Усе словы

зоагеаграфія назоўнік | жаночы род

Навука пра геаграфічнае распаўсюджанне жывёл.

|| прыметнік: зоагеаграфічны.

золак назоўнік | мужчынскі род

Пачатак світання.

• Устаць на золку.

золата² прыстаўка

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню:

1. слову золата, напр. золатаздабыча, золаташукальнік;
2. слову залаты, напр. золатавалосы, золатагаловы.

золаталрамысловец назоўнік | мужчынскі род

1. Работнік золатапрамысловасці.

2. Уладальнік залатых прыіскаў.

золатапрамысловасць назоўнік | жаночы род

Галіна горнай прамысловасці, якая занята здабычай золата.

|| прыметнік: золатапрамысловы.

золаташукальнік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які займаецца адшукваннем і распрацоўкай залатых радовішчаў, россыпаў.

|| прыметнік: золаташукальніцкі.

золкі прыметнік

Сыры, пранізліва халодны (пра надвор’е, вецер, дождж).

• З. вецер.

|| назоўнік: золкасць.

золь назоўнік | жаночы род

Сырое, пранізлівае халоднае надвор’е.

зона назоўнік | жаночы род

Поле, паласа, прастора паміж якімі-н. межамі, дзвюма лініямі ці ўздоўж якой-н. лініі, а таксама наогул пэўная тэрыторыя, вобласць, што характарызуецца якой-н. агульнай прыметай.

• Пагранічная з.
• Прыгарадная з.
• Бяз’ядзерная з.
• З. тундры.
• З. адпачынку.

|| прыметнік: зонны і занальны.

• Зонны тарыф.
• Занальная доследная станцыя.

зонд назоўнік | мужчынскі род

1. Назва розных інструментаў і прыбораў у выгладзе стрыжня, трубкі, якія ўжыв. для даследавання ўнутранай поласці арганізма, глебы і пад.

2. Паветраны шар з самапісным прыборам для метэаралагічных назіранняў.

зорка назоўнік | жаночы род

1. Нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.

   • Палярная з.
   • З. першай велічыні (таксама пераноснае значэнне: пра выцатнага дзеяча мастацтва, навукі).
   • Узыходзячая з. (таксама пераноснае значэнне пра чалавека: новая славутасць).
   • Зорак з неба не хапае (пераноснае значэнне: пра звычайнага, нічым не прыметнага чалавека).
   • Верыць у сваю зорку (пераноснае значэнне: у свой лёс).

2. пераноснае значэнне: Пра дзеяча мастацтва, навукі, спартсмена.

3. Фігура, а таксама прадмет з трохвугольнымі выступамі па акружнасці.

   • Пяціканцовая з.
   • Марская з. (жывёліна).

|| прыметнік: зорны.

• Зорная карта.
• Зорная ноч (з добра бачнымі зоркамі).
• Зорная часіна для каго — момант найвышэйшага ўздыму, напружання і выпрабавання сіл, вялікі поспех, трыумф.

зоркі прыметнік

1. Які мае востры зрок, добра бачыць далёкія і дробныя прадметы.

   • Зоркае вока.

2. пераноснае значэнне: Праніклівы, пільны.

   • Быць зоркім і пільным на варце.

|| назоўнік: зоркасць.

зрадніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зблізіцца, пасябраваць, звыкнуцца.

• З. з работай.

зрадніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зблізіць, зрабіць сябрамі, цесна звязаць.

• Іх зрадніла агульная справа.

зразу прыслоўе | размоўнае

Тое, што і адразу.

зразумелы прыметнік

1. Даступны разуменню.

   • Зразумелае пытанне.
   • Дакладчык даволі зразумела (прыслоўе) растлумачыў факты, падзеі.

2. Апраўданы, небеспадстаўны.

   • Цалкам зразумелае пярэчанне.

3. зразумела, пабочн. сл. Вядома, канечне.

   • Я, зразумела, згадзіўся на яго прапанову.

4. зразумела, безасабовая форма у знач. выказніка: Ясна.

   • Усё зразумела.

|| назоўнік: зразумеласць.

зразумець дзеяслоў | закончанае трыванне

Уясніць значэнне чаго-н., сэнс чыіх-н. слоў, учынкаў.

• З. тлумачэнне настаўніка.
• З. ісціну.
• З. сутнасць справы.
• З. сваю памылку.
• З. адзін аднаго.

зразы назоўнік | жаночы род

Мясныя катлеты з начынкай.

• З. з рысам.

зранку прыслоўе

1. У пачатку дня, раніцай.

   • З. пайшоў дождж.

2. З пачатку дня, з раніцы.

   • З. на нагах.

зраніць² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Нарадзіць дзіця мёртвым.

зрасці дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Зарасці, пакрыцца расліннасцю.

   • Сцежкі пырнікам зраслі.

2. Вырасці, урадзіць.

   • Жыта зрасло, як сцяна.

зрасціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Злучыцца, утвараючы адно цэлае ў працэсе росту, зажывання.

   • Зламаная косць зраслася.
   • Арэхі зрасліся.

2. пераноснае значэнне: Зблізіцца, зжыцца.

   • Ён зросся з вясковым жыццём.

|| незакончанае трыванне: зрастацца.

|| назоўнік: зрашчэнне і зрастанне.

зрасціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Лечачы, даць магчымасць зрасціся.

   • З. зламаную косць.

2. Злучыць вельмі шчыльна, звязаць (спецыяльны тэрмін).

   • З. канцы каната.

|| незакончанае трыванне: зрошчваць.

|| назоўнік: зрошчванне.

