Усе словы

абамлелы прыметнік

1. Які страціў прытомнасць.

   • А. чалавек.

2. Анямелы, здранцвелы.

   • А. ад спалоху.
   • Абамлелыя ногі.

абамлець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Страціць прытомнасць.

   • А. ад голаду.

2. Анямець, збянтэжыцца ад нечаканага страху, здзіўлення і пад.

   • А. ад страху.

3. Здранцвець, знямець (пра часткі цела).

   • Абамлелі ногі.

абанемент назоўнік | мужчынскі род

Дакумент, які дае права на карыстанне чым-н. пэўны час, а таксама само такое права.

• А. на цыкл лекцый.
• А. у тэатр.

|| прыметнік: абанементны.

абанент назоўнік | мужчынскі род

Асоба, якая карыстаецца абанементам.

• А. бібліятэкі.
• А. тэлефоннай сеткі (асоба або ўстанова, якая мае тэлефон).

|| прыметнік: абанентны.

абанкруціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць банкрутам, зрабіцца неплацежаздольным даўжніком.

   • Фірма абанкруцілася.

2. пераноснае значэнне: Пацярпець крах у ідэйных або маральных адносінах.

абаніраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Атрымаць (атрымліваць) па абанементу, стаць абанентам чаго-н.

• А. ложу ў тэатры.

|| назоўнік: абаніраванне.

абапал прыслоўе і прыназоўнік

1. прыназоўнік: Спалучэнне з прыназоўнік выражае прасторавыя адносіны: паказвае на размяшчэнне з абодвух бакоў чаго-н.

   • Прысады цягнуліся а. дарогі.

2. прыслоўе: З абодвух бакоў.

   • А. пацягнуліся сады, агароды.

абаперці дзеяслоў | закончанае трыванне

Паставіць, прыставіць, упіраючы ў што-н., каб надаць чаму-н. большую ўстойлівасць.

• А. локці аб стол.

|| незакончанае трыванне: абапіраць.

абаперціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. на каго-што і аб каго-што. Налегчы на каго-, што-н., прыхіліцца да каго-, чаго-н., выкарыстаць што-н. як апору.

   • А. рукамі.
   • А. спінай аб сцяну.

2. пераноснае значэнне, на каго-што. Знайсці падтрымку, апору ў кім-н.

   • А. на падтрымку таварышаў.

3. пераноснае значэнне, на што. Выкарыстаць што-н. у якасці асновы для разважанняў, крыніцы інфармацыі.

   • А. на лічбы.

|| незакончанае трыванне: абапірацца.

абапрэлы прыметнік

Які абгніў, папрэў з усіх бакоў.

• Абапрэлая стрэшка.

абапрэць дзеяслоў | закончанае трыванне

Папрэць з усіх бакоў.

|| незакончанае трыванне: абаправаць.

абапіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Напіцца чаго-н. звыш меры.

• А. півам.

|| незакончанае трыванне: абапівацца.

абапіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Увесці каго-н. у страту, многа выпіўшы за яго кошт.

• Я ж вас не аб’ем і не абап’ю.

|| незакончанае трыванне: абапіваць.

абараназдольны прыметнік

Здольны абараняцца, падрыхтаваны да абароны.

|| назоўнік: абараназдольнасць.

абаранак назоўнік | мужчынскі род

1. Булачны выраб з заварнога пшанічнага цеста ў выглядзе кольца.

   • Купіць дзецям абаранкаў.

2. пераноснае значэнне: Рулявое кола ў аўтамабілі, трактары і пад.

   • Круціць а.

3. абаранкам, у знач. прыслоўе: У выглядзе кольца.

   • Скруціцца абаранкам.
   • Абаранкам не завабіш каго (размоўнае) — ніякімі сродкамі не ўгаворыш.
   • Дзірка ад абаранка (размоўнае іранічны сэнс) — нічога, пустое месца.
   • Зарабіць на абаранкі (размоўнае неадабральнае) — заслужыць пакаранне за якую-н. правіннасць.
   • Хвост абаранкам (размоўнае) — не падаць духам, трымаць сябе малайцавата, самаўпэўнена.

|| прыметнік: абараначны.

