Усе словы

вермут назоўнік | мужчынскі род

Род вінаграднага віна з настоямі з траў.

|| прыметнік: вермутавы.

вермішэль назоўнік | жаночы род

Гатунак тонкай круглай локшыны фабрычнага вырабу.

|| прыметнік: вермішэлевы.

вернападданы назоўнік | мужчынскі род | устарэлае

Чалавек, які захоўвае вернасць манарху.

|| жаночы род: вернападданая.

|| прыметнік: вернападданніцкі.

• Вернападданніцкія пачуцці (таксама ўвогуле пра адданасць уладзе, правячай вярхушцы; іранічны сэнс).

верны прыметнік

1. Які адпавядае ісціне, правільны, дакладны.

   • Верная думка.
   • В. шлях.
   • Верна (прыслоўе) скалькаваць.

2. Несумненны, непазбежны.

   • В. выйгрыш.
   • Ісці на верную пагібель.

3. Надзейны, трывалы, стойкі.

   • Верная апора.
   • Верна (прыслоўе) служыць.
   • В. сябар.
   • В. ў каханні.

|| назоўнік: вернасць.

вернік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які верыць у існаванне Бога; веруючы.

|| жаночы род: верніца.

|| прыметнік: верніцкі.

вернісаж назоўнік | мужчынскі род

Урачыстае адкрыццё мастацкай выстаўкі.

|| прыметнік: вернісажны.

версіфікатар назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Чалавек, які лёгка складае вершы, але не мае паэтычнага дару.

|| прыметнік: версіфікатарскі.

версія назоўнік | жаночы род

Адзін з варыянтаў выкладу або тлумачэння якога-н. факта ці падзеі.

• Новая в.

верталёт назоўнік | мужчынскі род

Лятальны апарат спецыяльнай канструкцыі, прыстасаваны для вертыкальнага ўзлёту і пасадкі.

|| прыметнік: верталётны.

верталётчык назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па вырабу і ваджэнню верталётаў.

|| жаночы род: верталётчыца.

вертыкаль назоўнік | жаночы род

Вертыкальная лінія.

• Па вертыкалі.

вертыкальны прыметнік

Адвесны, перпендыкулярны ў адносінах да гарызонта; процілегласць гарызантальны.

|| назоўнік: вертыкальнасць.

веруючы назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які верыць у існаванне Бога.

|| жаночы род: веруючая.

верф назоўнік | жаночы род

Прадпрыемства для будоўлі і рамонту суднаў.

• Карабельная в.

|| прыметнік: верфавы.

верх назоўнік | мужчынскі род

1. Найбольш высокая, размешчаная над іншымі частка чаго-н.

   • В. дома.
   • В. гары.
   • Жыць на самым версе.

2. Пад’ёмны навес экіпажа, аўтамашыны.

   • Грузавік з брызентавым верхам.

3. Добры бок адзення, пакрыты, абшыты матэрыяй, а таксама сама матэрыя; верхняя частка шапкі з другой матэрыі; верхняя частка абутку.

   • Драпавы в. паліто.
   • Скураны в. (абутку).

4. пераноснае значэнне і адзіночны лік: Перавага (размоўнае).

   • Паглядзім, чый тут в. будзе.
   • Браць в. (перамагаць).

5. пераноснае значэнне, чаго; адзіночны лік: Вышэйшая, крайняя ступень чаго-н.

   • В. дасканаласці.
   • В. майго жадання.

6. множны лік: Вышэйшыя кіруючыя колы грамадства.

   • Кіруючыя вярхі.
   • Сустрэча ў вярхах.

7. пераноснае значэнне: Неглыбокія, павярхоўныя веды; знешні бок з’явы (размоўнае).

   • Нахапацца вярхоў.
   • Слізгаць па вярхах.

8. множны лік: Высокія ноты (спецыяльны тэрмін).

   • Браць вярхі.

верхавод назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто верхаводзіць.

|| жаночы род: верхаводка.

верхавы прыметнік

Які мае дачыненне да язды вярхом, прызначаны для такой язды.

