Усе словы

блузка назоўнік | жаночы род

Жаночая кофтачка з лёгкай тканіны.

• Батыставая б.

|| прыметнік: блузачны.

блукаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Бязмэтна хадзіць, гуляць.

   • Б. па вуліцы.

2. Пераязджаць з месца на месца, хадзіць у пошуках каго-, чаго-н.

   • Б. па свеце.

3. пераноснае значэнне: Пераходзіць з аднаго прадмета на другі, не спыняючыся на чым-н. (пра погляд, вочы, думкі).

   • Блукаюць думкі.

|| назоўнік: блуканне.

блытаны прыметнік

1. Бязладна пераплецены, зблытаны, заблытаны.

   • Блытаныя ніткі.
   • Блытаныя сцежкі.

2. У якім цяжка разабрацца; нелагічны, супярэчлівы.

   • Блытаныя думкі.

|| назоўнік: блытанасць.

блытанік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто дрэнна ў чым-н. разбіраецца, блытае факты.

блытаніна назоўнік | жаночы род

Неразбярыха, нешта заблытанае, няяснае, бесталковае.

• Б. ў наказаннях сведкі.

блытацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Бязладна пераплятацца (пра ніткі, валасы, дарогі і пад.).

   • Ніткі блытаюцца.

2. ( 1 і 2 ас. не ўжыв.), пераноснае значэнне: Траціць яснасць, дакладнасць (пра думкі, словы і пад.).

   • Думкі пачалі б.

3. Рабіць, гаварыць няясна, недакладна; збівацца.

   • Б. ў адказе.

4. Пераходзіць з месца на месца; блукаць (размоўнае).

   • Б. па хатах.

5. Падтрымліваць сувязь з людзьмі, паводзіны якіх выклікаюць неадабрэнне (размоўнае).

   • Б. з дрэннай кампаніяй.

6. Чапляцца за што-н., заблытвацца.

   • Ногі блытаюцца ў траве.

|| закончанае трыванне: ублытацца, заблытацца, пераблытацца і зблытацца.

блытаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Бязладна пераплятаць (пра ніткі, валасы і пад.).

   • Б. валасы.

2. Гаварыць, расказваць без лагічнай сувязі; памыляцца.

   • Б. даты.

3. Памылкова прымаць адно за другое.

   • Б. блізнят.

4. Не цвёрда разбірацца ў чым-н.

   • Б. словы.

5. Расстройваць, разладжваць.

   • Б. планы.

6. Наўмысна ўскладняць, рабіць незразумелае.

   • Б. сляды.

7. Умешваць каго-н. у якую-н. непрыемную справу.

|| закончанае трыванне: ублытаць, заблытаць, пераблытаць і зблытаць.

|| назоўнік: блытанне.

блыха назоўнік | жаночы род

Маленькае паразітычнае бяскрылае насякомае; скочка.

• Шукаць блох (таксама пераноснае значэнне: вышукваць нязначныя недахопы ў чым-н. і размоўнае).

|| памяншальная форма: блошка.

|| прыметнік: блышыны.

блюда назоўнік | жаночы род

Вялікая талерка круглай або авальнай формы, на якой падаецца да стала смажаніна, печыва і пад.

• Фарфоравае б.

|| прыметнік: блюдны.

блюз назоўнік | мужчынскі род

Джазавая музыка, якая адлюстроўвае лад і рытмы павольньн лірычных песень амерыканскіх неграў, а таксама парны танец у рытме такой музыкі.

• Музыка ў стылі блюза.
• Танцавальны б. (павольны факстрот).

|| прыметнік: блюзавы.

блюзнер назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які займаецца блюзнерствам.

|| жаночы род: блюзнёрка.

блюзнерства назоўнік | ніякі род

Зневажанне бога, святых, увогуле ўсяго дарагога, паважанага, а таксама зневажальныя словы.

|| прыметнік: блюзнерскі.

• Блюзнерскія словы.

блюмінг назоўнік | мужчынскі род

Магутны пракатны стан, прызначаны для абціскання сталёвых зліткаў вялікага папярочнага сячэння.

|| прыметнік: блюмінгавы.

бляклы прыметнік

Які страціў яркасць афарбоўкі, свежасць.

• Б. колер.
• Бляклая трава.

|| назоўнік: блякласць.

блякнуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Траціць яркасць, свежасць афарбоўкі; рабіцца невыразным.

   • Блякнуць краскі лета.
   • Блякнуць вочы.

2. пераноснае значэнне: Траціць яркасць, сілу ўздзеяння.

