Усе словы

згінацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і гнуцца.

згінаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і гнуць (у 1 і 2 знач.).

згінуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Знікнуць, прапасці.

• Згінь з маіх вачэй!

здабытак назоўнік | мужчынскі род

1. Маёмасць, уласнасць; тое, што непадзельна стала чыім-н. набыткам.

   • Сялянскія здабыткі.
   • Творчасць Янкі Купалы стала здабыткам сусветнай культуры.

2. Дасягненні ў развіцці чаго-н.

   • Мастацкія здабыткі.

3. Здабытая рэч, прадмет і пад.

   • Паляўнічы з.

4. Вынік множання.

здабытчык назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто займаецца здабычай чаго-н.

   • З. нафты.

2. Чалавек, які здабывае сродкі на жыццё (размоўнае).

|| жаночы род: здабытчыца.

|| прыметнік: здабытчыцкі.

здабыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дастаць, набыць.

   • З. цяслярны інструмент.
   • З. каштоўныя звесткі.

2. Дастаць з нетраў зямлі.

   • З. каменны вугаль.
   • З. нафту.

3. пераноснае значэнне: Дабіцца чаго-н. шляхам барацьбы, настойлівасці, працы і пад.

   • З. славу.
   • З. перамогу ў баях.
   • Здабыць корань — у матэматыцы: выканаць дзеянне, адваротнае ўзвядзенню ў ступень.
   • З. корань з ліку.

|| незакончанае трыванне: здабываць.

|| назоўнік: здабыча.

• Адправіцца на здабычу (на паляванне, на промысел).

здабыча назоўнік | жаночы род

1. гл. здабыць.

2. Тое, што здабыта, набыта.

здабычлівы прыметнік | размоўнае

Удачлівы ў здабычы.

• З. рыбалоў.

|| назоўнік: здабычлівасць.

здавальненне назоўнік | ніякі род

Тое, што і задавальненне.

здавальняючы прыметнік

1. Даволі добры, які задавальняе пэўныя запатрабаванні.

   • З. адказ.
   • Работа выканана здавальняюча (прыслоўе).

2. здавальняюча, нескланяльнае, н. Адзнака, якая абазначае самую нізкую станоўчую ацэнку ведаў.

   • Здаць экзамен на здавальняюча.

здавацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. здацца2.

2. у знач. пабочн. здаецца, здавалася. Як быццам, нібыта, відаць.

   • Здаецца, Вас, калега, можна павіншаваць.
   • Гэтаму дажджу, здавалася, не будзе канца.

здаволены прыметнік

Тое, што і задаволены.

|| назоўнік: здаволенасць.

здаволіцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і задаволіцца.

|| незакончанае трыванне: здавальняцца і здавольвацца.

здаволіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і задаволіць.

|| незакончанае трыванне: здавальняць і здавольваць.

здагадацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зразумець, прыйсці да правільнай думкі.

|| незакончанае трыванне: здагадвацца.

здагадка назоўнік | жаночы род

1. Меркаванне, заснаванае на верагоднасці, магчымасці чаго-н.

   • Ваша з. правільная: так і было.

2. Кемлівасць, здольнасць улоўліваць сутнасць справы (размоўнае).

   • У гэтай справе патрэбна з.

здагадлівы прыметнік

Кемлівы, які лёгка знаходзіць правільнае рашэнне.

• Здагадлівае дзіця.

|| назоўнік: здагадлівасць.

здалёк (здалёку) прыслоўе

З далёкай адлегласці ці з аддаленага месца, далёкай мясцовасці.

• Вёска відаць з.
• Пачаць размову з. (пераноснае значэнне: не прыступаючы адразу да сутнасці справы).

здань назоўнік | жаночы род

Вобраз каго-, чаго-н., які ўзнікае ва ўяўленні, прывід, тое, што здаецца.

• Начныя здані.
• Перажытае чаргавалася з нейкімі зданямі.

