Усе словы

богаадступнік назоўнік | мужчынскі род

Той, это адмовіўся ад рэлігіі, ад веры ў бога.

|| жаночы род: богаадступніца.

|| прыметнік: богаадступніцкі.

богаадступніцтва назоўнік | ніякі род

Адмаўленне ад веры ў бога.

богаслужэнне назоўнік | ніякі род

Адпраўленне служыцелямі культу рэлігійных абрадаў у царкве; царкоўная служба.

|| прыметнік: богаслужэбны.

богатварыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Бязмежна любіць.

• Б. мастацтва.

бодня назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Шырокае металічнае вядро для падняцця пароды ў шахтах.

|| прыметнік: бодневы.

боегалоўка назоўнік | жаночы род

Частка баявой ракеты, якая ўключае зарад, узрывальнікі і сістэму саманавядзення.

• Ядзерная б.

боегатоўнасць назоўнік | жаночы род

Гатоўнасць да вядзення баявых дзеянняў.

боезабеспячэнне назоўнік | ніякі род

Забеспячэнне войск узбраеннем і боепрыпасамі.

боепрыпасы назоўнік | мужчынскі род

Баявыя прыпасы: міны, снарады, патроны, бомбы і пад.

божухна назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Ужыв. як форма звароту да бога.

бой² назоўнік | мужчынскі род

Бітая пасуда, шкло і пад.

• Цагляны б.

бойка² назоўнік | жаночы род

1. гл. біць.

2. Сварка, сутычка з узаемнымі пабоямі.

бойкі прыметнік

1. Рашучы, смелы.

   • Б. хлопец.

2. Скоры, жвавы.

   • Б. адказ вучня.
   • Бойка (прыслоўе) адказваць на пытанні.

3. Людны, ажыўлены.

   • Б. рынак.
   • Бойкае пяро ў каго — пра чалавека, які лёгка і хутка піша, сачыняе.

|| назоўнік: бойкасць.

• Б. характару.

бойлер назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Апарат для награвання вады ў сістэмах цеплазабеспячэння.

|| прыметнік: бойлерны.

• Бойлерная (назоўнік) на ЦЭЦ (памяшканне, дзе зна ходзіцца бойлер).

бойня назоўнік | жаночы род

1. Прадпрыемства, дзе забіваюць жывёлу на мяса.

2. пераноснае значэнне: Масавае забойства людзей; пабоішча.

   • Крывавая б.

|| прыметнік: боенскі.

бок назоўнік | мужчынскі род

1. Правая або левая частка цела.

   • Адлежаць б.

2. Пра дах, край прадмета.

   • Не дакрылі другі б. страхі.

3. Напрамак, прастора, месца.

   • Пайсці ў розныя бакі.
   • Паўднёвы б. лесу.

4. Прастора злева ці справа, не сярэдзіна.

   • Па другі бок вуліцы.

5. пераноснае значэнне: Становішча па-за галоўнымі падзеямі чаго-н.

   • З боку лепш відаць.

6. Адна з дзвюх паверхняў чаго-н.

   • Добры (правы) бок матэрыі.

7. пераноснае значэнне: Якія-н. рысы, асаблівасці.

   • Паказаць сябе з лепшага боку.

8. Чалавек ці група асоб, якія супрацьстаяць другому чалавеку або групе.

   • Спрэчкі бакоў.

9. пераноснае значэнне: Пункт гледжання, погляд на што-н.

   • Абмяркоўвалася тэма з усіх бакоў.

10. Ступень роднасных адносін.

    • Дзядзька з боку маці.

11. іншае:

    • Бокам вылезці (выйсці) (размоўнае) — не прайсці дарэмна для каго-н. і адплаціцца.
    • Бок у бок — побач, адзін пры адным (стаяць, размяшчацца і пад.).
    • Пад (самым) бокам (размоўнае) — зусім блізка.

|| памяншальная форма: бачок.

|| прыметнік: бакавы.

бокам прыслоўе

1. Плячом уперад.

   • Прыціснуцца б.

2. У абход, кружным шляхам (размоўнае).

   • Хмара прайшла б.

3. Не прама, а крыва.

   • Трымаць б. пяро.

   • То бокам, то скокам (размоўнае) — як выпадзе, пераадольваючы цяжкасці.

|| памяншальная форма: бачком.

бокс³ назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Ізалятар у лячэбнай установе.

|| прыметнік: боксавы.

болей прыслоўе

Тое, што і больш.

боль назоўнік | мужчынскі род

Адчуванне фізічнай або маральнай пакуты.

• Зубны б.
• З болем у душы.

|| прыметнік: болевы.

• Болевое адчуванне.

болька назоўнік | жаночы род | размоўнае

Гнойная або запалёная ранка, язва, струп.

• Чужая б. нікому не баліць (прымаўка).

больш прыслоўе

1. З колькаснымі назоўнікамі абазначае перавышэнне ўказанай колькасці.

   • Б. за гадзіну.
   • Б. за кшаметр.

2. У спалучэнні з прыметнікам або прыслоўем служыць для ўтварэння вышэйшай ступені.

   • Б. рашучы хлопец.

3. Далей, у далейшым.

   • Б. не буду.

4. Пераважна, галоўным чынам.