   • Блякнуць успаміны.

|| закончанае трыванне: паблякнуць.

блямкаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Бразгаць чым-н. металічным.

• Б. клямкай.

|| закончанае трыванне: заблямкаць.

|| аднакратны дзеяслоў: блямкнуць.

|| назоўнік: блямканне.

бляск назоўнік | мужчынскі род

1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск.

   • Асляпляльны б.
   • Начысціць боты да бляску.
   • Б. лыжак.

2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану.

   • Б. вачэй.

3. пераноснае значэнне: Пра яркае выяўленне чаго-н.

   • Б. таленту.

   • 3 бляскам (размоўнае) — вельмі добра, выдатна.

блясна назоўнік | жаночы род

Прылада для рыбы ў выглядзе бліскучай металічнай бляшкі, да якой прымацоўваецца кручок.

бляха назоўнік | жаночы род

1. Тонкае ліставое жалеза.

   • Накрыць хату бляхай.

2. Металічная пласцінка з надпісам або нумарам, якая сведчыць аб пасадзе таго, хто яе носіць.

   • Б. на грудзях.

3. Тонкі ліст жалеза з загнутымі краямі, на якім пякуць або смажаць што-н.

|| памяншальная форма: бляшка.

|| прыметнік: бляшаны.

бляхар назоўнік | мужчынскі род

Майстар, які вырабляе рэчы з бляхі, хто крые бляхаю дах.

|| прыметнік: бляхарны.

бляшанка назоўнік | жаночы род

Бляшаная банка.

• Б. кансерваў.

бляшка назоўнік | жаночы род

1. гл. бляха.

2. Кавалачак бляхі (у 1 знач.).

бляяць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Крычаць (пра авечак, коз).

|| назоўнік: бляянне.

бліжні прыметнік

1. Самы блізкі па адлегласці.

   • Бліжнія вёскі.

2. Родны чалавек або прыяцель.

   • Дапамога сваім бліжнім.

блізарукі прыметнік

1. Які дрэнна бачыць на далёкую адлегласць.

2. пераноснае значэнне: Недальнабачны.

   • Блізарукае рашэнне.

|| назоўнік: блізарукасць.

блізкі прыметнік

1. Які знаходзіцца, адбываецца на невялікай адлегласці.

   • Б. лес.
   • Жыць блізка (прыслоўе).

2. Які аддзяляецца невялікім прамежкам часу.

   • Блізкае будучае.

3. Які мае кроўныя сувязі; родны.

   • Б. сваяк.
   • Страціць блізкіх (назоўнік).

4. Звязаны пачуццямі сімпатыі, дружбы, любві.

   • Блізкія адносіны.

5. Падобны.

   • Блізкія па зместу творы.

6. Добра вядомы, дарагі.

   • Здаецца блізкім той куток, дзе нарадзіўся і вырас.

|| памяншальная форма: блізенькі.

|| назоўнік: блізкасць.

блізняты назоўнік | ніякі род

Дзеці адной маці, якія нарадзіліся адначасова.

• Браты-б.

|| прыметнік: блізнячы.

блізіцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Набліжацца, надыходзіць.

• Б. жніво.

блік назоўнік | мужчынскі род

Светлавая пляма або водбліск якога-н. святла на гладкай паверхні, на цёмным фоне.

блін назоўнік | мужчынскі род

Мучны выраб з рэдкага цеста, спечаны на скаварадзе.

• Бліны з макам.
• Б. не клін: бруха не расколе (прыказка).

|| прыметнік: блінны і бліновы.

бліндаж назоўнік | мужчынскі род

Абарончае збудаванне для ўкрыцця жывой сілы ад агню праціўніка і паражальных фактараў ядзернага выбуху.

|| прым. бліндажны.

блінная назоўнік | жаночы род

Сталовая, закусачная, у якой бліны з’яўляюцца абавязковай стравай.

блінчык назоўнік | мужчынскі род

Тонкі блін з пшанічнай мукі, звычайна з якой-н. начынкай.

• Блінчыкі з мясам.

бліск назоўнік | мужчынскі род

1. Успышка святла.

   • Б. маланкі.

2. Хугкі позірк.

   • Кідаць злосныя бліскі ў чый-небудзь бок.

бліскавіца назоўнік | жаночы род

Тое, што і маланка.

|| прыметнік: бліскавічны.

бліскацець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Іскрыцца, зіхацець.

• Бліскаціць вада.

бліскаўка назоўнік | жаночы род

1. Маленькія блішчастыя бляшкі для ўпрыгожвання адзення.