• Верхавая язда.
• В. конь.
• Прыслаць верхавога (назоўнік).

верхавіна назоўнік | жаночы род

Верх, верхняя частка чаго-н.

• В. дрэва.

|| памяншальная форма: верхавінка.

|| прыметнік: верхавінны і верхавінкавы.

верхагляд назоўнік | мужчынскі род

Той, каму ўласціва верхаглядства, хто адрозніваецца верхаглядствам.

|| жаночы род: верхаглядка.

верхаглядства назоўнік | ніякі род | размоўнае

Павярхоўнае, неглыбокае знаёмства з чым-н.

верхалаз назоўнік | мужчынскі род

1. Рабочы, спецыяліст па выкананню работ на вялікай вышыні.

2. Гарэза, свавольнік (размоўнае).

|| жаночы род: верхалазка.

|| прыметнік: верхалазны.

• Верхалазныя работы.

верхам прыслоўе

Зверху, па верее.

• Агонь пайшоў в.

верхатура назоўнік | жаночы род | размоўнае

Высока размешчаная частка чаго-н.

• Сядзець на верхатуры.

верхня прыстаўка

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «верхне…», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр. верхнядзвінскі, верхняволжскі.

верхні прыметнік

1. Які знаходзіцца, размешчаны на верее, вышэй за іншых.

   • В. слой.
   • Верхняя губа.

2. Блізкі да вытокаў.

   • Верхняе цячэнне.

3. Які надзяваецца зверху на што-н.

   • Верхняе адзенне.

4. Які адносіцца да вярхоў (у 8 знач.).

   • В. рэгістр.

верш назоўнік | мужчынскі род

1. Невялікі мастацкі твор, напісаны рытмізаванай мовай.

   • Зборнік вершаў.
   • Вершы Максіма Багдановіча.

2. Адзінка рытмічна арганізаванай мовы, вершаваны радок.

   • Памер верша.
   • Раман у вершах.

3. Рытмізаваная мова.

   • Гаварыць вершам.
   • Белы верш — верш без рыфмы.
   • Вольны верш — верш, які не мае рыфмы і характарызуецца няпэўнай колькасцю стоп у радку.
   • Верш у прозе — невялікі эмацыянальна насычаны твор ў празаічнай форме.

|| прыметнік: вершавы.

вершаваны прыметнік

Які мае адносіны да вершаў, вершаскладання, напісаны вершамі, не празаічны.

• Вершаваная форма.
• В. фельетон.

вершазнаўства назоўнік | ніякі род

Навука пра верш і вершаскладанне.

|| прыметнік: вершазнаўчы.

вершаплёт назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | пагардлівае

Дрэнны, бяздарны паэт.

|| жаночы род: вершаплётка.

|| прыметнік: вершаплёцкі.

вершаскладанне назоўнік | ніякі род

Будова вершаванай мовы.

• Сілабічнае в.

верыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. у што. Быць перакананым, упэўненым у чымн.

   • В. у перамогу.
   • Верыць у чалавека.
   • Не в. сваім вушам або сваім вачам (гаварыць, калі гутарка ідзе пра пгто-н. малаверагоднае).

2. у што і чаму. Прымаць за праўду, лічыць верагодным.

   • В. у сны і прыметы.
   • В. каму.
   • Цалкам давяраць.
   • Веру яго словам.

веславаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Грэбці вёсламі.

|| назоўнік: веславанне.

|| прыметнік: вяслярны.

• В. спорт.

весніцы назоўнік

1. Вароты ў двор або ў агарод, у поле.

2. Плот з варотамі ў канцы вёскі (устарэлае).

|| прыметнік: веснічны.

веснічкі назоўнік

Вузкія дзверцы ў плоде, варотцы.

|| прыметнік: веснічкавы.

веставы назоўнік | мужчынскі род

Ардынарац, пасыльны.

вестка назоўнік | жаночы род

Паведамленне, звестка.

