Усе словы

запатрабаваць дзеяслоў | афіцыйнае | закончанае трыванне

1. Патрабаваць прад’яўлення, прысылкі чаго-н.

   • З. выпіску з пратакола пасяджэння.

2. Выклікаць куды-н.

   • З. сведкаў.

3. Прад’явіць патрабаванне на выдачу чаго-н.

   • З. багаж.

запахнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць пахнуць.

• Запахла дымам.

запацелы прыметнік

Вільготны ад асеўшай пары.

• Запацелае акно.

|| назоўнік: запацеласць.

запашнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Прылада для ўзворвання глебы на невялікую глыбіню або для засыпання зерня.

запаяць дзеяслоў | закончанае трыванне

Залатаць, паправіць паяннем.

• З. дзірку.
• З. кацёл.

|| незакончанае трыванне: запайваць.

|| назоўнік: запайванне і запайка.

|| прыметнік: запайны і запаечны.

запаўзці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Забрацца куды-н. паўзком.

   • З. пад канапу.

2. Адпаўзціся куды-н. далёка.

   • З. ў лес.

|| незакончанае трыванне: запаўзаць.

запаўняльнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Рэчыва, якое дабаўляецца ў вяжучую масу і не раствараецца ў ёй. Запаўняльнікі для бетонаў.

запеніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыцца пенай.

• Варэнне запенілася.

|| незакончанае трыванне: запеньвацца.

запеніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыць пенай, успеніць.

• З. ваду.

|| незакончанае трыванне: запеньваць.

заперці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зачыніць (на замок, засаўку і пад.) або замкнуць (у 1 знач.).

   • З. дзверы на ключ.

2. Змясціць куды-н., зачыніўшы на замок.

   • З. парасят у хлеўчуку.
   • З. варожы флот (пераноснае значэнне: акружыць, пазбавіўшы выхаду, магчымасці рухацца).

3. Хутка даставіць, дамчаць куды-н. або ўсунуць, упакаваць куды-н., у цгто-н. (размоўнае).

   • Гэты рысак мігам вас туды запрэ.
   • Куды ты запёр гэту скрынку?

|| незакончанае трыванне: запіраць.

заперціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заперці якое-н. памяшканне, застаўшыся ў ім.

   • З. ў каморы.

2. Зачыніцца, замкнуцца.

   • Вароты заперліся.

|| незакончанае трыванне: запірацца.

запець дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць пець.

|| незакончанае трыванне: запяваць.

запечак назоўнік | мужчынскі род

Месца паміж сцяной і печчу.

запечны прыметнік

Які знаходзіцца за печчу.

• З. цвыркун.

запечча назоўнік | ніякі род

Тое, што і запечак.

запеў назоўнік | мужчынскі род

1. Пачатак песні.

2. Зачын у народнай паэзіі.

|| прыметнік: запеўны.

заплаканы прыметнік

Са слядамі слёз.

• З твар.

заплакаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць плакаць.

• З. ад крыўды.

заплеснелы (запляснелы) прыметнік

Пакрыты плесняй.

• З. кавалак сыру.

|| назоўнік: заплеснеласць і запляснеласць.

заплесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перавіваючы, сплесці.

   • З. касу.

2. Плетучы, закрыць (адтуліну, дзірку і пад.).

   • З. дзірку ў плоце лазой.

3. Пакрыць густым перапляценнем чаго-н.

   • Хмель заплёў усю агароджу.

|| незакончанае трыванне: заплятаць.

заплесціся² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

З цяжкасцю зайсці куды-н.

• Ледзь заплёўся дадому.

заплечны прыметнік

Які знаходзіцца за плячамі.

• З. мяшок.

Заплечных спраў майстар (устарэлае неадабральнае) — кат.

заплечча назоўнік | ніякі род | размоўнае

Частка спіны каля плячэй.

заплысці² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыцца слоем чаго-н. густога, цякучага.

• Сажалка заплыла глеем.
• Вочы заплылі (пра ацёкі, прыпухласці каля вачэй).

|| незакончанае трыванне: заплываць.

заплыў назоўнік | мужчынскі род

У спорце: плаванне або гонкі на лодках, яхтах на пэўную адлегласць.

• З. брасам на сто метраў.

заплюхацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыцца пырскамі (вады, гразі і пад.).

