Усе словы

засунуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пасунуўшы, паставіць, пакласці ў што-н., за што-н., пад што-н., схаваць куды-н.

   • З. сякеру за пояс.
   • З. чамадан пад ложак.
   • З. шуфляду.
   • З. руку ў кішэню.
   • З. паперы ў стол.

2. Зачыніць, закрыць на засаўку (размоўнае).

   • З. дзверы на засаўку.

|| незакончанае трыванне: засоўваць.

засупоніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Сцягнуць клешчы хамута супоняй пры запраганні каня.

|| незакончанае трыванне: засупоньваць і супоніць.

засупярэчыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і запярэчыць.

засуха назоўнік | жаночы род

Працяглая адсутнасць дажджоў, якая прыводзіць да перасыхання глебы і гібелі расліннасці.

• Барацьба з засухай.

засухаўстойлівы прыметнік

Пра расліны: здольны вытрымліваць засуху.

• З. гатунак пшаніцы.

|| назоўнік: засухаўстойлівасць.

засушлівы прыметнік

Які суправаджаецца засухай, пакутуе ад засухі.

• З. раён.
• Засушлівае лета.

|| назоўнік: засушлівасць.

засушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць сухім, высушыць.

• З. кляновы ліст.
• З. даклад (пераноснае значэнне).

|| незакончанае трыванне: засушваць.

засцежка назоўнік | жаночы род

Прыстасаванне для зашпільвання адзення (гузікі, кручкі, кнопкі).

|| прыметнік: засцежачны і засцежкавы.

засценак³ назоўнік | мужчынскі род

Хлеў дпя дробнай жывёлы, а таксама камора, кладоўка пры хаце.

засцерагальны прыметнік

Які служыць для засцярогі ад чаго-н.

• З. клапан.

засцерагальнік назоўнік | мужчынскі род

Прыстасаванне ў механізме для засцярогі ад чаго-н.

засцерагчы дзеяслоў | закончанае трыванне

Загадзя ахаваць.

• З. ад пашкоджання.
• З. дзяцей ад хваробы.

|| незакончанае трыванне: засцерагаць.

|| зваротны стан: засцерагчыся.

|| незакончанае трыванне: засцерагацца.

|| назоўнік: засцярога.

засцярога назоўнік | жаночы род

1. гл. засцерагчы.

2. Тое, што засцерагае ад чаго-н.

   • Надзейная з.

3. Асцярожныя паводзіны, адносіны да чаго-н., якія папярэджваюць небяспеку.

   • Разумная з.
   • Прыняць меры засцярогі.

засціць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Засланяць, загароджваць (святло), перашкаджаць добра бачыць.

• Адыдзі ад святла, бо засціш.
• Слёзы засцяць вочы.

засыпацца² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пацярпець няўдачу ў якой-н. справе.

• З. на экзамене.
• З. на кражы матэрыялаў.

|| незакончанае трыванне: засыпацца.

засыпаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Запоўніць даверху чым-н. сыпкім.

   • З. роў.

2. Пакрыць слоем чаго-н. сыпкага.

   • З. стол мукой.
   • З. пытаннямі (пераноснае значэнне).
   • З. што і чаго.
   • Насыпаць, усыпаць куды-н. у якой-н. колькасці.

|| незакончанае трыванне: засыпаць.

|| назоўнік: засыпанне і засыпка.

засядацель назоўнік | мужчынскі род

Прадстаўнік насельніцтва, выбраны для ўдзелу ў разглядзе грамадскіх і крымінальных спраў у судзе.

• Народны з.

|| прыметнік: засядацельскі.

засядаць² дзеяслоў | незакончанае трыванне

Грузнуць у чым-н. вязкім.

засядлаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прымацаваць сядло на спіну каню.

• З. стаенніка.

засяліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пасяліўшыся або пасяліўшы каго-н. дзе-н., заняць, насяліць цалкам.

• Навасёлы засялілі край.
• З. дом.

|| незакончанае трыванне: засяляць.

|| назоўнік: засяленне.

засяроджаны прыметнік

Сканцэнтраваны ў думках на чым-н. адным.

• Засяроджаная ўвага.
• Глядзець засяроджана (прыслоўе).

|| назоўнік: засяроджанасць.

засяродзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Сканцэнтраваць думкі, увагу на чым-н. адным.

• З. думкі.
• З. увагу на чым-н.

|| незакончанае трыванне: засяроджваць.

|| зваротны стан: засяродзіцца.

|| незакончанае трыванне: засяроджвацца.

|| назоўнік: засяроджанне.

засячы² (засекчы) дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Збіць да смерці.

2. Пазбавіць жыцця вострым прадметам (сякерай, шабляй).

|| незакончанае трыванне: засякаць.

засячыся (засекчыся) дзеяслоў | закончанае трыванне

Пра каня: на хаду параніць адной нагой другую.

|| незакончанае трыванне: засякацца.

