Усе словы

абвал назоўнік | мужчынскі род

1. Падзенне будынка і пад. або часткі якой-н. вялікай масы.

   • А. сцяны.
   • А. на шахце.

2. Снежная лавіна або абломкі скал, камяні, якія абрушваюцца з гор.

   • А. у гарах.

|| прыметнік: абвальны.

абвалачы дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ахутаць, пакрыць сабой з усіх бакоў, зацягнуць.

   • Хмары абвалаклі ўсё неба.

2. Правалачы, працягнуць каго-, што-н. вакол чаго-н.

   • А. вакол хаты.

|| незакончанае трыванне: абвалакаць і абвалакваць.

абвалачыся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ахутацца, пакрыцца чым-н.

   • Неба абвалаклося хмарамі.

2. Абысці (з цяжкасцю; размоўнае).

   • Ледзь абвалокся вакол балота.

|| незакончанае трыванне: абвалакацца і абвалаквацца.

абвалісты прыметнік

Які лёгка абвальваецца.

• А. бераг.

абваліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Абрынуцца, разбурыцца.

• Столь абвалілася.
• Бераг абваліўся.

|| незакончанае трыванне: абвальвацца.

абваліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абурыць, абрушыць што-н.

   • А. старыя сцены.
   • А. падмыты вадою бераг.

2. Паваліць каго-, што-н.

   • А. дрэва.

3. Адолець у барацьбе.

   • Спрытна схапіў яго, абваліў на падлогу.

|| незакончанае трыванне: абвальваць.

|| назоўнік: абвальванне.

абвандраваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Абысці, аб’ездзіць, вандруючы, нейкую тэрыторыю, пабываць у многіх мясцінах.

• А. усю Еўропу.

абварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паварыць крыху.

   • А. мяса.

2. Абліць варам, апячы гарачай вадой.

   • А. рукі.

|| незакончанае трыванне: абварваць.

|| зваротны стан: абварыцца.

|| незакончанае трыванне: абварвацца.

|| назоўнік: абварванне.

абвастрыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць больш тонкім, вострым, завастрыцца (пра рысы твару).

   • Скулы абвастрыліся.

2. Стаць больш успрымальным.

   • Зрок абвастрыўся.

3. Стаць больш моцным, цяжкім.

   • Хвароба абвастрылася.

4. Стаць больш напружаным.

   • Супярэчнасці абвастрыліся.
   • Барацьба на шахматным турніры абвастрылася.

|| незакончанае трыванне: абвастрацца.

|| назоўнік: абвастрэнне.

абвастрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць больш вострым, успрымальным.

   • А. пільнасць.
   • А. слых.

2. Зрабіць больш моцным, цяжкім.

   • А. боль.
   • А. хваробу.

3. Зрабіць больш напружаным.

   • А. супярэчнасці.
   • А. адносіны.

|| незакончанае трыванне: абвастраць.

|| назоўнік: абвастрэнне.

абвезці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Правезці вакол чаго-н.

   • А. турыстаў вакол горада.

2. Правезці кружным шляхам, мінаючы што-н.

3. Развозячы ва ўсе пункты, азнаёміць з чым-н.

   • А. загад па брыгадах.

|| незакончанае трыванне: абвозіць.

|| назоўнік: абвоз.

абвергнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Даказаць непраўдзівасць, памылковасць чаго-н.

• А. абвінавачанне.

|| незакончанае трыванне: абвяргаць.

|| назоўнік: абвяржэнне.

абвесны прыметнік

Абвесны лад — у граматыцы: сукупнасць асабовых форм дзеяслова, якія паказваюць на наяўнасць дзеяння ў сучасным, мінулым і будучым часе.

абвестка назоўнік | жаночы род

Тое, што і аб’ява.

• А. пра сход.

абвесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Правесці вакол або міма чаго-н.

   • А. вакол возера.

2. У футболе, хакеі: ведучы мяч, шайбу, абысці праціўніка.

3. каго-што і без дапаўнення. Правесці чым-н. вакол чаго-н., зрабіць кругавы рух.

   • А. указкаю граніцы краіны.

4. Водзячы каго-н., пабываць у многіх месцах.

   • А. дзяцей па ўсіх музеях.

5. што чым. Акружыць, абрысаваць што-н.

   • А. талерку залатым абадком.

6. што чым. Абнесці, абгарадзіць чым-н. навокал.

   • А. плотам агарод.

