Усе словы

выясніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое; што і высветліць.

|| незакончанае трыванне: выясняць.

выяўленчы прыметнік | кніжнае

Які дае магчымасць наглядна паказаць, адлюстраваць што-н.

• Выяўленчыя сродкі.
• Выяўленчае мастацтва — назва мастацтва, у творах якога вобраз увасоблены на плоскасці ці ў прасторы (жывапіс, графіка, скульптура, а таксама архітэктура).

|| назоўнік: выяўленчасць.

выяўны прыметнік | размоўнае

1. Відавочны для ўсіх, бясспрэчны.

   • На твары быў в. смутак.

2. Выразны. В. малюнак.

|| назоўнік: выяўнасць.

выігрываць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Іграць на чым-н. звычайна ціха, прыглушана якую-н. мелодыю.

• В. мелодыю вальса.

вэдзгаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Брудзіць, пэцкаць.

|| закончанае трыванне: завэдзгаць.

|| назоўнік: вэдзганне.

вэксаль назоўнік | мужчынскі род

Грашовы дакумент — пісьмовае абавязацельства заплаціць каму-н. пэўную суму грошай ва ўстаноўлены тэрмін.

• Прад’явіць в.

|| прыметнік: вэксальны.

вэлюм назоўнік | мужчынскі род

Кавалак тонкай празрыстай тканіны, прымацаваны да вянка або жаночага капелюша (з’яўляецца часткай жаночага шлюбнага ўбору).

|| прыметнік: вэлюмны.

вэндзіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Правяльваць у дыме, рыхтуючы ежу.

• В. кумпяк.

|| назоўнік: вэнджанне.

|| прыметнік: вяндлярны.

вэрхал назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Вялікі беспарадак, неразбярыха; крык, шум.

• У хаце стаяў в.

вядзьмак назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і вядзьмар.

вядзьмар назоўнік | мужчынскі род

Той; хто займаецца вядзьмарствам.

|| жаночы род: вядзьмарка.

вядзьмарства назоўнік | ніякі род

Заклінанні, якімі, на думку забабонных людзей, можна ўздзейнічаць на сілы прыроды, на людзей, вылечваць іх або наклікаць хваробы.

|| прыметнік: вядзьмарскі.

вядзьмарыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Займацца вядзьмарствам.

вядома часціца

1. пабочн. Зразумела, канечне, несумненна.

   • Нам хацелася, в., пачуць ад яго нешта незвычайнае.

2. часціца: Бясспрэчна, так.

   • Ты напішаш мне? — В. напішу.

вядомы² прыметнік | спецыяльны тэрмін

Такі, які ідзе пад чыёй-н. камандай.

• В. самолёт.

вядро назоўнік | ніякі род

1. Пасудзіна з ручкай у выглядзе дужкі для вадкасцей, сыпкіх рэчываў і пад.

2. Мера вадкасцей, роўная 12,3 літра.

|| памяншальная форма: вядзерца.

|| прыметнік: вядзёрны.

• В. бачок (ёмкасцю ў вядро).

вядучы прыметнік

1. Які прыводзіцца ў рух рухавіком (спецыяльны тэрмін).

   • Вядучыя колы аўтамабіля.

2. Які ідзе наперадзе, галоўны.

   • В. самалёт.

3. Які ўзначальвае, галоўны, кіруючы.

   • В. інстытут.
   • В. спецыяліст.

вяжучы прыметнік

Які мае ўласцівасць змацоўваць цвёрдыя рэчывы.

• Вяжучыя матэрыялы.

вяз назоўнік | мужчынскі род

1. Вялікае лісцевае дрэва сямейства вязавых з моцнай драўнінай.

2. Драўляная перакладзіна ў санях.

|| прыметнік: вязавы.

вязальны прыметнік

Прызначаны для вязання.

• Вязальная машына.
• Вязальныя пруткі.

вязальшчык назоўнік | мужчынскі род

Той, хто вяжа або звязвае што-н.

• Вязальшчыкі снапоў.
• Вязальшчыкі сетак.

|| жаночы род: вязальшчыца.

