Усе словы

гарадавы назоўнік | мужчынскі род

У царскай Расіі: ніжні чын гарадской паліцыі.

гараджанін назоўнік | мужчынскі род

Жыхар горада (у 1 знач.).

|| жаночы род: гараджанка.

гарадзьба назоўнік | жаночы род

1. гл. гарадзіць.

2. Агароджа, плот.

гарадзіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Ставіць плот, паркан і пад.

   • Г. агарод.

2. пераноснае значэнне: Гаварыць абы-што, выдумляць.

Фразеалагізмы:

• Стары гаворыць — гародзіць, ды на праўду выходзіць (прыказка).
• Агарод (гарод) гарадзіць (размоўнае) — пачынаць якую-н. клапатлівую справу.

|| назоўнік: гарадзьба.

гарадзішча назоўнік | ніякі род

Месца, дзе захаваліся рэшткі старажытнага горада.

• Раскопкі гарадзішча.

гарадкі назоўнік

Гульня, у якой невялікія драўляныя качулкі выбіваюць бітой з горада.

|| прыметнік: гарадошны.

гараднічы назоўнік | мужчынскі род

Начальнік горада (у Расіі да сярэдзіны 19 ст.).

гарадошнік назоўнік | мужчынскі род

Гулец у гарадкі.

|| жаночы род: гарадошніца.

гараж назоўнік | мужчынскі род

Памяшканне для стаянкі і рамонту аўтатранспарту.

|| прыметнік: гаражны.

гарант назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

Фізічная або юрыдычная асоба, а таксама дзяржава, якая дае гарантыю за каго-, што-н.

гарантаваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Даць (даваць) гарантыю ў чым-н.

• Г. добрую якасць вырабаў.
• Г. права на працу.
• Г. ад усякіх нечаканасцей.

гарантыя назоўнік | жаночы род

Парука, запэўненне ў чьм-н.

• Тэлевізар з гарантыяй.
• Г. у добрай якасці.

|| прыметнік: гарантыйны.

• Гарантыйная майстэрня.

гарапашны прыметнік | размоўнае

Бедны, гаротны.

• Гарапашная доля.

гарапашнік назоўнік | размоўнае

Бедны, гаротны чалавек.

|| жаночы род: гарапашніца.

|| прыметнік: гарапашніцкі.

гараскоп назоўнік | мужчынскі род

У астралогіі: табліца размяшчэння зорак, якая служыць для містычнага прадказання чыйго-н. лёсу.

|| прыметнік: гараскапічны.

гарача прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да моцнага награвання, да жару (у 2 знач.), напр. гарачатрываласць, гарачатрывалы, гарачаўстойлівы.

гарачатрывалы прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які захоўвае свае якасці пры высокай тэмпературы.

• Гарачатрывалае шкло.

|| жаночы род: гарачатрываласць.

гарачка назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Ліхаманка.

   • Белая г.

2. Моцнае ўзбуджэнне, азарт, спешка ў якой-н. рабоце (пераноснае значэнне).

   • Біржавая г.

|| прыметнік: гарачкавы.

гарачкапаніжальны прыметнік

Які зніжае павышаную тэмпературу цела.

• Г. сродак.
• Хворому далі гарачкапаніжальнае (назоўнік).

гарачлівы прыметнік

Запальчывы.

• Г. характер.

|| назоўнік: гарачлівасць.

гарачнасць назоўнік | жаночы род

Палкасць, нястрыманасць, узбуджанасць.

• Г. натуры.

гарачы прыметнік

1. Які мае высокую тэмпературу.

   • Гарачая пліта.
   • Гарачае лета (спякотнае душнае).
   • Г. цэх (цэх з высокай тэмпературай паветра, а таксама пераноснае значэнне: увогуле шкодная вытворчасць).
   • Падаць гарачае (назоўнік).
   • Тарачая апрацоўка металаў (якая робіцца з дапамогай высокай тэмпературы).

2. пераноснае значэнне: Поўны сілы, страсны, палкі.

   • Т. заступнік.

3. пераноснае значэнне: Вельмі напружаны, які праходзіць у спешным, напружаным рытме.

   • Гарачая работа.
   • Г. бой.
   • Гарачая пара жніва.

4. пераноснае значэнне: Запальчывы, нястрыманы.

   • Тарачая галава (пра схільнага да гарачнасці чалавека).

Фразеалагізмы:

• Па гарачых слядах — адразу.
• Пад гарачую руку (размоўнае) — у момант злосці, раздражнення.

