Усе словы

двухколка назоўнік | жаночы род

Павозка на двух колах.

• Санітарныя двухколкі адвозілі раненых.

|| прыметнік: двухколы.

двухкратны прыметнік

Двухразовы; павялічаны ў два разы.

• Д. напамін.
• У двухкратным размеры.
• Д. чэмпіён.

двухкрылыя назоўнік | ніякі род | спецыяльны тэрмін

Атрад насякомых, які мае адну (пярэднюю) пару крыдаў (напр., мухі, камары і пад.).

двухкіламетровы прыметнік

1. Працягласцю ў два кіламетры.

   • Двухкіламетровую зону лесу займалі партызаны.

2. Маштабам два кіламетры ў сантыметры.

   • Двухкіламетровая карта.

двухлітровы прыметнік

Ёмістасцю ў два літры.

• Д. збан.

двухмерны прыметнік

Які мае два вымярэнні.

|| назоўнік: двухмернасць.

двухмесны прыметнік

Прызначаны для дваіх.

• Двухмеснае купэ.
• Д. нумар (у гасцініцы).
• Д. веласіпед.

двухметровы прыметнік

Мерай у два метры.

• Двухметровая вышыня.

двухмоўны прыметнік

1. Які карыстаецца дзвюма мовамі ў роўнай меры.

   • Двухмоўнае насельніцтва.

2. Падрыхтаваны і выдадзены на дзвюх мовах.

   • Д. слоўнік.

|| назоўнік: двухмоўе.

двухпавярховы прыметнік

1. Вышынёй у два паверхі.

   • Д. дом.

2. пераноснае значэнне: Пра вымаўляемае, напісанае: вельмі складаны, грувасткі.

   • Двухпавярховая фраза.

двухпакаёвы прыметнік

З двух пакояў.

• Двухпакаёвая кватэра.

двухпалатны прыметнік

Пра структуру вышэйшага органа дзяржаўнай улады: які мае дзве палаты.

• Д. парламент.

двухпалубны прыметнік

Пра карабль, самалёт: які мае дзве палубы.

• Д. параход.
• Д. аэробус.

двухпальцы прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які мае два пальцы (у 1 знач.) на руцэ або назе (пра жывёл на лапе).

двухполле назоўнік | ніякі род

Стары спосаб апрацоўкі зямлі, пры якім кожны год палавіна зямлі заставалася пад парам.

|| прыметнік: двухпольны.

двухполы прыметнік | спецыяльны тэрмін

1. Пра арганізм чалавека, жывёлы: які мае мужчынскія і жаночыя палавыя органы.

2. Які мае тычынкі і песцікі ў адной кветцы.

   • Двухполыя кветкі.

двухрадкоўе назоўнік | ніякі род

Страфа з двух радкоў.

двухразовы прыметнік

Які праводзіцца два разы ў які-н. прамежак часу.

• Двухразовае кармленне.

двухручны прыметнік | спецыяльны тэрмін

З дзвюма ручкамі.

• Двухручная піла.

двухскладовы прыметнік

Які мае два склады.

• Двухскладовае слова.

|| назоўнік: двухскладовасць.

двухсотгоддзе назоўнік | ніякі род

1. Тэрмін у дзвесце год.

2. чаго. Гадавіна падзеі, якая адбылася дзвесце год назад.

   • Д. заснавання горада.

|| прыметнік: двухсотгадовы.

двухспальны прыметнік

Разлічаны для спання ўдваіх.

• Д. ложак.

двухстволка назоўнік | жаночы род

Паляўнічая стрэльба з двума стваламі; дубальтоўка.

двухствольны прыметнік

Які мае два ствалы, распаўсюджваецца на два ствалы.

• Двухствольнае ружжо.
• Двухствольнае свідраванне.

двухстворкавы прыметнік

З дзвюма створкамі.

• Двухстворкавыя дзверы.
• Двухстворкавая ракавіна малюска.

двухсхільны прыметнік

Які мае два схілы.

• Д. дах.

двухсэнсавы прыметнік

З дваякім сэнсам; які можна дваяка разумець.

• Д. выраз.
• Двухсэнсавае становішча.

|| назоўнік: двухсэнсавасць.

двухтактавы прыметнік | спецыяльны тэрмін

1. Працягласцю ў два такты.

   • Двухтактавая пауза.

