Усе словы

дэбашырыць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Учыняць дэбошы, буяніць, скандаліць.

|| закончанае трыванне: надэбашырыць.

|| назоўнік: дэбашырства.

дэбет назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

У прыходна-расходных кнігах: рахунак паступленняў і даўгоў дадзенай установе.

|| прыметнік: дэбетовы.

дэбош назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Скандал з шумам і бойкай.

• Учыніць д.

дэбют назоўнік | мужчынскі род

1. Першае выступленне на сцэне або на новай арэне дзейнасці.

   • Д. у оперным тэатры.
   • Д. маладога паэта.

2. Пачатак шахматнай або шашачнай партыі.

   • Адкрыты д.

|| прыметнік: дэбютны.

дэбютаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Упершыню публічна выступіць (выступаць) на сцэне або на якой-н. арэне дзеяння.

дэбютант назоўнік | мужчынскі род

Той, хто дэбютуе дзе-н.

• Д. выступіў з вялікім поспехам.

|| жаночы род: дэбютантка.

|| прыметнік: дэбютанцкі.

дэбіл назоўнік | мужчынскі род

Чалавек з лёгкай формай прыроджанай псіхічнай непаўнацэннасці, разумовай адсталасці.

дэбільны прыметнік

Псіхічна непаўнацэнны, разумова адсталы па прыродзе.

|| назоўнік: дэбільнасць.

дэбіт назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Колькасць вады, нафты і іншай вадкасці, а таксама газу, якую дае крыніца ў пэўны прамежак часу.

• Д. нафтавай свідравіны.

|| прыметнік: дэбітны.

дэбітор назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

У бухгалтарскай і гаспадарчай практыцы — даўжнік прадпрыемства, арганізацыі, установн.

|| прыметнік: дэбіторскі.

• Дэбіторская запазычанасць.

дэвальвацыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Ажыццяўляемае ў заканадаўчым парадку змяншэнне залатога ўтрымання грашовай адзінкі або зніжэнне курсу нацыянальнай валюты.

|| прыметнік: дэвальвацыйны.

дэвіз назоўнік | мужчынскі род

1. Кароткае выслоўе, якое выражае кіруючую ідэю паводзін або дзейнасці.

   • Наш д. — наперад!

2. Слова або выслоўе, якое на конкурсах аўтар ставіць на творы замест свайго імя.

   • Праект пад дэвізам «Перамога».

|| прыметнік: дэвізны.

дэвіяцыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза, а таксама электрамагнітных палёў.

2. Адхіленне (цела, што рухаецца) ад зададзенага напрамку (напр. самалёта, судна, кулі, снарада) пад уплывам якіх-н. выпадковых прычын.

|| прыметнік: дэвіяцыйны.

дэгазатар назоўнік | мужчынскі род

1. Апарат для дэгазацыі.

2. Асоба, якая праводзіць дэгазацыю.

3. Сродак, рэчыва для дэгазацыі.

|| прыметнік: дэгазатарскі.

дэгазацыя назоўнік | жаночы род

Абясшкоджванне або вьшаленне адкуль-н. газаў, атрутных рэчываў.

• Д. мясцовасці.
• Д. вадкасці.

|| прыметнік: дэгазацыйны.

дэгазіраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Абясшкодзіць (абясшкоджваць) што-н. ад атрутных газаў, рэчываў.

• Д. мясцовасць.

дэгенерат назоўнік | мужчынскі род

Чалавек з адзнакамі псіхічнага або фізічнага выраджэння.

|| жаночы род: дэгенератка.

|| прыметнік: дэгенерацкі.

дэгенерацыя назоўнік | жаночы род | кніжнае

Выраджэнне, пагаршэнне ад пакалення да пакалення біялагічных, а таксама псіхічных адзнак арганізма.

|| прыметнік: дэгенератыўны.

|| назоўнік: дэгенератыўнасць.

дэгенерыраваць дзеяслоў | кніжнае | закончанае і незакончанае трыванне

Падвергнуцца (падвяргацца) дэгенерацыі.

дэградзіраваць дзеяслоў | кніжнае | закончанае і незакончанае трыванне

Паступова пагаршаючыся, трацячы каштоўныя якасці, прыйсці (прыходзіць) да выраджэння.

|| назоўнік: дэградацыя.

дэгуманізацыя назоўнік | жаночы род

Пазбаўленне гуманістычнага пачатку, гуманістычнай сутнасці; абесчалавечванне.

• Д. працы.

дэгуставаць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае і незакончанае трыванне

Вызначыць (вызначаць) на смак якасць прадукта пры яго вырабе.

|| назоўнік: дэгустацыя.

|| прыметнік: дэгустацыйны.

дэгустатар назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Спецыяліст па дэгустацыі.

• Д. чаю.

дэдукцыя назоўнік | жаночы род

Спосаб разважання ад агульных палажэнняў да прыватных вывадаў.

|| прыметнік: дэдуктыўны.

• Д. метад.

дэз прыстаўка

Тое, што і дэ…; ужыв. замест «дэ…» перад галоснымі, напр. дэзактывацыя, дэзарганізацыя, дэзарыентацыя, дэзінтэграцыя, дэзінфармацыя.

дэзавуіраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

У міжнародным праве: аб’явіць (аб’яўляць) аб нязгодзе з дзеяннямі даверанай асобы (дыпламатычнага прадстаўніка) або аб пазбаўленні яго права дзейнічаць надалей ад імя свайго ўрада.

• Д. пасла.

дэзадарант назоўнік | мужчынскі род

Сродак для паглынання непрыемных пахаў.

|| прыметнік: дэзадарантны.

дэзактывацыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Выдаленне радыеактыўных забруджанняў з паверхні розных прадметаў, збудаванняў і пад.

|| прыметнік: дэзактывацыйны.

дэзарганізаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Учыніць (учыняць) дэзарганізацыю дзе-н., сярод каго-н.

• Варожая абарона была цалкам дэзарганізавана партызанамі.

дэзарганізатар назоўнік | мужчынскі род

Той, хго ўносіць дэзарганізацыю.

|| прыметнік: дэзарганізатарскі.

дэзарганізацыя назоўнік | жаночы род

Парушэнне парадку, дысцьшліны, нармальнай дзейнасці ў якой-н. справе, рабоце і пад.

• Д. вытворчасці.

|| прыметнік: дэзарганізацыйны.

дэзарыентаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Пазбавіць (пазбаўляць) правільнай арыентацыі, увесці (уводзіць) каго-н. у зман.

• Д. праціўніка.

|| назоўнік: дэзарыентацыя.

дэзерцір назоўнік | мужчынскі род

Той, хто дэзерціраваў з ваеннай службы, з фронту або ўхіляўся ад выканання сваіх грамадзянскіх, службовых і грамадскіх абавязкаў.

|| прыметнік: дэзерцірскі.

дэзерціраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Учыніць (учыняць) дэзерцірства.

• Д. з фронту, са сваёй часці.

дэзерцірства назоўнік | ніякі род

Самавольнае пакіданне ваеннаслужачым вайсковай часці з мэтай ухілення ад воінскай службы; ухіленне ад прызыву ў армію, а таксама ўхіленне ад выканання сваіх грамадзянскіх або службовых абавязкаў (пераноснае значэнне).

дэзінсекцыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Знішчэнне шкодных насякомых спецыяльнымі сродкамі.

• Д. зернясховішчаў.
• Д. адзення.

|| прыметнік: дэзінсекцыйны.

дэзінфармаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Увесці (уводзіць) у зман фальшывай інфармацыяй.

дэзінфармацыя назоўнік | жаночы род

Увядзенне ў зман фальшывай інфармацыяй.

• Д. грамадскасці.

|| прыметнік: дэзінфармацыйны.

дэзінфекцыя назоўнік | жаночы род

Абеззаражванне, знішчэнне хваробатворных мікробаў пры дапамозе спецыяльных сродкаў.

• Правесці дэзінфекцыю.

|| прыметнік: дэзінфекцыйны.

дэзінфіцыраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Зрабіць (рабіць) дэзінфекцыю чаго-н.

• Д. вопратку хворага.

|| закончанае трыванне: прадэзінфіцыраваць.

дэйтэрый назоўнік | мужчынскі род

Цяжкі стабільны ізатоп вадароду.

|| прыметнік: дэйтэрыевы.

дэка² прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. дзесяць (адзінак, названых у другой частцы складання), напр. дэкаграм, дэкалітр, дэкатона.

дэкада назоўнік | жаночы род

1. Прамежак часу ў дзесяць дзён; трэцяя часіка месяца.

   • Першая д. мая.

2. Дзесяць дзён, у якія праводзіцца якое-н. грамадскае мерапрыемства.

   • Д. беларускага мастацтва ў Маскве.

|| прыметнік: дэкадны.

• Д. графік.

дэкаданс назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

1. Заняпад, культурны рэгрэс.

2. Тое, што і дэкадэнства.

дэкадэнцтва назоўнік | ніякі род

Агульная назва нерэалістычных напрамкаў у літаратуры і мастацтве канца 19 — пач. 20 ст., якія характарызуюцца ўпадніцгвам,; крайнім індывідуалізмам.

|| прыметнік: дэкадэнцкі.

дэкальтаваны прыметнік

1. Які мае дэкальтэ.

   • Дэкальтаванае плацце.

2. Апрануты ў плацце з выразам, які адкрывае шыю, грудзі, плечы.

   • Перад люстэркам прыхарошвалася дэкальтаваная дама.

дэкальтэ назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

1. Вялікі выраз у верхняй частцы жаночага адзення, які адкрывае шыю, плечы, верхнюю частку грудзей.

   • Глыбокае д.

2. нязменнае: Пра жаночае плацце з такім выразам.

   • Плацце д.

дэкан назоўнік | мужчынскі род

Кіраўнік факультэта ў вышэйшай навучальнай установе.

• Д. філалагічнага факультэта універсітэта.

|| прыметнік: дэканскі.

дэканат назоўнік | мужчынскі род

Кіраўніцгва факультэта, якое ўзначальвае дэкан.

|| прыметнік: дэканацкі.

дэкараваць дзеяслоў | кніжнае | закончанае і незакончанае трыванне

Надаць (надаваць) чаму-н. прыгожы выгляд знешнім убраннем.

• Д. залу кветкамі.

|| закончанае трыванне: задэкараваць.