вязанка² назоўнік | жаночы род

Тое, што і вязка (у 2 знач.).

|| прыметнік: вязаначны.

вязанне назоўнік | ніякі род

1. гл. вязаць.

2. Тое, што звязана або вяжацца (пругкамі, кручком і пад.).

   • Адкласці ўбок в.

вязаны прыметнік

Зроблены вязаннем.

• Вязаныя рукавіцы.

вязацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. (1 і 2 ас. не ўжыв), з чым. Знаходзіцца ў адпаведнасці з чым-н., узгадняцца.

   • Версія не вяжацца з фактамі.

2. да кого. Прыставаць, чапляцца.

   • Не вяжыся да чалавека.
   • Не вяжацца гаворка (размоўнае) — не атрымліваецца.

вязаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Закручваючы жгутом, вяроўкай, сцягваць.

   • В. снапы.

2. Сцягваць каму-н. вяроўкай, рэменем рукі, ногі, пазбаўляючы магчымасці рухацца.

   • В. разбойніка.

3. Плесці кручком, пруткамі або на машыне з якога-н. матэрыялу.

   • В. карункі.
   • В. панчохі.

4. Змацоўваць чым-н. (спецыяльны тэрмін).

   • В. цагліны цэментам.
   • В. бярвенне.

5. звычайна безасабовая форма Выклікаць вяжучае адчуванне.

   • Вяжа ў роце ад кіслага.
   • Танін вяжа.

|| закончанае трыванне: звязаць.

|| назоўнік: вязка і вязанне.

вязень назоўнік | мужчынскі род

Той, хто знаходзіцца пад стражай, зняволены.

• Вязні фашысцкіх засценкаў.

вязка назоўнік | жаночы род

1. гл. вязаць.

2. Звязак аднародных прадметаў, звязаны ахапак чаго-н.

   • В. абаранкаў.
   • В. дроў.

вязкі прыметнік

1. Цягучы, клейкі.

   • Вязкае рэчыва.

2. Ліпкі, які засмоктвае, гразкі.

   • Вязкае балота.

|| назоўнік: вязкасць.

вязнуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Засядаць у чым-н. вязкім, грузнуць.

• Ногі вязнуць у дрыгве.
• В. у снезе.

|| закончанае трыванне: завязнуць і увязнуць.

вязь назоўнік | жаночы род

Старажытнае дэкаратыўнае пісьмо, у якім літары звязаны ў непарыўны арнамент, а таксама злучэнне, спляценне сумежных літар у адзін складаны знак.

• Напісаць славянской вяззю.

вякаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Падаваць час ад часу слабы голас.

   • У сенцах вякаў кот.

2. Гаварыць пустое, не вартае ўвагі.

|| аднакратны дзеяслоў: вякнуць.

|| назоўнік: вяканне.

вялены прыметнік

Прыгатаваны вяленнем.

• Вяленая рыба.

вялы прыметнік

1. Які страціў свежаць, звяў (пра расліны).

   • Вялая трава.

2. пераноснае значэнне: Пазбаўлены бадзёрасці, энергіі.

   • В. працаўнік.
   • В. настрой.

|| назоўнік: вяласць.

вяльможа назоўнік | мужчынскі род

1. Знатны і багаты саноўнік (устарэлае).

   • Царскія вяльможы.

2. Пра чалавека, які зазнаўся (іранічны сэнс).

   • Вельмі рана адчуў сябе вяльможай.

вяльможны прыметнік

1. Які з’яўляецца вяльможай, знатны (устарэлае).

   • В. пан.

2. Уласцівы вяльможы, зняважліва-паблажлівы (іранічны сэнс неадабральнае).

   • В. тон.

вялізны прыметнік

Вельмі значны па велічыні, надта вялікі.

• Вялізнае дрэва.

вялікадзяржаўны прыметнік

Уласцівы буйной дзяржаве, прасякнуты непавагай да меншых нацый і народнасцей.

• Вялікадзяржаўны шавінізм — ідэалогія і палітыка прадстаўнікоў пануючай нацыі, якія аб’яўляюць сваю нацыю вышэйшай сярод іншых.