абараначнік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Той, хто пячэ або прадае абаранкі.

|| жаночы род: абараначніца.

абараняльны прыметнік

Тое, што і абарончы.

абараняць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. абараніць.

2. Выступаць на судзе ў якасці абаронцы.

   • А. падсуднага.

абараніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. абараніць.

2. Абараніць дысертацыю (размоўнае).

абараніць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адбіць напад ворага, не даць у крыўду каго-н.

   • А. Радзіму.

2. Засцерагчы ад шкоднага дзеяння каго-,чаго-н.

   • А. сады ад вусеня.

3. Адстаяць чые-н. інтарэсы, правы, погляды.

   • А. прынцып дэмакратызму.
   • Абараніць дысертацыю (праект, дыплом) — публічна, на пасяджэнні вучонага савета або перад спецыяльнай камісіяй адстаяць палажэнні сваёй дысертацыі, праекта, дыплома.

|| незакончанае трыванне: абараняць.

|| зваротны стан: абараніцца.

|| незакончанае трыванне: абараняцца.

|| назоўнік: абарона.

• А. Радзімы.
• А. дысертацыі.
• Міжнародны дзень абароны дзяцей.

абараць дзеяслоў | закончанае трыванне

Узараць зямлю вакол чаго-н.

• А. яблыню.
• А. участак пашы.

|| незакончанае трыванне: абворваць.

абарачальнасць назоўнік | жаночы род

1. гл. абарачальны.

2. Перамяшчэнне транспартных сродкаў туды і назад за пэўны прамежак часу (спецыяльны тэрмін).

   • А. вагонаў.

3. Праходжанне тавараў, грошай праз абарот (у 4 знач.).

   • А. капіталу.

абарачальны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Здольны вяртацца ў свой першапачатковы, зыходны стан.

• Абарачальныя рэакцыі.

|| назоўнік: абарачальнасць.

абарачэнне назоўнік | ніякі род

1. Тое, што і абарот (у 1 знач.).

   • А. Зямлі вакол Сонца.

2. Тое, што і абарот (у 4 знач.).

   • Грашовае а.
   • Пусціць у а.

абарвацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адарвацца, аддзяліцца ад чаго-н.

   • Трос абарваўся.
   • Усё ўнутры абарвалася.

2. Не ўтрымаўшыся, зваліцца, упасці адкуль-н.

   • А. з рыштавання.

3. пераноснае значэнне Адразу спыніцца, перарвацца (пра якое-н. дзеянне, працэс).

   • Гутарка абарвалася.
   • Песня абарвалася.

4. пераноснае значэнне Рэзка, без паступовага пераходу кончыцца.

   • За горадам шаша абарвалася.

5. Абнасіцца, знасіць да дзірак вопратку.

|| незакончанае трыванне: абрывацца.

|| назоўнік: абрыў.

• Абрыў ніткі.

абарваць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Нарваць вакол.

• Палец абарваў.

|| незакончанае трыванне: абрываць.

абардаж назоўнік | мужчынскі род

Старадаўні спосаб марскога бою — счэпліванне свайго судна з варожым для рукапашнай схваткі.

• Узяць на а.

|| прыметнік: абардажны.

абармот назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | лаянкавае

Грубіян, нягоднік, прайдоха.

|| жаночы род: абармотка.

абарог назоўнік | мужчынскі род

Збудаванне ў выглядзе стрэшкі, узнятай на чатырох слупках, пад якім захоўваюцца снапы, салома, сена.

абарона назоўнік | жаночы род

1. гл. абараніць.

2. Сукупнасць сродкаў, неабходных для адпору ворагу.

   • Мацаваць абарону краіны.

3. Сістэма абарончых збудаванняў.

   • Прарваць абарону ворага.

4. Абарончы бок у судовым працэсе, у гульні.

   • Сведкі абароны.
   • Гуляць у абароне.

|| прыметнік: абаронны.