зрачыся дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адмовіцца, адрачыся ад каго-, чаго-н.

• З. сваіх слоў.
• З. бацькоў.

|| незакончанае трыванне: зракацца.

зрашчэнне назоўнік | ніякі род

1. гл. зрасціся.

2. Месца, на якім адбылося злучэнне, зрастанне чаго-н.

   • З. косці пасля пералому.
   • Фразеалагічнае зрашчэнне — устойлівы выраз, які складаецца з некалькіх слоў, што выражаюць адно паняцце.

зрашэціць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыць скрозь дзіркамі, зрабіць падобным на рэшата.

• З. кулямі сцяну.

|| незакончанае трыванне: зрашэчваць.

зраўнавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць роўным, гладкім, аднолькавым з кім-, чым-н.

   • Курган асеў, зраўнаваўся з зямлёй.

2. Рухаючыся, апынуцца побач, на адной лініі з кім-, чым-н.

   • Коннікі зраўнаваліся.

3. Стаць роўным каму-, чаму-н. у якіх-н. адносінах; параўнацца.

   • З. з сябрамі ў вучобе.
   • Хто з ім можа з. ў гэтай справе.

|| незакончанае трыванне: зраўноўвацца.

зраўнаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць што-н. роўным, гладкім.

   • З. зямлю.

2. каго-што з кім-чым. Параўнаць што-н. з чым-н.

   • З. адно з другім.

|| незакончанае трыванне: зраўноўваць.

зраўняцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і зраўнавацца.

зраўняць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і зраўнаваць.

зроду прыслоўе | размоўнае

1. (звычайна з адмоўем). Ніколі, ні разу.

   • З. такой пшаніцы не бачыў.

2. Ад самага нараджэння.

   • З. глухі.

зрок назоўнік | мужчынскі род

Адно з пяці знешніх пачуццяў, органам якога з’яўляюцца вочы; здольнасць бачыць.

• Добры з.
• Сапсаваць з.
• Страціць з.

|| прыметнік: зрокавы.

• З. нерв.
• Зрокавая памяць.

зрослы прыметнік

1. Які зросся з чым-н. у адно цэлае.

   • Зрослыя пялёсткі.
   • Зрослыя арэхі.

2. Пакрыты расліннасцю, зарослы.

   • Зрослая густой травой пожня.

зруб назоўнік | мужчынскі род

Збудаванне з чатырохвугольных вянкоў бярвення.

• З. хаты.
• Калодзежны з.

|| прыметнік: зрубавы.

зрубіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пабудаваць з бярвёнаў.

• З. хату.

зрудзелы прыметнік

Які зрудзеў, парудзелы.

• Зрудзелая газета.

зруйнавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Разбурыцца, ператварыцца ў руіны або знішчыцца.

• У вайну гаспадарка зруйнавалася.

|| назоўнік: зруйнаванне.

зруйнаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Разбурыць, ператварыць у руіны або знішчыць.

|| назоўнік: зруйнаванне.

зрух назоўнік | мужчынскі род

1. гл. зрушыцца, -ць.

2. пераноснае значэнне: Прыметнае, значнае паляпшэнне, змяненне ў стане, развіцці чаго-н.

   • З. у рабоце.
   • Пазітыўныя зрухі ў жыцці краіны.

3. Гарызантальныя змяшчэнні геалагічнага слоя.

   • З. зямной кары.

зручны прыметнік

1. Такі, якім лёгка ці прыемна карыстацца.

   • Зручнае крэсла.
   • Мне тут зручна (безасабовая форма у знач. выказніка).
   • Зручна (прыслоўе) усесціся.

2. Падыходзячы, такі, які патрэбен.

   • З. выпадак.

|| назоўнік: зручнасць.

зрушыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Скрануцца, рухаючыся, перамясціцца.

• З. з месца

|| незакончанае трыванне: зрушвацца.

|| назоўнік: зрух і зрушэнне.

зрушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Скрануць, рухаючы, перамясціць.

• З. воз з месца.

|| незакончанае трыванне: зрушваць.

|| назоўнік: зрух і зрушэнне.

зрывісты прыметнік

Пра голас, які зрываецца ад хвалявання, страху.

|| назоўнік: зрывістасць.

зрыгнуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Вывергнуць частку нядаўна прынятай ежы цераз рот.

|| незакончанае трыванне: зрыгваць.

|| назоўнік: зрыгванне.

зрыжэлы прыметнік

Які зрыжэў, парыжэлы.

• З. каўнер.

зрынуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Нечакана, з шумам упасці, зваліцца.

• Гора зрынулася на чалавека (пераноснае значэнне).

|| незакончанае трыванне: зрынацца.

зрынуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Скінуць, зваліць уніз.

   • Вецер зрынуў гняздо з дрэва.

2. пераноснае значэнне: Звергнуць, пазбавіць улады.

   • З. цара.

|| незакончанае трыванне: зрынаць.

зрысаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць копію якога-н. малюнка, узору і пад.

   • З. партрэт.

2. Пакрыць рысункамі ўсю паперу.

   • З. альбом.

3. Рысуючы, зрасходаваць (размоўнае).

   • З. аловак.

|| незакончанае трыванне: зрысоўваць.

|| назоўнік: зрысоўванне.

зрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скапаць, нарабіць ям, калдобін.

   • Свінні зрылі выган.
   • Поле, зрытае снарадамі.

2. Рыццём, капаннем знішчыць.

   • З. узгорак.

|| незакончанае трыванне: зрываць.

зрыўкі назоўнік

Шматкі, кавалкі ад чаго-н. падранага.

• Ад сарочкі засталіся з.