Усе словы

засечка назоўнік | жаночы род

Тое, што і зарубка (у 1 знач.).

засеяць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заняць пад пасеў які-н. участак зямлі.

   • З. поле ячменем.

2. пераноснае значэнне: Пакрыць мноствам каго-; чаго-н.

   • Неба засеяна зоркамі.

|| незакончанае трыванне: засяваць.

засеў назоўнік | мужчынскі род

Участак зямлі, засеяны насеннем.

• Рунее малады з. ярыны.

засеўкі назоўнік

Пачатак сяўбы.

заскавытаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пачаць скавытаць.

• Сабака заскавытаў.

заскарузлы прыметнік

Тое, што і закарузлы.

|| назоўнік: заскарузласць.

заскарузнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і закарузнуць.

заскварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Заправіць сквараным салам.

• З. булён.

|| незакончанае трыванне: заскварваць.

заскок назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Адхіленне ад нормы ў паводзінах, думках.

• Чалавек з заскокам.
• Заскокі ў разважаннях.

заскочыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скокнуўшы, забрацца куды-н.

   • Заяц заскочыў у агарод.

2. Зайсці куды-н. мімаходам, ненадоўга (размоўнае).

   • З. да сябра.

|| незакончанае трыванне: заскакваць.

заскрэбці дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць скрэбці.

• Заскрэбла мыш пад падлогай.

заслабы прыметнік | размоўнае

Слабаваты, слабейшы, чым трэба.

• Гэты з. для рызыкі.

засланка назоўнік | жаночы род

Прыстасаванне ў выглядзе бляшанага ліста з ручкай для закрывання топкі печы, а таксама наогул прыстасаванне для закрывання адтулін.

|| прыметнік: засланкавы.

засланіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Засланіць сябе чым-н.

• З. рукой ад сонца.

|| незакончанае трыванне: засланяцца.

засланіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Закрыць, загарадзіць сабой або чым-н.

   • З. святло.
   • З. печ.
   • Што табе розум засланіла? (пераноснае значэнне, безасабовая форма і размоўнае).

2. пераноснае значэнне: Адсунуць на задні план, замяніць сабой.

   • Гэта моцнае, радаснае пачуццё засланіла ўсе астатнія.

3. безасабовая форма: Закласці.

   • У грудзях засланіла.

|| незакончанае трыванне: засланяць.

заслацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыцца, завалачыся чым-н. туманным, тым, што сцелецца.

• Луг заслаўся туманам.
• Неба заслалася хмаркамі.

|| незакончанае трыванне: засцілацца.

заслаць² назоўнік

1. Рассцілаючы што-н., пакрыць якую-н. паверхню.

   • З. стол абрусам.

2. Пакрыць, завалачы сабой (пра што-н., што сцелецца).

   • Туман заслаў нізіну.
   • Слёзы заслалі вочы.

|| незакончанае трыванне: засцілаць.

заслон² назоўнік | мужчынскі род

Хатняя пераносная лаўка.

|| прыметнік: заслонны.

заслона назоўнік | жаночы род

1. Тое, што пакрывае, засланяе сабой.

   • Дымавая з. (паласа густога дыму для маскіроўкі; таксама пераноснае значэнне: пра тое, што прызначана для маскіроўкі, пакрыцця тайных задум, чаго-н. нядобрага і пад.).

2. Шырокае палотнішча, якое закрывае сцэну ад глядзельнай залы.

   • Падняць заслону.

заслуга назоўнік | жаночы род

Грамадска карысны ўчынак, дзейнасць, вартыя павагі і агульнага прызнання.

• Атрымаць па заслугах.
• З. перад навукай.

заслужаны прыметнік

Які мае вялікія заслугі.

• З. працаўнік.
• З. артыст рэспублікі.
• З. работнік культуры.
• З. настаўнік.
• З. майстар спорту (ганаровыя званні).

заслужыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Сваёй дзейнасцю стаць дастойным або дабіцца чаго-н.

   • З. узнагароду.
   • З. павагу.
   • З. папрок.

2. Выслужыць, атрымаць за службу, працу.

   • З. права на адпачынак.

|| незакончанае трыванне: заслугоўваць.

заслухацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Слухаючы што-н., захапіцца, забыць на ўсё.

• Так цікава расказвае, што заслухаешся.

|| незакончанае трыванне: заслухвацца.

заслухаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выслухаць тое, што абвяшчаецца публічна.

• З. справаздачу.
• З. дакладчыка.

|| незакончанае трыванне: заслухваць.

заслядзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Затаптаць, забрудзіць слядамі ног.

• З. падлогу.

|| незакончанае трыванне: заследжваць.

засмаглы прыметнік

Сухі, высахлы, перасохлы.

• Засмаглыя губы.

засмагнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Звяць, засохнуць ад недахопу вільгаці.

   • Зеляніна паркаў засмагла без дажджу.

2. Перасохнуць (пра губы, рот).

   • У роце засмагла.

засмактаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пачаць смактаць.

засмаліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Заліўшы смалой, зрабіць непранікальным.

• З. човен.

|| незакончанае трыванне: засмольваць.

засмеціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Забрудзіцца ад смецця.

• Двор засмеціўся.

|| незакончанае трыванне: засмечвацца.

засмеціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Забрудзіць смеццем.

   • З. падлогу.

2. пераноснае значэнне: Запоўніць чым-н. непатрэбным, шкодным.

   • З. мову грубымі словамі.

|| незакончанае трыванне: засмечваць.

засмужаны прыметнік

Зацягнуты смугой.

• Засмужаныя далі.

|| назоўнік: засмужанасць.

засмужыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зацягнуць смугой.

засмуродзіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Напоўніць смуродам.

• З. усю хату дзёгцем.

засмуткаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць смуткаваць.

• З. у адзіноце.

засмуціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Засумаваць, замаркоціцца.

• З. па родных.
• З. ад гора.

|| незакончанае трыванне: засмучацца.

|| назоўнік: засмучэнне.

засмуціць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выклікаць пачуццё смутку, маркоты.

• Гэта вестка нас моцна засмуціла.

|| незакончанае трыванне: засмучаць.

засмяглы прыметнік

Тое, што і засмаглы.

засмягнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і засмагнуць.

засмяяцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць смяяцца.

• Хлопцы дружна засмяяліся.

засмяяць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Высмеяць, абсмяяць.

|| незакончанае трыванне: засмейваць.

заснавальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто заснаваў што-н.

• Заснавальнік навуковага метаду.

|| жаночы род: заснавальніца.

заснавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Узнікнуць, утварыцца.

• Заснавалася новая вёска.

|| незакончанае трыванне: засноўвацца.

заснаваць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць снаваць.

заснежаны прыметнік

Занесены снегам.

• Заснежаныя сцяжынкі і дарогі.

|| назоўнік: заснежанасць.

заснулы прыметнік

Які заснуў, прыціх.

• З. мінтай.

заснуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыйсці ў стан сну.

• Не з. ні на мінутку.
• Прырода заснула зімовым сном.
• З. навекі або вечным сном (пераноснае значэнне: памерці).

|| незакончанае трыванне: засынаць.

засовачны прыметнік

Такі, які можна зачыніць на засаўку.

• Засовачныя дзверы.

засол назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і засолка.

засолка назоўнік | жаночы род

1. гл. саліць.

2. Спосаб, якасць салення прадуктаў.

   • Халодная з. рыжыкаў.
   • Спецыяльны рэцэпт засолкі агуркоў.