2. Бліскучыя дробныя часцінкі чаго-н,, іскры.

   • Снежныя бліскаўкі.

бліскучы прыметнік

1. Які бліскае, ззяе, выпраменьвае святло.

   • Бліскучыя цацкі.

2. пераноснае значэнне: Выдатны, надзвычайны.

   • Б. поспех.
   • Б. адказ студэнта.

|| назоўнік: бліскучасць.

бліснуць дзеяслоў | аднакратны дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ярка засвяціцца (пра маланку, сонца, агонь і пад.).

   • Бліснула маланка.

2. Паказацца, заблішчаць (пра яркія прадметы).

   • Бліснула шабля.

3. Зіркнуць (пра імгаенны позірк).

   • Б. вачамі.

4. пераноснае значэнне: Ярка праявіцца.

   • Б. талентам.

5. перан. Прамільгнуць.

   • Бліснула думка.

|| незакончанае трыванне: бліскаць.

|| назоўнік: блісканне.

бліц назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Лямпа для імгненнай моцнай успышкі святла пры фатаграфаванні.

блішчак назоўнік | мужчынскі род

У выразах: жалезны блішчак, свінцовы блішчак, сярэбраны блішчак — назвы мінералаў.

блішчасты прыметнік

Які мае гладкую, бліскучую паверхню, адбівае прамяні святла.

• Блішчастыя гузікі.

блішчаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Свяціцца або адсвечваць роўным святлом.

   • Боты блішчаць.
   • Возера блішчыць (размоўнае).

2. Свяціцца (пра вочы).

   • Вочы блішчаць ад радасці.

   • Блішчаць вачамі (размоўнае) — маўкліва прасіць што-небудзь, выказваць жаданне позіркам.

бо злучнік

1. злучнік: прычынны. Падпарадкоўвае даданыя сказы з прычынным значэннем; па значэнню супадае са злучнікам «таму што».

   • Хадзем шпарчэй, бо спазнімся.

2. злучнік: прычынна-супраціўны. Злучае сказы, якія паказваюць на прычыну неабходнасці дзеяння, па свайму значэнню набліжаецца да злучнікаў «а то», «іначай».

   • Я закончу, бо расказваць прыйшлося б цэлы дзень.

3. часціца: Ужыв. ў мове пасля слова з лагічным націскам і служыць для указання на дадзенае слова (размоўнае).

   • Праўду бо кажуць: не гані каня дубцом, а гані аўсом.

боб² назоўнік | мужчынскі род

У бобслеі: род саней з рулявым кіраваннем.

бобка назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Асобнае зерне чаго-н.

   • Б. гароху.

2. Круглы камячок, шарык.

   • Бобкі граду.

3. Круглая крапінка на матэрыі і інш., гарошынка.

   • Сукенка ў бобкі.

бобрык назоўнік | мужчынскі род

Від сукна з кароткім стаячым ворсам.

|| прыметнік: бобрыкавы.

бобрыкам прыслоўе

Пра кароткую мужчынскую стрыжку, пры якой спераду пакідаюцца стаячыя валасы.

• Стрыгчыся б.

бобслей назоўнік | мужчынскі род

Від спорту: скарасны спуск з гор па ледзяной трасе на бобе.

бог назоўнік | мужчынскі род

1. Паводле рэлігійных уяўленняў — вярхоўная ўсемагутная істота, якая стварыла свет і кіруе ім.

2. пераноснае значэнне: Выдатны спецыяліст у якой-н. справе.

   • Б. электразваркі.
   • Як бог дасць (размоўнае) — як прыйдзецца.
   • Божа збаў (размоўнае) — ні ў якім разе, ні пры якіх абставінах.
   • Дай (не дай) бог (божа) (размоўнае) — пра пажаданні чаго-н.
   • Крый бог (размоўнае) — выраз ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. небяспечнае.
   • Напрамілы бог (размоўнае) — вельмі прасіць аб чым-н.
   • Няхай бог крые (мілуе, ратуе, бароніць) (размоўнае) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.
   • Памагай бог (размоўнае) — пажаданне поспеху, удачы ў працы, добрай справе.
   • Як у бога за пазухай (размоўнае) — без асаблівага клопату, пры поўным забеспячэнні.

|| памяншальная форма: бажок.

|| прыметнік: божы і боскі.

• Кожны божы дзень (штодзённа; размоўнае).
• Божая кароўка (жучок чырвонай або жоўтай афарбоўкі з чорнымі кропкамі).
• Боскае стварэнне.