Усе словы

грабежнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто займаецца грабяжом.

|| жаночы род: грабежніца.

|| прыметнік: грабежніцкі.

грабежніцтва назоўнік | ніякі род

Грабежніцкія дзеянні.

грабежніцы прыметнік

1. гл. грабежнік.

2. Які грабяжом прыводзіць да разарэння.

   • Грабежніцкая вайна.

грабелькі назоўнік

1. гл. граблі.

2. Прыстасаванне ў форме грабель на кассі, каб зручней было касіць збожжа.

грабеньчаты прыметнік

Падобны на грэбень (у 1 знач.).

• Грабеньчатае лісце.

грабец назоўнік | мужчынскі род

Той, хто працуе граблямі.

граблі назоўнік

Сельскагаспадарчая прылада для зграбання сена, саломы і пад.

|| памяншальная форма: грабелькі.

|| прыметнік: грабельны.

грабняк назоўнік | мужчынскі род

Зараснік грабу.

грабніца назоўнік | жаночы род

Збудаванне з мармуру, граніту, гірызначанае для захавання цела нябожчыка.

|| прыметнік: грабнічны.

грабок назоўнік | мужчынскі род

Узмах вёсламі пры веславанні.

грабілка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Сельскагаспадарчая прылада для зграбання сена; конныя граблі.

грабільна назоўнік | ніякі род

Ручка ў граблях.

грабіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Забіраць сілай чужое дабро.

2. Разараць паборамі, падаткамі.

|| закончанае трыванне: аграбіць.

|| назоўнік: аграбленне.

гравюра назоўнік | жаночы род

1. Малюнак, выразаны (або вытраўлены) гравёрам на гладкай паверхні якога-н. цвёрдага матэрыялу (металу, дрэва, шкла), а таксама адбітак такога малюнка на паперы.

   • Г. на медзі.

2. Від выяўленчага мастацтва — раздзел графікі, які ахоплівае творы, выкананыя такім спосабам.

|| прыметнік: гравюрны.

• Гравюрная тэхніка.

гравёр назоўнік | мужчынскі род

Мастак, майстар, які займаецца гравіроўкай.

|| прыметнік: гравёрскі.

гравёрны прыметнік

Які адносіцца да работы, да мастацтва гравёра.

• Гравёрная майстэрня.
• Гравёрнае мастацтва.

гравій назоўнік | мужчынскі род

Абломачная горная парода ў выглядзе дробных каменьчыкаў, ужыв. ў будаўнічых работах.

|| прыметнік: гравійны.

гравіраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Выразаць узоры, надпісы на якім-н. цвёрдым прадмеце, матэрыяле.

• Г. партрэт.
• Г. надпіс на гадзінніку.

|| закончанае трыванне: выгравіраваць і награвіраваць.

|| назоўнік: гравіраванне і гравіроўка.

|| прыметнік: гравіравальны і гравіровачны.

• Гравіравальныя інструменты.
• Гравіровачныя работы.

гравіроўка назоўнік | жаночы род

1. гл. гравіраваць.

2. Рысунак або надпіс, выразаны на чым-н.

гравіроўшчык назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і гравёр.

|| жаночы род: гравіроўшчыца.

|| прыметнік: гравіроўшчыцкі.

гравітацыя назоўнік | жаночы род

1. Сусветнае прыцягненне; уласцівасць матэрыі, якая выяўляецца ва ўзаемным прыцягненні ўсіх цел.

2. Метад узбагачэння карысных выкапняў, заснаваны на адрозненні шчыльнасці мінералаў і пустой пароды.

|| прыметнік: гравітацыйны.

• Гравітацыйная энергія.

град назоўнік | мужчынскі род

1. Атмасферныя ападкі ў выглядзе невялікіх ледзяных шарыкаў.

2. пераноснае значэнне, чаго. Мноства чаго-н.

   • Г. папрокаў.
   • Градам льецца пот.

|| прыметнік: градавы.

• Градавая хмара.

града назоўнік | жаночы род

1. Вузкая паласа зямлі, ускапаная на агародзе ці ў кветніку.

   • Пасадзіць граду буракоў.

2. Рад невялікіх гор, узгоркаў, а таксама мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад.

   • Горная г.

|| памяншальная форма: градка.

|| прыметнік: градкавы і градавы.

• Градкавыя культуры.

градабой назоўнік | мужчынскі род

Выпадзенне граду, які знішчае пасевы, сады і пад.

граданачальнік назоўнік | мужчынскі род

У Расіі 19 ст.: начальнік з правамі губернатара, які кіраваў горадам, што быў вылучаны з губернскага падпарадкавання ў асобную адміністрацыйную адзінку.

|| прыметнік: граданачальніцкі.

граданосны прыметнік

Які нясе фад (пра хмару).

|| назоўнік: граданоснасць.

градацыя назоўнік | жаночы род | кніжнае

Паслядоўнасць, паступовасць у размяшчэнні чаго-н. пры пераходзе ад аднаго да другога.

|| прыметнік: градацыйны.

градзіна назоўнік | жаночы род | размоўнае

Крупінка граду.

|| памяншальная форма: градзінка.

градус назоўнік | мужчынскі род

1. Адзінка вымярэння вугла або дугі, роўная ¹⁄₃₆₀ акружнасці.