здаравенны прыметнік | размоўнае

1. Высокага росту і моцнага целаскладу.

   • З. мужчына.

2. Вельмі вялікі, велізарны (пра рэчы, прадметы).

   • Здаравеннае палена.

здаравець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца здаравейшым.

|| закончанае трыванне: паздаравець.

здаравяка (здаравяк) назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Чалавек моцнага целаскладу і вялікай фізічнай сілы.

|| жаночы род: здаравячка.

здаравіла назоўнік | мужчынскі і жаночы род | размоўнае

Тое, што і здаравяка.

здаровы прыметнік

1. Які мае добрае здароўе, не хворы.

   • Здаровае дзіця.
   • З. арганізм.

2. Які выражае здароўе, уласцівы здароваму чалавеку.

   • З. выгляд.
   • З. смех.

3. Карысны для здароўя.

   • Здаровае надвор’е.
   • Здаровае харчаванне.

4. пераноснае значэнне: Карысны, правільны.

   • Здаровая ідэя.
   • З. быт.

5. Моцнага целаскладу, дужы (размоўнае).

   • З. хлопец.

6. Вялікі, моцны (пра з’явы, прадметы; размоўнае).

   • З. мароз.
   • З. кавалак жалеза.

7. у знач. выклічнік: здароў (здарова)! Ужыв. як прывітанне пры сустрэчы (размоўнае).

   • Будзь (або бывай) здароў — развітальнае пажаданне аставацца здаровым.

здарожаны прыметнік

1. Стомлены, змучаны дарогай, у дарозе.

   • З. конь.

2. Які выражае стомленасць дарогай.

   • З. выгляд.

|| назоўнік: здарожанасць.

здарожыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаміцца, змучыцца ў дарозе.

|| незакончанае трыванне: здарожвацца.

здароўе назоўнік | ніякі род

1. Правільная, нармальная дзейнасць арганізма.

   • Берагчы з.
   • Адбіцца на здароўі.
   • Стан здароўя.

2. Той або іншы стан арганізма.

   • Моцнае, слабае з.
   • Як з.?
   • За ваша з. (зварот да таго, за каго паднімаюць тост).
   • На з. (выраз добрага пажадання ў знач. калі ласка).

|| памяншальна-ласкальная форма: здароўечка.

• Добрага Вам здароўечка (пажаданне пры развітанні або прывітанне пры сустрэчы).

здароўкацца дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Вітаць адзін аднаго пры сустрэчы.

• З. за руку.

|| закончанае трыванне: паздароўкацца.

|| назоўнік: здароўканне.

здарыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адбыцца, стацца.

   • Што здарылася?

2. безасабовая форма, з інфінітывам: Выпасці на чыю-н. долю.

   • Здарылася заначаваць аднойчы ў лесе.

3. Нечакана з’явіцца, трапіцца (размоўнае).

   • Здарылася падарожная машына.

|| незакончанае трыванне: здарацца.

здарэнне назоўнік | ніякі род

1. Нечаканы выпадак у жыцці.

   • Цікавае з.

2. Якая-н. незвычайная падзея.

   • Вулічнае з.

здатачны прыметнік | афіцыйнае

Такі, дзе і на якім праводзіцца здача, перадача чаго-н.

• З. пункт.
• Здатачная квітанцыя.

здатны прыметнік

1. Здольны на што-н., схільны да чаго-н., умелы.

   • З. да навукі.
   • Паказаць, хто на што з.

2. Зручны, прыгодны для чаго-н.

   • Месца для начлегу выбралі здатнае.

|| назоўнік: здатнасць.

здатчык назоўнік | мужчынскі род | афіцыйнае

Асоба, якая ажыццяўляе здачу прадукцыі, маёмасці.

• З. збожжа.
• З. рэчаў на камісію.

|| жаночы род: здатчыца.

здацца³ дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Спатрэбіцца.

• Нашто я там каму здаўся?

здаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перадаць каму-н. (пра наяўнае, выкананае, даручанае).