   • Ехаць давялося б. лесам.

   • Ні больш ні менш (як) (размоўнае) — роўна столькі.

большасць назоўнік | жаночы род

Большая частка каго-, чаго-н.

• Б. прысутных.

большаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Павялічвацца, прыбаўляцца (у колькасці, велічыні, аб’ёме).

|| закончанае трыванне: пабольшаць.

большы прыметнік

1. вышэйшая ступень параўнання: да прым. вялікі (у 1 знач.).

2. Старэйшы па ўзросту, званню і пад.

   • Большая дачка.

|| назоўнік: большы.

• Дарослы, старэйшы (размоўнае).
• Слухаць большых.

бомба назоўнік | жаночы род

Снарад (гарматны, авіяцыйны, ручны), начынены выбуховым рэчывам.

• Фугасная б.

|| прыметнік: бомбавы.

• Б. удар.

бомбатрымальнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Прыстасаванне для падвешвання бомбаў на самалётах.

бомж назоўнік | мужчынскі род

Чалавек без пэўнага месцажыхарства і працы (скарачэнне).

бомкаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Адзывацца звонкім гулам (пра звон, гадзіннік і пад.).

• Здалёк чулася, як бомкаў звон.

|| аднакратны дзеяслоў: бомкнуць.

|| назоўнік: бомканне.

бомы назоўнік | жаночы род

Званочкі ў выглядзе полых металічных шарыкаў з кавалачкамі металу ўсярэдзіне, якія прымацоўваюцца да хамута ці дугі.

бондар назоўнік | ніякі род

Майстар па вырабу драўлянай пасуды (бочак, дзежак, цаброў і пад.).

• Гэта веска славіцца бондарамі.

|| прыметнік: бондарскі.

|| назоўнік: бондарства.

бондарыха назоўнік | жаночы род

Жонка бовдара.

бонна назоўнік | жаночы род | устарэлае

Выхавацельніца малых дзяцей (звычайна іншаземка).

боны² назоўнік | мужчынскі род

Плывучая загарода на рэках, азёрах, у марскіх гаванях.

бор³ назоўнік | мужчынскі род

Стары сасновы лес.

• Векавы б.
• Карабельны б. (прыгодны для суднабудавання сасновы бор).

|| прыметнік: баравы.

• Б. край.

борзды прыметнік

Хуткі, жвавы.

• Б. конь.

|| назоўнік: борздасць.

|| памяншальная форма: борздзенькі.

бормашына назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Зубалячэбны апарат для свідравання зубоў.

|| прыметнік: бормашынны.

борт назоўнік | мужчынскі род

1. Бакавая сценка марскога або рачнога судна, самалёта.

   • Кінуць за б.
   • Апынуцца (аказацца) за бортам (пераноснае значэнне: аказацца выключаным з якой-н. справы).

2. Сценка кузава грузавога аўтамабіля, адкрытага таварнага вагона і пад.

   • Барты грузавіка.

3. Левы або правы край адзення (паліто, пінжака і пад.) з петлямі або гузікамі для зашпільвання.

|| памяншальная форма: борцік.

|| прыметнік: бартавы.

бортжурнал назоўнік | мужчынскі род

Журнал, які вядзецца ў час палёту на самалёце, касмічным караблі і інш.

бортмеханік назоўнік | мужчынскі род

Член лётнага экіпажа (самалёта, верталёта і пад.) — механік.

бортнік назоўнік | мужчынскі род | устарэлае

Той, хто займаецца бортніцтвам; пчаляр.

|| прыметнік: бортніцкі.

бортніцтва назоўнік | ніякі род | устарэлае

Здабыча мёду лясных пчол.

|| прыметнік: бортніцкі.

бортправаднік назоўнік | мужчынскі род

Служачы грамадзянскага паветранага флоту, які абслугоўвае пасажыраў у самалёце.

|| жаночы род: бортправадніца.

бортрадыст назоўнік | мужчынскі род

Член лётнага экіпажа (самалёта, верталёта і пад.), які падгрымлівае сувязь з зямлёй і адказвае за стан радыёапаратуры.

борць назоўнік | жаночы род | устарэлае

Вулей у дупле або ў выдзеўбанай калодзе, дзе жывуць пчолы.

|| прыметнік: борцевы.

боршч назоўнік | мужчынскі род

Страва, прыгатаваная з буракоў і іншай агародніны.

• Апетытны б.

|| памяншальная форма: баршчок і боршчык.

• Добры баршчок, ды малы гаршчок (з народнай творчасці).
• Хлопчыку — раз хлеба, два разы боршчыку (з народнай творчасці).

|| прыметнік: баршчовы.

босы прыметнік

Неабуты, з голымі нагамі.

• Босае дзіця.

бот назоўнік | мужчынскі род

Скураны абутак з высокімі халявамі.

• Хромавыя боты.
• Дурны як бот (размоўнае) — пра разумова адсталага чалавека.

|| памяншальная форма: боцік.

бохан назоўнік | мужчынскі род

Выпечаны хлеб пераважна круглай формы.

боцман назоўнік | мужчынскі род

1. Званне малодшага (старшынскага) каманднага саставу на караблі.

2. Асоба, якая мае такое званне.

|| прыметнік: боцманскі.