засівераць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пацямнець, зашурпаціцца ад ветру.

• Рукі засівералі.

засівіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Забяліць, заправіць невялікай колькасцю малака.

• З. крупнік.

засілле назоўнік | ніякі род

Моцны ўплыў каго-, чаго-н., які падаўляе чыю-н. ініцыятыву, свабоду, шкодзіць нармальнаму ходу жыцця, спраў.

• З. мяшчанскіх настрояў.

засінець дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць сінець.

• У жыце засінелі васількі.

засініць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пафарбаваць у сіні колер.

   • З. азёры на контурнай карце.

2. Залішне падсініць.

   • З. бялізну.

|| незакончанае трыванне: засіньваць.

затаварыць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Сабраць многа тавару, не пускаючы ў гандлёвы абарот.

• З. муку на складзе.

|| незакончанае трыванне: затаварваць.

|| назоўнік: затаварванне.

затанна прыслоўе | размоўнае

За невысокую цану, надта дзешава.

• Прадаць тавар з.

затанулы прыметнік

Які затануў.

• Затанулая лодка.

затануць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пайсці на дно вадаёма (аб прадметах).

• Карабель затануў.

затанцавацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Захапіўшыся танцамі, забыць пра час.

   • З. да ранку.

2. Доўга танцуючы, стаміцца.

   • З. да ўпаду.

затаптаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Топчучы, зараўняць або ўціснуць што-н., прыціснуць.

   • З. сляды.
   • З. сцізорык у зямлю.
   • З. каго-н. у гразь (пераноснае значэнне: зняславіць, ачарніць; размоўнае).

2. Топчучы, задушыць, забіць.

   • Конь затаптаў шчаня.

3. Забрудзіць слядамі (размоўнае).

   • З. падлогу.

|| незакончанае трыванне: затоптваць.

затапіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заліць вадой паверхню чаго-н.

   • Рака затапіла лугі.

2. Апусціць на дно вадаёма (пра вялікія прадметы).

   • З. судны.

|| незакончанае трыванне: затапляць.

затармасіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Замучыць, стаміць, тармосячы.

• Дзеці мяне зусім затармасілі.

затачыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць вострым, завастрыць.

• З. свярдзёлак.

|| незакончанае трыванне: заточваць.

|| назоўнік: заточванне і заточка.

|| прыметнік: заточны.

затаіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Скрыўшы ад іншых (якое-н. пачуццё), захаваць у сабе, у душы.

• З. крыўду.
• Затаіць дыханне — стрымаць дыханне (напружана ўслухоўваючыся, прытаіўшыся, спалохаўшыся і пад.).

|| незакончанае трыванне: затойваць.

затаўка назоўнік | жаночы род

Закраса са свінога сала (звычайна нутранога).

• Прынясі крышан здору на затаўку.

затаўхаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Замучыць, штурхаючы ў натоўпе.

• Дзяўчынку затаўхалі ў натоўпе.

затаўчы дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Забіць да паўсмерці, да страты прытомнасці.

• Ледзь не затаўклі яго кулакамі.

затвор назоўнік | мужчынскі род

Частка агнястрэльнай зброі для закрывання і адкрывання канала ствала.

• З. вінтоўкі.

|| прыметнік: затворны.

заткала назоўнік | ніякі род | размоўнае

Тое, чым затыкаюць, якія-н. адтуліны (скруткі ануч, пакулля і інш.).

• Замест шыбы ў акне тарчала з.

заткаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пакрыць тканым узорам.

   • З. настольнік арнаментам.
   • З. дыван кветкамі.

2. Зацягнуць густой сеткай.

   • Павук заткаў кут павуціннем.

заткнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Закрыцца, закупорыцца.

   • Бутэлька добра заткнулася.

2. Замаўчаць (размоўнае грубае).

   • Калі ты ўжо заткнешся?

|| незакончанае трыванне: затыкацца.

заткнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. чым. Шчыльна закрыць (адтуліну).

   • З. бутэльку коркам.
   • З. вушы.

2. за што. Засунуць які-н. прадмет за што-н., куды-н.

   • З. сякеру за пояс.
   • Заткнуць за пояс каго (што) (размоўнае) — перасягнуць каго-н. у чым-н.

|| незакончанае трыванне: затыкаць.

затлуміцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Страціць здольнасць ясна мысліць, разважаць.

• Галава затлумілася.

|| незакончанае трыванне: затлумлівацца.

|| назоўнік: затлумленне і затлум.

затое злучнік

Але ў той жа час, аднак.

• Дамогся справядлівасці, з. нажыў сабе ворагаў.

затока назоўнік | жаночы род

1. Невялікі рачны заліў.

2. Месца стаянкі і рамонту рачных суднаў.

|| прыметнік: затокавы.