• З. з галавы да ног.

|| незакончанае трыванне: заплюхвацца.

заплюхаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пакрыць пырскамі (гразі, вады і пад.).

• З. сукенку.

|| незакончанае трыванне: заплюхваць.

заплюшчыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыкрыць павекамі, зажмурыць (вочы).

• З. вочы.

|| незакончанае трыванне: заплюшчваць.

запляваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Забрудзіць пляўкамі.

• З. падлогу.

|| незакончанае трыванне: заплёўваць.

запляскаць² дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць пляскатым.

   • З. цеік.

2. Выраўнаваць, удараючы, прыпляскаць.

   • З. лапатай зямлю.

заплятацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. заплесціся.

2. Пра ногі: з цяжкасцю рухацца, з цяжкасцю перамяшчацца.

   • Ногі заплятаюцца ад стомленасці.

3. Пра язык: ледзь варушыцца (ужыв. як абазначэнне невыразнай, блытанай гаворкі).

   • Ад хвалявання ў яе пачаў з. язык.

запнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Раптоўна перарваць гаворку, зрабіць запінку.

• Два словы сказаў і запнуўся.

|| незакончанае трыванне: запінацца.

запоем прыслоўе

1. Пра п’янства: працяглы час і бесперапынна.

   • Піць з.

2. пераноснае значэнне: Адразу ў вялікай колькасці (размоўнае).

   • Чытаць з.

запозна прыслоўе | размоўнае

Занадта позна.

• Вярнуцца дамоў з.

запознены прыметнік

Які з’явіўся, здарыўся са спазненнем, занадта позні.

• Запозненая вясна.

|| назоўнік: запозненасць.

запой назоўнік | мужчынскі род

Перыяд бесперапыннага п’янства з прычыны хваравітай цягі да алкаголю.

• Піць запоямі.

|| прыметнік: запойны.

запомніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Захавацца ў памяці.

• Добра запомнілася.

|| незакончанае трыванне: запамінацца.

запомніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Захаваць у памяці.

• З. верш.
• З. сваю спадарожніцу.

|| незакончанае трыванне: запамінаць.

|| назоўнік: запамінанне.

запор² назоўнік | мужчынскі род

Працяглая затрымка ператраўленай ежы, маруднае дзеянне кішэчніка.

• Хварэць на з.

запоўзаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць поўзаць.

• Мурашкі запоўзалі.

запоўніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Напоўніцца, стаць поўнасцю занятым.

• Тэатр запоўніўся гледачамі.

|| незакончанае трыванне: запаўняцца.

|| назоўнік: запаўненне.

запоўніць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Напоўніць, поўнасцю заняць.

   • З. ванну вадой.
   • Гледачы запоўнілі залу.
   • З. час работай.

2. Упісаць неабходныя звесткі ў што-н.

   • З. анкету.

|| незакончанае трыванне: запаўняць.

|| назоўнік: запаўненне.

заправа назоўнік | жаночы род

Прыправа для стравы, закраса.

• З. для салатаў.

заправіла назоўнік | мужчынскі і жаночы род | размоўнае

Пра таго, хто запраўляе ў якой-н. справе, верхаводзіць.

заправіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заправіць сваю машыну гаручым.

2. чым і без дапаўнення.

   • Добра падсілкавацца (размоўнае).

|| незакончанае трыванне: запраўляцца.

|| назоўнік: запраўка.

заправіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Уставіць, усунуць у што-н.

   • З. штаны ў боты.

2. Падрыхтаваць да работы, ужывання, карыстання (пра механізмы, прыборы).

   • З. бак бензінам.
   • З. газавую лямпу.

3. Пакласці ў што-н. прыправу.

   • З. грыбы смятанай.

|| незакончанае трыванне: запраўляць.

|| назоўнік: запраўка.

|| прыметнік: заправачны.

• Заправачная станцыя.

запрадаць² дзеяслоў | незакончанае трыванне

Пачынаць прадзенне.

запражны прыметнік

Прызначаны для запрэжкі, які ходзіць у запрэжцы.

• З. Конь.

запрапасціцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Прапасці, падзецца невядома куды.

• Блакнот кудысьці запрапасціўся.

запрасаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Загладзіць прасам.

• З. шво.

|| незакончанае трыванне: запрасоўваць.