7. Абдурыць, ашукаць (размоўнае).

   • А. пакупніка.
   • Абвесці вакол пальца каго (размоўнае) — спрытна, хітра, ашукаць каго-н.

|| незакончанае трыванне: абводзіць.

|| назоўнік: абвядзенне, абвод і абводка.

абветраць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абветрыцца.

• Твар абветраў.
• Снапы абветралі.

абветрыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіцца агрубелым, шурпатым ад ветру (пра твар, губы і пад.).

   • Твар абветрыўся.

2. Абсохнуць на ветры.

   • Збажына абветрылася.

|| незакончанае трыванне: абветрывацца.

абветрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць грубым, шурпатым (пра скуру на твары, руках).

• А. твар.
• Мне абветрыла губы (безасабовая форма).
• Абветраныя рукі.

|| незакончанае трыванне: абветрываць.

абвешаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Развешаць што-н. па ўсёй паверхні або вакол чаго-н., увешаць.

• А. сцены малюнкамі.

|| незакончанае трыванне: абвешваць.

|| зваротны стан: абвешацца.

|| незакончанае трыванне: абвешвацца.

абвеяць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абадзьмуць паветранай плынню.

   • Ветрык абвеяў калоссе.

2. Абарваць, абтрэсці (пра лісце, пялёсткі і пад.).

   • Моцны вецер абвеяў сухое лісце.

3. Абсыпаць чым-н.

   • Падарожнага абвеяла (безасабовая форма) снегам.

|| незакончанае трыванне: абвяваць і абвейваць.

абвод назоўнік | мужчынскі род

1. гл. абвесці.

2. Лінія ўмацаванняў вакол чаго-н. (спецыяльны тэрмін).

   • Унутраны а.

3. часцей абводы, -аў. Вонкавыя абрысы корпуса судна (спецыяльны тэрмін).

абвостраны прыметнік

1. Пра рысы твару: завостраны, схуднелы.

   • Твар з абвостранымі скуламі.

2. Больш востры, чым звычайна, павышаны, узмоцнены.

   • А. слых.

3. Напружаны, непрыязны.

   • Абвостраныя сямейныя адносіны.

|| назоўнік: абвостранасць.

абвугліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Абгарэць зверху па краях.

• Палена абвуглілася.

|| незакончанае трыванне: абвуглівацца.

абвугліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Абпаліць зверху.

• А. палена.
• Пажар абвугліў дрэвы.

|| незакончанае трыванне: абвугліваць.

|| назоўнік: абвугліванне.

абвузіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць занадта вузкім.

• А. касцюм.

|| незакончанае трыванне: абвужваць.

абвыклы прыметнік | размоўнае

Такі, да якога прывыклі, які стаў звычайным, заўсёдным.

• Усё здавалася звычайным, абвыклым.

абвыкнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прывыкнуць да чаго-н., звыкнуцца з чым-н.

• А. на новым месцы.

|| незакончанае трыванне: абвыкаць.

абвязаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абгарнуць, абкруціць чым-н. і завязаць.

   • А. хворую нагу.
   • А. яблыню на зіму.

2. Зрабіць надвязку па краях чаго-н.

   • А. каўнерык каляровай ніткай.
   • А. ручнік карункамі.

|| незакончанае трыванне: абвязваць.

|| зваротны стан: абвязацца.

|| незакончанае трыванне: абвязвацца.

|| назоўнік: абвязка і абвязванне.

абвязачны прыметнік

Прызначаны для абвязвання.

• А. матэрыял.

абвязка назоўнік | жаночы род

1. гл. абвязаць.

2. Тое, чым абвязана што-н., павязка.

   • А. для яблынь.

3. Прыстасаванне для змацавання частак якіх-н. канструкцый, пабудоў і пад. (спецыяльны тэрмін).

абвялы прыметнік

1. Вялы, без жыццёвых сокаў (пра расліны).

   • Абвялая трава.

2. пераноснае значэнне: Расслаблены, пазбаўлены сілы, бадзёрасці.

   • А. ад слабасці чалавек.

абвяліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць абвяленым, падсохнуць.

• Рыба абвялілася.

|| незакончанае трыванне: абвяльвацца.

абвяліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Падсушыць на сонцы або на ветры якія-н. харчовыя прадукты (мяса, рыбу і пад.) з мэтай іх захавання.

• А. рыбу.

|| незакончанае трыванне: абвяльваць.

|| назоўнік: абвяльванне.

абвянуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абвяць.

• Трава абвяла на сонцы.
• А. ад стомленасці.

абвяржэнне назоўнік | ніякі род

1. гл. абвергнуць.

2. Прамова, артыкул і пад., у якіх што-н. абвяргаецца.

   • Надрукаваць а.

абвярцець дзеяслоў | закончанае трыванне

Абкруціць, абгарнуць чым-н.

• А. палец бінтам.

|| незакончанае трыванне: абверчваць.

абвясціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Давесці да ўсеагульнага ведама.

   • А. парадак галасавання.

2. Афіцыйным актам устанавіць што-н., заявіць аб пачатку якога-н. дзеяння, становішча.

   • А. перамір ‘е.

3. Афіцыйна прызнаць каго-н. кім-, чым-н.

   • А. імператарам.

4. Урачыста аб’явіць, абнародаваць.

   • А. незалежнасць краіны.

|| незакончанае трыванне: абвяшчаць.

|| назоўнік: абвяшчэнне.

абвяць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Страціць свежасць, панікнуць (пра расліны).

   • Абвяла лісце на дрэвах.

2. пераноснае значэнне: Пазбавіцца сілы, энергіі, бадзёрасці.

   • А. ад зморанасці.

абвінаваціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Палічыць каго-н. вінаватым у чым-н., папракнуць за што-н.

   • А. у няшчырасці.

2. Устанавіць віну каго-н. у судовым парадку; лічачы вінаватым, прыцягнуць да судовага разбору.

|| незакончанае трыванне: абвінавачваць.

|| назоўнік: абвінавачванне.

абвінавачанне назоўнік | ніякі род

1. Прызнанне каго-н. вінаватым у чым-н.

   • Зняць а.
   • Судзіць па абвінавачанню ў крадзяжы.

2. Той бок у судовым працэсе, які абвінавачвае.

   • Сведкі абвінавачання.

абвінавачаны назоўнік | мужчынскі род

Той, каму прад’яўлена абвінавачанне.

• А. быў апраўданы судом.

|| жаночы род: абвінавачаная.

абвінаваўца назоўнік | мужчынскі род

Той, хто абвінавачвае каго-н. у чым-н., падтрымлівае абвінавачванне ў судовым працэсе.

• Дзяржаўны а.
• Грамадскі а.

абвінаваўчы прыметнік

Які змяшчае ў сабе абвінавачанне.

• Абвінаваўчае заключэнне.

абвінуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Абгарнуцца, ахінуцца.

• А. хусткай.

|| незакончанае трыванне: абвінацца.

абвінуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абгарнуць, ахінуць чым-н.

   • А. кнігу паперай.
   • А. хворага коўдрай.

2. пераноснае значэнне: Абкружыць, абступіць.

   • Вішнёвыя прысады абвінулі сядзібу.

|| незакончанае трыванне: абвінаць.

|| назоўнік: абвінанне.

абвіслы прыметнік

Які абвіс, адцягнуўся ўніз.

• Абвіслыя шчокі.

|| назоўнік: абвісласць.

абвіснуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Апусціцца ўніз.

   • Галіны дрэва абвіслі.

2. Павіснуць ад знямогі.

   • Рукі ў хворага абвіслі.

3. Адцягнуцца, апусціцца.

   • Скура на твары абвісла.

4. Выцягнуцца, стаць даўжэйшым (пра вопратку).

   • Падкладка паліто абвісла.

|| незакончанае трыванне: абвісаць.

абвіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абматацца вакол чаго-н., абвіць што-н.

   • Пуга абвілася вакол пугаўя.

2. Абвіць, абхапіць што-н.

   • Хмель абвіўся вакол балкона.
   • Ручкі дзіцяці абвіліся вакол матчынай шыі.

|| незакончанае трыванне: абвівацца.

абвіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абматаць што-н. чым-н. або што-н. вакол чаго-н., апаясаць.

   • А. провад ізаляцыйнай стужкай.
   • А. косы вакол галавы.

2. Аплесці галінамі (пра расліны).

   • Хмель абвіў слупы паркана.

|| незакончанае трыванне: абвіваць.

|| назоўнік: абвіўка і абвіванне.

абгабляваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Абстругаць, зрабіць гладкім пры дапамозе гэбля.

• А. дошку.

|| незакончанае трыванне: абгаблёўваць.

|| назоўнік: абгаблёўванне.