2. Пра рухавік унутранага згарання, у якім рабочы працэс адбываецца за два хады поршня.

   • Д. матор.

двухтомны прыметнік

Які складаецца з двух тамоў.

• Д. збор твораў.

двухтомнік назоўнік | мужчынскі род

Двухтомнае выданне твораў.

• Д. Максіма Багдановіча.

двухтыднёвы прыметнік

1. Які працягваецца два тыдні.

   • Д. адпачынак.

2. Узростам у два тыдні.

   • Двухтыднёвыя парасяты.

двухтысячны прыметнік

1. Ліч. парадкавы лічэбнік: да дзве тысячы.

2. Які налічвае дзве тысячы.

   • Д. атрад.

3. Вартасцю ў дзве тысячы рублёў (размоўнае).

   • Д. дыван.

двухчлен назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Алгебраічны выраз, які ўяўляе сабой суму або рознасць двух адначленаў, біном.

|| прыметнік: двухчленны.

дельта назоўнік | жаночы род

Вусце ракі з яго разгалінаваннямі на асобныя рукавы і частка сушы, што да яго прылягае.

• Д. Дняпра.

|| прыметнік: дэльтавы.

джаз² (джаз-) прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да джаза, напр. джазансамбль, джаз-оркестр, джаз-музыка.

джазіст назоўнік | мужчынскі род

Музыкант, які грае ў джазе.

|| жаночы род: джазістка.

джала назоўнік | ніякі род

1. Колючая частка органа абароны і нападу ў пчол, вос, шэршняў і інш., а таксама раздвоены язык у ядавітых змей.

   • Д. пчалы.
   • Змяінае д.

2. Вастрыё колючага ці рэжучага інструмента, прадмета.

   • Д. косы.

3. пераноснае значэнне: Пра што-н. вострае, з’едлівае.

   • Д. сатыры.

|| памяншальная форма: джальца.

|| прыметнік: джальны.

джаліць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Пра насякомых, змей: раніць джалам, кусаць.

   • Пчолы джаляць.

2. пераноснае значэнне: Раніць крыўднымі словамі, колкімі заўвагамі.

   • Колкія заўвагі джалілі яго, выводзілі з раўнавагі.

|| закончанае трыванне: уджаліць.

• Уджаліла змяя.

джгаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. кого (што). Калоць, раніць джалам (пра насякомых, змей).

   • Авадні і сляпні джгалі няўмольна.

2. Хутка ісці або бегчы.

   • Лявон джгаў без аглядкі.

|| аднакратны дзеяслоў: джгануць і джгнуць.

|| назоўнік: джганне.

джоўль назоўнік | мужчынскі род

Адзінка энергіі, работы і колькасці цеплыні.

джунглі назоўнік

Густы непраходны лясны зараснік у балоцістых мясцовасцях трапічных краін.

• Закон джунгляў (пераноснае значэнне: аб адкрытым самавольстве і насіллі).

|| прыметнік: джунглевы.

джут назоўнік | мужчынскі род

Травяністая расліна, што разводзіцца пераважна ў Індыі, з валакна якой вырабляюць грубую тканіну, вяроўкі, канаты.

|| прыметнік: джутавы.

джыгіт назоўнік | мужчынскі род

Умелы наезнік на асядланым кані (спачатку ў каўказскіх горцаў).

|| прыметнік: джыгіцкі.

джыгітаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Займацца джыгітоўкай.

джыгітоўка назоўнік | жаночы род

Разнастайныя складаныя практыкаванні на асядланым кані, які шпарка бяжыць (першапачат. ў каўказскіх горцаў, казакаў).

джын² назоўнік | мужчынскі род

У арабскай і персідскай міфалогіі: назва злога духу.

Выпусціць джына з бутэлькі (кніжнае) — даць волю злым сілам.

джынсавы прыметнік

1. гл. джынсы.

2. Пра матэрыю: такая, з якой шыюць джынсы.

джынсы назоўнік

Штаны (часцей сінія) з жорсткай баваўнянай тканіны, якія прашыты каляровымі ніткамі і якія шчыльна аблягаюць цела.

• Мужчынскія, жаночыя д.

|| прыметнік: джынсавы.

джып назоўнік | мужчынскі род

Амерыканскі легкавы аўтамабіль павышанай праходнасці.

джыу-джыцу назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Японская барацьба вольнага стылю і сістэма прыёмаў самаабароны без зброі.