• В. аб прыездзе.
• Без вестак прапасці (бясследна знікнуць).
• Падаць пра сябе вестку (паведаміць).

|| памяншальная форма: вестачка.

вестыбулярны прыметнік

Вестыбулярны апарат (спецыяльны тэрмін) — орган у хрыбетных жывёлін і чалавека, які з’яўляецца часткай унутранага вуха і служыць для каардынацыі рухаў і захавання раўнавагі.

вестыбюль назоўнік | мужчынскі род

Вялікае памяшканне перад уваходам ва ўнутраныя часткі якога-н., пераважна грамадскага, будынка.

• В. тэатра.
• В. метро.

|| прыметнік: вестыбюльны.

вестэрн назоўнік | мужчынскі род

Прыгодніцкі фільм з жыцця першых пасяленцаў амерыканскага Захаду.

весці дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Памагаць ісці, суправаджаць.

   • В. хворага пад руку.

2. Ісці на чале; накіроўваць чый-н. рух.

   • В. войска ў бой.
   • В. каня за повод.
   • В. самолёт.
   • Добра вядзе машыну.

3. Пракладваць у пэўным напрамку.

   • В. шашу на Полоцк.
   • В. тэлеграфную лінію цераз раку.

4. чым па чым. Рухаць чым-н. па паверхні чаго-н.

   • В. указкай па корце.
   • В. смыкам па струнах.

5. Мець той або іншы напрамак, служыць шляхам куды-н.

   • Дарога вяла ў лес.

6. пераноснае значэнне, да чаго. Мець сваім вынікам, цягнуць за сабой.

   • Гэта да дабра не вядзе.

7. Рабіць, выконваць, ажыццяўляць, падтрымліваць.

   • В. падлікі.
   • В. назіранне.
   • В. огонь (страляць).
   • В. размову.

8. Кіраваць, загадваць чым-н.

   • В. хатнія справы.
   • Гаспадарку в. — не барадой трэсці (прыказка).
   • В. гурток.
   • В. сход (старшынстваваць).
   • Весці (размову, гутарку) да чаго — гаворачы (або робячы) што-н., мець на мэце што-н.
   • Весці рэй (размоўнае) — быць завадатарам, верхаводзіць.

|| назоўнік: вядзенне.

• У парадку вядзення (сходу, пасяджэння: па ходу, у сувязі з правядзеннем).

весціся дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Адбывацца, ажыхшяўляцца, праводзіцца.

   • Вядзецца барацьба за высокую якасць прадукцыі.
   • Вядзецца шырокое жыллёвае будаўніцтва.

2. Гадавацца, даваць прыплод.

   • У нас свінні добра вядуцца.

3. безасабовая форма: Быць звычаем, падтрымлівацца.

   • Так у нас здаўна вядзецца.

весялець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца вясёлым, весялейшым.

|| закончанае трыванне: павесялець.

весялун назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Вясёлы чалавек, забаўнік.

|| жаночы род: весялуха.

весяліцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Весела праводзіць час.

• Дзеці весяляцца ў садзе.

весяліць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Выклікаць вясёласць, радасць.

• В. дзяцей.
• Песня вяселіць душу.

|| закончанае трыванне: развесяліць.

вета назоўнік | ніякі род | нескланяльнае | кніжнае

Забарона, адмена (якіх-н. рашэнняў).

• Пакласці в. на што-н.

ветах назоўнік | мужчынскі род

Месяц у апошняй квадры, на зыходзе.

|| памяншальная форма: веташок.

ветка назоўнік | жаночы род

Асобная лінія ў сістэме чыгунак, якая адыходзіць убок ад асноўнай чыгуначнай магістралі.

ветлівы прыметнік

Ласкавы, далікатны, поўны прыязнасці, добразычлівасці.

• В. чалавек.
• Ветлівае абыходжанне.
• Ветліва (прыслоўе) папрасіць.

|| назоўнік: вётлівасць.

ветрагон назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | неадабральнае

Легкадумны, пусты чалавек.

|| жаночы род: ветрагонка.

|| прыметнік: ветрагонскі.