вялікасны прыметнік | высокае

1. Важны, велічны.

   • В. позірк.

2. Урачыста ўзняты, поўны велічы.

   • В. гімн.

|| назоўнік: вялікаснасць.

вялікасць назоўнік | жаночы род

1. Тое, што і веліч (у 2 знач.).

2. Тытулаванне манархаў і іх жонак (у спалучэнні з займеннікамі ваша, іх, яго, яе).

   • Яго імператарская в.

вялікдзень назоўнік | мужчынскі род

Веснавое хрысціянскае свята, прысвечанае ўваскрэсенню Хрыста.

|| прыметнік: велікодны.

вялікі прыметнік

1. Значны па велічыні, памерах, сіле; процілегласць малы.

   • В. горад.
   • В. будынак.
   • Вялікая радасць.
   • Вялікія беды пачынаюцца з малых (прыказка).
   • Вялікая зямля (мацярык).
   • Вялікая літара (якая выступав над радком).

2. Выдатны па свайму значэнню; які валодае ў высокай ступені той якасцю, якая знаходзіцца ў значэнні вызначаемага назоўніка.

   • Вялікая перамога.
   • В. вучоны.

3. Большы, чым патрэбна, прасторны.

   • Гэтыя боты мне вялікія.

4. Дарослы (з пункту гледжання дзіцяці), а таксама (пра дзіця) такі, які выйшаў з дзіцячага ўзросту, падрослы.

   • Сын ужо в., пойдзе ў школу.

5. Значны па колькасці.

   • Вялікая сям’я.
   • Вялікія грошы.
   • Ад (з) вялікага розуму (размоўнае іранічны сэнс) — па дурасці.
   • Вялікае мноства — вельмі многа.
   • Вялікія дзяржавы — найбольш магутныя дзяржавы, якія адыгрываюць вядучую ролю ў сусветнай палітыцы і ў міжнародных адносінах.

вяліцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Падсушвацца на сонцы, на адкрытым паветры (пра тое, што нарыхтоўваецца ў запас).

|| закончанае трыванне: правяліцца.

|| назоўнік: вяленне.

вяліць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Падсушваць на сонцы, на адкрытым паветры для нарыхтоўкі ў запас.

• В. рыбу.

|| закончанае трыванне: правяліць.

|| назоўнік: вяленне.

вяндліна назоўнік | жаночы род

Вэнджанае прасоленае мяса.

|| прыметнік: вяндлінны.

вянец назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, што і вянок (у 1 знач.).

2. Карона, якую трымаюць над галовамі маладых у час вянчання (устарэлае).

   • Пайсці пад в. (уступіць у шлюб).

3. пераноснае значэнне, чаго. Апошняя вышэйшая ступень, паспяховае завяршэнне чаго-н. як узнагарода за працу, старанні (высокае).

   • В. дасягненняў.

4. Арэол, радужны круг вакол нябеснага свяціла, вакол галавы на іконе.

5. У драўляным зрубе: чатыры бервяны як узаемазвязанае звяно.

|| памяншальная форма: венчык.

|| прыметнік: вянечны і вянцовы.

вянечны прыметнік

1. гл. вянец.

2. Які мае адносіны да сардэчных сасудаў (спецыяльны тэрмін).

   • Вянечнае шво.
   • Вянечныя артэрыі.

вянок назоўнік | мужчынскі род

1. Сплеценыя ў кружок лісты, кветкі.

   • В. з валошак.
   • Лаўровы в.

2. Тое, што і вянец (у 5 знач.).

3. Тое, што і нізка, вязка (у 2 знач.).

   • В. грыбоў.

|| памяншальная форма: вяночак.

|| прыметнік: вяночны.

вяночак назоўнік | мужчынскі род

1. гл. вянок.

2. Частка кветкі, якая складаецца з пялёсткаў, венчык (спецыяльны тэрмін).

вянуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Страчваць свежасць, сохнуць.

• Лісце вяне.
• Вушы вянуць (размоўнае) — нельга, не хочацца слухаць (што-н. бязглуздае, хлуслівае, непрыстойнае).

|| закончанае трыванне: звянуць і завянуць.