   • З. рэчы ў багаж.
   • З. дакументы ў архіў.
   • З. дзяжурства.
   • З. хлеб дзяржаве.
   • З. манаграфію ў друк.
   • З. затрыманага ў міліцыю.

2. Аддаць у наём.

   • З. пакой кватарантам.
   • З. зямлю ў арэнду.

3. Уступіць, аддаць непрыяцелю (у выніку няўдачнага бою ці без бою).

   • З. горад.
   • З. пазіцыі (таксама пераноснае значэнне).

4. Аслабіць, зменшыць, не справіўшыся.

   • З. тэмп работы.

5. Раздаць у гульні (карты).

6. Вытрымаць іспыты на веды, уменне.

   • З. залік.
   • З. нормы па бегу.

7. Стаць слабейшым, цішэйшым, горшым (размоўнае).

   • Пад вясну мароз здаў.
   • Сэрца здало.
   • Машына здала.

|| незакончанае трыванне: здаваць.

|| назоўнік: здача.

здача назоўнік | жаночы род

1. гл. здаць.

2. Лішак грошай, які вяртаецца пры разліку.

   • Атрымаць здачу.
   • З. з пяці тысяч рублёў.

Даць здачы каму (размоўнае) — адказаць ударам на ўдар.

здаўмецца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Дадумацца да чаго-н., здагадацца пра што-н.

• 3., у чым справа.

здаўна прыслоўе

З даўніх часоў.

• Так тут з. вядзецца.

здвоіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць што-н. двайным.

   • З. нітку.

2. Занава размясціць у страі ў дзве шарэнгі.

   • З. рады.

|| незакончанае трыванне: здвойваць.

|| назоўнік: здвойванне.

|| назоўнік: здваенне.

здзейсніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Ажыццявіцца, збыцца.

• Мая мара здзейснілася.

|| незакончанае трыванне: здзяйсняцца.

|| назоўнік: здзяйсненне.

здзейсніць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ажыццявіць, ператварыць у рэчаіснасць.

   • З. планы.

2. Зрабіць што-н. незвычайнае.

   • З. подзвіг.

|| незакончанае трыванне: здзяйсняць.

|| назоўнік: здзяйсненне.

здзек назоўнік | мужчынскі род

1. гл. здзекавацца.

2. Злая, зневажальная насмешка, а таксама зневажальны ўчынак ці паводзіны ў адносінах да каго-, чаго-н.

   • Зносіць здзекі ад каго-н.

|| прыметнік: здзеклівы.

• Здзеклівая ўсмешка.

здзекавацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Мучыць, катаваць каго-н.

   • З. з людзей.

2. Злосна, зняважліва высмейваць, абражаць каго-, што-н., кпіць з каго-, чаго-н.

   • Недаравальна з. з чалавека.

|| назоўнік: здзек.

здзелка назоўнік | жаночы род

Двухбаковы дагавор аб выкананні чаго-н.

• Гандлёвая з.
• Зрабіць здзелку.
• З. з сумленнем (пераноснае значэнне: учынак супраць уласных перакананняў).

здзельны прыметнік

Які аплачваецца па колькасці зробленага.

• Здзельная работа.
• Здзельная аплата.

|| назоўнік: здзельнасць.

здзельшчык назоўнік | мужчынскі род

Рабочы, які выконвае здзельную работу.

|| жаночы род: здзельшчыца.

|| прыметнік: здзелышчыцкі.

здзельшчына назоўнік | жаночы род

Здзельная работа.

здзеравянелы прыметнік

Тое, што і адзеравянелы.

здзерціся дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і садрацца.

• Лыка лёгка здзерлася.

|| незакончанае трыванне: здзірацца.

здзьмухаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Дзьмухаючы, скінуць, сагнаць.

• З. пыл са стала.

|| незакончанае трыванне: здзьмухваць.

|| аднакратны дзеяслоў: здзьмухнуць.