гарачыня назоўнік | жаночы род

1. Гарачае, моцна нагрэтае паветра.

   • У хаце была г.
   • Ну і г. сёлета ў ліпені! (спёка).

2. Цеплыня арганізма, выкліканая прылівам крыві ў час моцнага душэўнага ўзбуджэння.

   • Усё цела налілося гарачынёй.

гарачыцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Узбуджана дзейнічаць, праяўляць паспешлівасць, нецярпенне.

• Не варта г. ў гэтай справе.

гарашыны назоўнік

Гарохавая салома.

гарбаносы прыметнік

1. Пра чалавека: які мае нос з гарбінкай.

2. Пра жывёл: з выпуклай верхняй лініяй морды.

   • Т. лось.

|| назоўнік: гарбаносасць.

гарбар назоўнік | мужчынскі род

Работнік гарбарнай вытворчасці.

гарбарны прыметнік

Які мае адносіны да вырабаў са шкур і гандлю імі.

• Т. завод.
• Тарбарныя вырабы.

гарбарня назоўнік | жаночы род

Майстэрня па вырабу шкур; гарбарны завод.

гарбата назоўнік | жаночы род | устарэлае

Чай.

гарбаты прыметнік

1. Які мае горб (у 1 знач.).

   • Гарбатага (назоўнік) магіла выправіць (прыказка пра таго, чые недахопы нельга выправіць).

2. Крута сагнуты.

   • Т. нос.

|| назоўнік: гарбатасць.

гарбаціцца дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Тое, што і горбіцца.

• Т. пры хадзьбе.

|| закончанае трыванне: згарбаціцца.

гарбаціць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Тое, што і горбіць.

• Т. спіну.

|| закончанае трыванне: згарбаціць.

гарбець дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Старанна, настойліва працаваць над чым-н.; карпець.

• Г. над дысертацыяй.

гарбуз назоўнік | мужчынскі род

Расліны сямейства гарбузовых з вялікімі шарападобнымі пладамі, а таксама сам плод гэтай расліны.

|| прыметнік: гарбузовы.

гарбузнік назоўнік | мужчынскі род

Гарбузовае націнне.

гарбузік назоўнік | мужчынскі род

Гарбузовае семечка.

• Падсушыць гарбузікі.

гарбун назоўнік | мужчынскі род

Гарбаты чалавек.

|| жаночы род: гарбуха.

гарбуша назоўнік | жаночы род

Марская прамысловая рыба сямейства ласасёвых.

гарбіна назоўнік | жаночы род

Акруглы выступ на чым-н., выпукласць.

|| памяншальная форма: гарбінка.

• Нос з гарбінкай.

гаргара назоўнік | жаночы род

Пра вялікую нязграбную рэч, а таксама пра няскладнага высокага чалавека.

гардзіна назоўнік | жаночы род

Занавеска на ўсё акно.

|| прыметнік: гардзінны і гардзінавы.

гардэроб назоўнік | мужчынскі род

1. Шафа для адзення.

2. Памяшканне ў грамадскіх будынках для захоўвання верхняга адзеняя наведвальнікаў.

3. Усё адзенне аднаго чалавека.

   • Папоўніць г. акцёра.

|| прыметнік: гардэробавы.

гардэробная назоўнік | жаночы род

Тое, што і гардэроб (у 2 знач.).

гардэробшчык назоўнік | мужчынскі род

Служачы пры гардэробе (у 2 знач.).

|| жаночы род: гардэробшчыца.

|| прыметнік: гардэробшчыцкі.

гаржэтка назоўнік | жаночы род

Дэталь жаночага туалету — палоска футра, якая носіцца замест каўняра.

|| прыметнік: гаржэтачны.

гаркавы прыметнік

Гаркаваты.

|| назоўнік: гаркавасць.

гаркавіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Мець гаркаваты прысмак.

• Смятана гаркавіць.

гарката (гаркота) назоўнік | жаночы род

1. Горкі смак, пах.

   • Г. ў роце.
   • Есці гаркату (што-н. горкае).

2. пераноснае значэнне: Пачуццё горычы як вынік якіх-н. няўдач.

   • Г. на сэрцы.

гаркаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Пра сабаку: злосна гаўкаць, брахаць.

2. пераноснае значэнне, што і без дапаўнення.

   • Груба крычаць на каго-н. (размоўнае).

|| аднакратны дзеяслоў: гаркнуць.

|| назоўнік: гарканне.