Усе словы

афарыстычны прыметнік

1. гл. афарызм.

2. Які змяшчае ў сабе афарызм.

   • А. стыль.
   • Афарыстычная мова.

|| назоўнік: афарыстычнасць.

афганцы назоўнік | мужчынскі род

Асноўнае насельніцтва Афганістана.

|| жаночы род: афганка.

|| прыметнік: афганскі.

афект назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Стан моцнага ўзбуджэння і страта самакантролю.

|| прыметнік: афектыўны.

афектаваны прыметнік | кніжнае

Прасякнуты афектацыяй, з афектацыяй.

• А. тон.

|| назоўнік: афектаванасць.

афектацыя назоўнік | жаночы род

Ненатуральная, звычайна наўмысная ўзбуджанасць у паводзінах, у маўленні.

аферыст назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які займаецца афёрамі, прайдзісвет.

|| жаночы род: аферыстка.

аформіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прыняць закончаную, неабходную форму.

   • Ідэя яшчэ не аформілася.

2. Паступіць, запісацца куды-н. з захаваннем неабходных фармальнасцей.

   • А. на працу.

|| незакончанае трыванне: афармляцца.

|| назоўнік: афармленне.

аформіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прыдаць чаму-н. неабходную або закончаную форму.

   • А. дагавор.

2. Залічыць куды-н., прыняць з захаваннем неабходных фармальнасцей.

   • А. на працу.

|| незакончанае трыванне: афармляць.

|| назоўнік: афармленне.

афорт назоўнік | мужчынскі род

Гравюра на медзі або цынку з малюнкам, пратраўленым кіслатой, а таксама адбітак з такой гравюры.

• Выстаўка афортаў.

|| прыметнік: афортны.

афрыканец назоўнік | мужчынскі род

Жыхар, ураджэнец Афрыкі.

|| жаночы род: афрыканка.

|| прыметнік: афрыканскі.

афсет назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Тое, што і афсетны друк.

|| прыметнік: афсетны.

• Афсетныя машыны друку.

афсетны прыметнік

1. гл. афсет.

2. афсетны друк — спосаб друку, пры якім фарба на паперу паступае з рызінавага цыліндра (спецыяльны тэрмін).

афтальмалогія назоўнік | жаночы род

Раздзел медыцыны, які займаецца хваробамі вачэй, іх лячэннем і прафілактыкай.

|| прыметнік: афтальмалагічны.

афтальмолаг назоўнік | мужчынскі род

Урач — спецыяліст па афтальмалогіі.

афёра (афера) назоўнік | жаночы род

Рызыкоўная, нядобрасумленная справа, дзеянне з мэтай нажывы, выгады.

афіцар’ё назоўнік | ніякі род | размоўнае | зборны назоўнік | пагардлівае

Афіцэры.

• Гітлераўскае а. шукала снажывы.

афіцыйны прыметнік

1. Урадавы або службовы.

   • Афіцыйная асоба.
   • А. дакумент.

2. З захаваннем усіх правіл і фармальнасцей.

   • А. тон.
   • Афіцыйнае запрашэнне.

|| назоўнік: афіцыйнасць.

афіцыянт назоўнік | мужчынскі род

Работнік рэстарана, сталовай і пад., які падае стравы наведвальнікам.

|| жаночы род: афіцыянтка.

|| прыметнік: афіцыянцкі.

афіцыёз назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Афіцыёзны орган друку.

афіцыёзны прыметнік | кніжнае

Які фармальна не звязаны з урадам, але на справе праводзіць яго погляды.

• А. орган друку.

|| назоўнік: афіцыёзнасць.

афіцэр назоўнік | мужчынскі род

Асоба каманднага саставу арміі і флоту.

• Беларускі а.
• А. сувязі.
• Старшы а.

|| прыметнік: афіцэрскі.

афіцэрства назоўнік | ніякі род

1. зборны назоўнік: Афіцэры.

   • А. Рэспублікі Беларусь.

2. Афіцэрскае званне (размоўнае).

афіша назоўнік | жаночы род

Аб’ява аб спектаклі, канцэрце, лекцыі і пад.

|| прыметнік: афішны.

афішыраваць дзеяслоў | кніжнае | закончанае і незакончанае трыванне

Выставіць (-таўляць) напаказ, шырока абвясціць (-вяшчаць).

ах выклічнік

1. Ужыв. пры захапленні, здзіўленні, спалоху і пад.

   • Ах, як слаўна тут!
   • Ах, якая нечаканасць!

2. Перадае пачуццё жалю, гора.

   • Ах, якое няшчасце!

3. Перадае пачуццё гневу і абурэння.

   • Ах, каб вас каршун!

ахавальны прыметнік

Які служыць для аховы каго-н.

• А. тарыф.

ахавальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто ахоўвае што-н.

• А. маралі.

|| жаночы род: ахавальніца.

ахайны прыметнік

Чысты, акуратны.

• А. чалавек.

|| назоўнік: ахайнасць.

ахаладжальны прыметнік

1. Прызначаны для ахалоджвання чаго-н.

   • Ахаладжальная камера.
   • Ахаладжальная сумесь.

2. Які ахалоджвае, асвяжае.

   • А. напітак.

ахаладжальнік назоўнік | мужчынскі род

1. Апарат для ахалоджвання чаго-н.

2. Рэчыва, пры дапамозе якога ахалоджваюць што-н.

ахаладзелы прыметнік

1. Які ахаладзеў, астыў.