абарончы прыметнік

Які адносіцца да абароны, прызначаны для яе.

• Абарончая тактыка.
• Абарончыя збудаванні.

абарот назоўнік | мужчынскі род

1. Поўны круг вярчэння.

   • Кола робіць дзесяць абаротаў у секунду.

2. Асобная частка, стацыя якой-н. дзейнасці, развіцця чаго-н. (спецыяльны тэрмін).

   • А. палявых культур.

3. Сукупнасць работ, аперацый, якія складаюць поўны цыкл у выкарыстанні чаго-н. (спецыяльны тэрмін).

   • А. вагонаў.

4. Абарачэнне грашовых сродкаў і тавараў для ўзнаўлення, атрымання прыбытку.

   • А. капіталу.
   • Пусціць грошы ў а.
   • Гадавы а.
   • Узяць у абарот каго (размоўнае) — строга адчытаць.

|| прыметнік: абаротны.

• Абаротныя сродкі.

абаротлівы прыметнік | размоўнае

Умелы, энергічны, лоўкі ў вадзенні спраў для ўласнай карысці.

• А. чалавек.

|| назоўнік: абаротлівасць.

абартыўны прыметнік | спецыяльны тэрмін

1. Які спыняе або рэзка змяняе развіццё, працяканне хваробы.

   • Абартыўныя сродкі.
   • А. метад.

2. Які недаразвіўся.

   • Абартыўныя органы раслін.

|| назоўнік: абартыўнасць.

абарыген назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Карэнны жыхар краіны, мясцовасці.

|| прыметнік: абарыгенны.

абат назоўнік | мужчынскі род

1. Настаяцель мужчынскага каталіцкага манастыра.

2. У Францыі: каталіцкі свяшчэннік.

|| прыметнік: абацкі.

абаткнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заткнуць чым-н. дзіркі, шчыліны і пад.

   • А. пазы мохам.
   • А. і засмаліць лодку.

2. Абгарадзіць што-н., абкружыць чым-н. уваткнутым.

   • А. галінкамі градку.

|| незакончанае трыванне: абтыкаць.

абатыса назоўнік | жаночы род

Настаяцельніца жаночага каталіцкага манастыра.

абацтва назоўнік | ніякі род

Каталіцкі манастыр са сваімі ўладаннямі.

абачлівы прыметнік

Асцярожны ў сваіх учынках, разважлівы.

• А. чалавек.

|| назоўнік: абачлівасць.

абаяльны прыметнік

Прывабны, чароўны, поўны абаяння.

• А. чалавек.
• А. вобраз.

|| назоўнік: абаяльнасць.

абаянне назоўнік | ніякі род

Прыцягальная сіла каго-, чаго-н., прывабнасць, чароўнасць.

• А. чалавека.
• А. маладосці.

аббегаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абабегчы (у 3 знач.).

• А. знаёмых.

|| незакончанае трыванне: аббягаць.

аббегчы дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абабегчы.

|| незакончанае трыванне: аббягаць.

аббудавацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пабудаваць сабе жыллё і ўсе неабходныя гаспадарчыя будынкі;забудавацца.

• Перасяленцы ўжо аббудаваліся.

|| незакончанае трыванне: аббудоўвацца.

аббудаваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пабудаваць будынкі вакол чаго-н.

• А. плошчу новымі дамамі.

|| незакончанае трыванне: аббудоўваць.

|| назоўнік: аббудоўванне.

абвадняльны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які служыць для абваднення.

• А. канал.
• Абвадняльная сістэма.

абвадніць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Забяспечыць вадой шляхам збудавання сістэмы каналаў, сажалак і пад.

• А. засушлівыя землі.

|| незакончанае трыванне: абвадняць.

|| назоўнік: абвадненне.

• Штучнае а.

абважыцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Памыліцца не ў сваю карысць пры ўзважванні чаго-н.

|| незакончанае трыванне: абважвацца.

абважыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адпускаючы каму-н. тавар, недаважыць.

• А. пакупніка.

|| незакончанае трыванне: абважваць.

|| назоўнік: абважванне.