

   • Трэба ахоўваць дрэванасаджэнні.

дрэвападобны прыметнік

Падобны па форме на дрэва.

• Д. папаратнік.

дрэвастой назоўнік | мужчынскі род | зборны назоўнік

Сукупнасць дрэў, што ўгвараюць лес або ўчастак лесу.

|| прыметнік: дрэвастойны.

дрэдноўт назоўнік | мужчынскі род

Вялікі браняносец, папярэднік сучаснага лінейнага карабля.

|| прыметнік: дрэдноўтны.

дрэйф назоўнік | мужчынскі род

Адхіленне судна, самалёта ў час руху ад курсу пад уздзеяннем ветру або цячэння, а таксама рух шьдоў, якія нясе цячэнне.

• Д. айсбергаў.
• Легчы ў дрэйф — расставіць парусы так, каб судна заставалася на месцы.
• Зняцца з дрэйфу — пачаць рух, змяніўшы расстаноўку парусоў пасля таго, як судна ляжала ў дрэйфе.

|| прыметнік: дрэйфавы.

дрэйфаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Быць у дрэйфе, рухацца пад уздзеяннем ветру або плыні (пра льды, судны і пад.).

   • Карабель дрэйфуе.

2. безасабовая форма: Зносіць з месца ветрам або плынню (судна, якое стаіць на якары).

   • Карвет пачало д. да берага.

дрэйфавы прыметнік

1. гл. дрэйф.

2. Які выклікае дрэйф.

   • Дрэйфавая плынь.

дрэйфіць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Паддавацца пачуццю страху, адступаць перад цяжкасцямі.

• Не трэба д. — усё будзе добра.

|| закончанае трыванне: здрэйфіць.

дрэнаж назоўнік | мужчынскі род

1. Асушэнне глебы пры дапамозе сістэмы траншэй ці труб, а таксама сама сістэма такіх траншэй, труб.

   • Д. балота.

2. Вывядзенне з раны гною, вадкасці з дапамогай спецыяльнай трубкі або марлевых палосак.

   • Д. раны.

3. Гумавая ці шкляная трубка з адтулінамі, якая ўводзіцца ў рану для адгону гною, вадкасці.

   • Увесці д.

|| прыметнік: дрэнажны.

• Дрэнажная канава.
• Дрэнажная трубка.

дрэнны прыметнік

1. Пазбаўлены станоўчых якасцей, нездавальняючы, не такі, як трэба; процілегласць добры.

   • Дрэнныя прадукты.
   • Д. почырк.
   • Дрэннае надвор’е.
   • Дрэннае абсталяванне.
   • Д. гаспадар.
   • Дрэнныя суседзі.
   • Дрэннае здароўе.
   • Дрэнна (прыслоўе) ляжыць што-н. (дрэнна прыбрана, можна ўкрасці).
   • Здарылася найгоршае (назоўнік) з усяго, што можна было чакаць.

2. Заганны з маральнага боку; здатны на кепскія ўчынкі.

   • Д. ўчынак.
   • Дрэнныя паводзіны.
   • Д. чалавек.

3. Недастатковы, малы.

   • Дрэнныя даходы.
   • Дрэнная ўцеха.

4. Неспрыяльны, які не прадвяшчае нічога добрага.

   • Дрэннае прадчуванне.
   • Дрэнныя аналізы крыві.

5. дрэнна каму, у знач. выказніка: Пра хваравіты або цяжкі душэўны стан.

   • Хвораму сёння дрэнна.
   • Дрэнна на душы.

6. дрэнна, нескланяльнае, н. Адзнака (у 4 знач.), якая абазначае ніжэйшую ацэнку ведаў.

дрэнь назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. зборны назоўнік: Розныя непрыгодныя рэчы, хлам.

   • Поўныя кішэні ўсякай дрэні.

2. Што-н. нядобрае, непрыемнае.

   • Усю ноч нейкая д. снілася.

3. у знач. выказніка: Пра каго-, што-н. кепскае, нікчэмнае.

   • Надвор’е — д.
   • Токар з яго — д.

дрэсіраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Прывучаць жывёл да выканання якіх-н. дзеянняў.

• Д. тыграў.
• Д. сабак.

|| закончанае трыванне: выдрэсіраваць.

|| назоўнік: дрэсіроўка.

дрэсіроўшчык назоўнік | мужчынскі род

Той, хто займаецца дрэсіроўкай.

• Д. звяроў.

|| жаночы род: дрэсіроўшчыца.

|| прыметнік: дрэсіроўшчыцкі.

дрэўка назоўнік | ніякі род

Выструганая палка, да якой прымацоўваецца сцяг.

|| прыметнік: дрэўкавы.

дрэўны прыметнік

Які здабываецца з дрэва.

• Дрэўная смала.

дуалізм назоўнік | мужчынскі род

Філасофскі кірунак, які, у супрацьлегласць манізму, прызнае ў аснове свету два незалежныя і раўнапраўныя пачаткі: матэрыю і дух.

|| прыметнік: дуалістычны.

дуб назоўнік | мужчынскі род

1. Буйное ліставое дрэва сямейства букавых з цвёрдай драўнінай і пладамі-жалудамі.

   • Д. галлё распусціў.

2. толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

   • Бочка з дубу.
   • Дуба даць (размоўнае) — памерці.

|| памяншальна-ласкальная форма: дубок і дубочак.

|| прыметнік: дубовы.

дубаваты прыметнік | размоўнае

Тупы, някемлівы, нявыхаваны.

• Д. хлопец.

|| назоўнік: дубаватасць.

дубальтовы прыметнік | размоўнае

1. Падвойны.

   • Дубальтовыя рамы.

2. Які мае два ствалы (пра ружжо).

дубальтоўка назоўнік | жаночы род

Двухствольнае паляўнічае ружжо.

• Тульская д.

дубец назоўнік | мужчынскі род

Тонкі гібкі прут.

• З дубцоў плятуць кашы.
• Не гані каня дубцом, а гані аўсом (з народнай творчасці).

|| памяншальная форма: дубчык.

дубець дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Мерзнуць, калець.

   • Не зайздросная справа д. на марозе.

2. Зацвердзяваць, карчанець (пра труп); цвярдзець, лубянець ад холаду.

   • Кажух дубее на холадзе.

дубка прыслоўе

На заднія ногі (са словамі «стаць», «станавіцца»; пра коней, мядзведзяў).

• Конь стаў д.

дублены прыметнік

Выраблены дубленнем.

• Дубленыя шкуры.

дублет назоўнік | мужчынскі род

1. Другі экзэмпляр якой-н. рэчы.

   • Д. кнігі ў бібліятэцы.

2. Два выстралы запар па адной цэлі з двухствольнага ружжа (спецыяльны тэрмін).

|| прыметнік: дублетны.

дубль назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

1. Паўторная здымка эпізоду ў фільме.

   • Зняць тры дублі.

2. У спорце; другая, дубліруючая каманда спартыўнага калектыву, якая служыць рэзервам для асноўнага саставу (размоўнае).

   • Д. выйграў з лікам 3:1.

|| прыметнік: дублевы.