   • Ахаладзелыя рукі.

2. пераноснае значэнне: Які стаў да ўсяго абыякавы, страціў запал, актыўнасць.

   • А. да пагулянак.

ахаладзець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць халодным, астыць.

   • Вар ахаладзеў.

2. пераноснае значэнне: Стаць абыякавым, больш спакойным.

   • Ахаладзеў запал і рашучасць.

ахаладзіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць халодным, халаднаватым, астыць.

   • Вада ў моры ахаладзілася.

2. Ахаладзіць сябе, сваё цела на паветры.

3. пераноснае значэнне: Стаць абыякавым, спакойным, стрыманым у пачуццях.

|| незакончанае трыванне: ахалоджвацца і ахаладжацца.

|| назоўнік: ахаладжэнне і ахалоджванне.

ахаладзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што. Зрабіць халодным ці халаднейшым.

   • А. вар.

2. пераноснае значэнне: Зрабіць больш спакойным, стрыманым, зменшыць сілу якога-н. пачуцця.

   • А. прамоўцу вострым пытаннем.

|| незакончанае трыванне: ахалоджваць.

|| назоўнік: ахаладжэнне і ахалоджванне.

ахапак назоўнік | мужчынскі род

Ноша, якую можна панесці, абхапіўшы рукамі.

• А. сена.
• А. дроў.
• Схапіць у а.

ахапіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Тое, што і абхапіць.

2. пераноснае значэнне: Зайсці з флангаў і акружыць праціўніка.

   • А. флангі праціўніка.

3. Успрыняць цалкам (што-н. вялікае).

   • А. позіркам рачную даліну.

4. Авалодаць з нястрымнай сілай (пра пачуцці, стан).

   • Радасць ахапіла душу.

5. Уключыць у кола дзеяння, уплыву.

   • А. насельніцтва падпіскай на газеты.

6. Абдаць чым-н., пранізаць.

   • Мяне ахапіла холадам.
   • Як вокам ахапіць (размоўнае) — колькі можна ўбачыць.

|| незакончанае трыванне: ахопліваць і ахапляць.

|| назоўнік: ахоп.

|| прыметнік: ахопны.

ахарошвацца дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Прыбірацца ў лепшае адзенне, прыводзіць сябе ў парадак.

• А. перад люстрам.

ахаяць дзеяслоў | закончанае трыванне

Ачысціць ад гразі, бруду.

|| незакончанае трыванне: ахайваць.

ахвосце назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

1. Адходы пры малацьбе; пазадкі (спецыяльны тэрмін).

2. пераноснае значэнне: Паслугачы, прыхільнікі каго-н.

Фашысцкае а.

ахвота назоўнік | жаночы род

1. Жаданне, імкненне.

   • А. вучыцца.
   • Дзе няма ахвоты, там няма работы (прыказка).
   • Мне спяваць а.
   • Ахвота бярэ (размоўнае) — ёсць жаданне да чаго-н.
   • Сагнаць ахвоту (размоўнае) — задаволіць жаданне, нацешыцца, здаволіцца чым-н.

ахвотна прыслоўе

З вялікім жаданнем.

• А. зраблю.

ахвотны прыметнік | размоўнае

1. Які мае ахвоту да чаго-н. (у 1 знач.).

2. Падатлівы, згаворлівы.

   • Да танцаў ён а.

ахвотнік назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто мае жаданне заняцца чым-н., узяцца за якуюн. справу.

2. да каго-чаго, на што або з інфінітывам: Той, хто схільны да чаго-н., аматар чаго-н. (размоўнае).

   • А. пагаварыць.

3. Той, хто хоча атрымаць, набыць што-н. (размоўнае).

   • На кнігу знайшлося многа ахвотнікаў.

|| жаночы род: ахвотніца.

ахвочы прыметнік | размоўнае

1. Ласы на штон.

   • А. на салодкае.

2. Руплівы, старанны.

ахвяра назоўнік | жаночы род

1. Паводле абрадаў некаторых рэлігій: прадмет або жывая істота, прынесеныя ў дар бажаству.

2. Добраахвотная ўступка, адрачэнне на карысць каго-, чаго-н.

   • Навука патрабуе ахвяр.
   • Дзеля сябра пайшоў на ахвяру.

3. Пра таго, хто пацярпеў або загінуў ад чаго-н.

   • А. вайны.

|| прыметнік: ахвярны.

• Ахвярная жывёла.

ахвяравальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто ахвяруе што-н. (у 1 знач.).

|| жаночы род: ахвяравальніца.

ахвяраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

1. Прынесці (прыносіць) у дар, бязвыплатна зрабіць (рабіць) уклады куды-н. (устарэлае).

   • А. грошы.

2. Не пашкадаваць (не шкадаваць) каго-, чаго-н., адмовіцца (адмаўляцца) ад каго-, чаго-н.

   • А. здароўем.
   • А. ферзя.

|| незакончанае трыванне: ахвяроўваць.

|| назоўнік: ахвяраванне.

ахвярапрынашэнне назоўнік | ніякі род

Абрад прынясення ахвяры бажаству.

ахвярны прыметнік

1. гл. ахвяра.

2. На які прыносяць ахвяры.

   • А. стол.

3. пераноснае значэнне: Адважны, самаадданы.

   • А. ўчынак.

ахвярнік назоўнік | мужчынскі род

Месца, на якое клаліся ахвяры (у 1 знач.).