   • Вугал у 60 градусаў (60).
   • Паварот на сто восемдзесят градусаў (а таксама пераноснае значэнне: рэзкая змена сваёй думкі, пазіцыі).

2. Адзінка вымярэння тэмпературы, працэнтнага утрымання спірту ў вінных вырабах.

   • Мароз дваццаць градусаў.
   • Каньяк у 60 градусаў.
   • Пад градусам (размоўнае неадабральнае) — у стане лёгкага ап’янення.

|| прыметнік: градусны.

• Градусная сетка (сетка градусаў даўгаты і шыраты на геаграфічных картах).

градуснік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Тэрмометр для вымярэння тэмпературы цела, а таксама вады, паветра.

• Паставіць хвораму г.

граза назоўнік | жаночы род

Той (тое), што выклікае, наводзіць страх.

• Партызаны былі гразой нямецкіх захопнікаў.

гразе прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае адносіны да гразі (у 1 знач.), напр. гразеадстойнік, гразеачышчальнік, гразеўлоўнік;
2. які мае адносіны да гразей, напр. гразелячэбніца, гразелячэнне.

гразекаменны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які складаецца з рэдкай гразі, змяшанай з камянямі.

• Гразекаменныя патокі (селі).

гразелячэбніца назоўнік | жаночы род

Лячэбная ўстанова, у якой лечаць гразямі.

гразелячэнне назоўнік | ніякі род

Лячэнне гразямі.

|| прыметнік: гразелячэбны.

гразнуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Апускацца ў што-н. гразкае, топкае.

• Ногі гразлі ў цягучай твані болота.

|| закончанае трыванне: загразнуць.

гразы прыметнік

1. Пакрыты граззю.

   • Гразкая дарога.

2. Багністы, топкі.

   • Гразкае дно ў водоёме.

|| назоўнік: гразкасць.

гразь назоўнік | жаночы род

1. Размяклая ад вады глеба.

   • На агародзе г.

2. Бруд, нечыстоты.

   • На падлозе г.

3. пераноснае значэнне: Пра амаральнасць, нячэснасць, што-н. ганебнае, нізкае.

   • Абліць граззю кого (размоўнае неадабральнае) — незаслужана абняславіць, зняважыць каго-н.
   • Змяшаць з граззю кого (размоўнае неадабральнае) — груба аблаяць, зняважыць, зняславіць.
   • Не ўдарыць тварам у гразь (размоўнае адабральнае) — паказаць сябе як найлепш.

Як гразі чаго (размоўнае) — вельмі многа.

• Грыбоў сёлета як гразі.

|| прыметнік: гразевы. Г. паток.

гразі назоўнік | ніякі род

Азёрны або ліманны іл як лекавы сродак, а таксама месца, дзе ім лечацца.

• Лячыцца гразямі.
• Паехаць на г.

|| прыметнік: гразевы.

• Гразевая ванна.

гразіцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і гразіць.

гразіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. каму і без дапаўнення.

   • Рабіць пагражальны жэст.
   • Г. пальцам.

2. каму чым. Абяцаць зрабіць каму-н. непрыемнасць.

   • Г. турмой.

|| закончанае трыванне: прыгразіць.

гразішча назоўнік | жаночы род | размоўнае

Вялікая гразь.

• Г. — не вылезці.

грак назоўнік | мужчынскі род

Пералётная птушка сямейства крумкачыных з чорным блішчастым апярэннем.

|| прыметнік: грачыны.

• Г. вывадак.

гракнуцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Упасці з модным грукатам.

• Г. аб подлогу.

грам назоўнік | мужчынскі род

Адзінка вагі ў метрычнай сістэме мер, роўная адной тысячнай долі кілаграма.

|| прыметнік: грамовы.

грамабой назоўнік | мужчынскі род

Той, хто пасылае гром на зямлю, грамавік, грамавержац (у антычнай міфалогіі эпітэт Зеўса-Юпітэра).

грамада назоўнік | жаночы род

1. Група людзей, натоўп.

2. Пазямельная абшчына ў Беларусі і на Украіне да Кастрычніцкай рэвалюцыі, а таксама сход членаў гэтай абшчыны.

3. Уваходзіць у назву некаторых палітычных партый і арганізацый.

   • Беларуская Сацыял-Дэмакратычная Грамада.

грамадазнавец назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па грамадазнаўству.

|| прыметнік: грамадазнаўчы.

грамадазнаўства назоўнік | ніякі род

1. Сукупнасць навук аб ірамадстве.

2. У былым СССР: прадмет школьнага выкладання, які змяшчае асновы грамадска-палітычных навук.

|| прыметнік: грамадазнаўчы.

грамадзянскі прыметнік

1. Які мае адносіны да прававога становішча грамадзян (у 1 знач.) у дзяржаве.

   • Г. кодэкс.
   • Грамадзянскія законы.

2. Уласцівы грамадзяніну як свядомаму члену грамадства (высокае).

   • Г. абавязак.

3. Неваенны, цывільны.

   • Грамадзянскае адзенне.

4. Нецаркоўны.

   • Г. шрыфт (уведзены Пятром І).

Грамадзянская вайна — узброеная класавая барацьба ўнутры дзяржавы.