Усе словы

віраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Утвараць віры, круціць, бурліць.

• Вада віруе ля камянёў.
• Жыццё віруе вакол (пераноснае значэнне).

|| назоўнік: віраванне.

віраж² назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Хімічны раствор, у якім прамываюць аддрукаваны фатаграфічны здымак для надання яму пэўнага колеру.

|| прыметнік: віражны.

вірлавокі прыметнік

З вялікімі лупатымі вачамі.

|| назоўнік: вірлавокасць.

вірлівы прыметнік

Бурлівы, бурны, неспакойны.

• В. паток.
• Вірлівая маладосць (пераноснае значэнне).

|| назоўнік: вірлівасць.

вірок назоўнік | мужчынскі род

1. гл. вір.

2. Прылада для звівання нітак у клубок.

віртуоз назоўнік | мужчынскі род

Той, хто дасканала валодае тэхнікай свайго мастацтва, а таксама наогул сваёй справы.

віртуозны прыметнік

Уласцівы віртуозу, тэхнічна дасканалы.

• Віртуознае выкананне.

|| назоўнік: віртуознасць.

вірус назоўнік | мужчынскі род

Найдрабнейшая няклетачная часціца, што размнажаецца ў жывых клетках і выклікае заразнае захворванне.

• В. шаленства.
• В. індывідуалізму (пераноснае значэнне).

|| прыметнік: вірусны.

• В. грып.

вірусалогія назоўнік | жаночы род

Раздзел мікрабіялогіі, які вывучае вірусы.

|| прыметнік: вірусалагічны.

вірысты прыметнік

У якім многа віроў.

• Вірыстая рака.

|| назоўнік: вірыстасць.

вірыцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Круціцца, утвараць віры (пра ваду).

   • Вада вірылася вакол вярбы.

2. пераноснае значэнне: Паяўляцца ў вялікай колькасці, бесперапыннай чарадой.

   • Думкі вірацца ў галаве.

вірыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і віраваць.

вісельня назоўнік | жаночы род

Два слупы (або слуп) з перакладзінай — прыстасаванне дня пакарання смерцю праз павешанне, шыбеніца.

|| прыметнік: вісельны.

вісельнік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, павешаны на вісельні.

Фразеалагізм:

• Гумар вісельніка — вельмі змрочны гумар.

вісець дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Будучы прымацаваным да чаго-н., знаходзіцца ў вертыкальным становішчы без апоры.

   • Люстра вісіць над сталом.
   • Аб’ява вісіць на дзвярах.
   • Капялюш вісіць на вешалцы.
   • Самалёты вісяць над полем бою (пераноснае значэнне: лятаюць, кружачыся).
   • Сукенка з аднаго боку вісіць (спадае, не аблягае фігуру).
   • В. у паветры (пераноснае значэнне: знаходзіцца ў няпэўным становішчы).
   • В. на тэлефоне (пераноснае значэнне: часта і доўга гаварыць па тэлефоне; размоўнае).

2. Выдавацца, выступаць уперад якой-н. сваёй часткай, навісаць.

   • Скала вісела над дарогай.
   • Бяда вісела над галавой (пераноснае значэнне).

Фразеалагізмы:

• Вісець над каркам (размоўнае) — дакучаць каму-н.
• Вісець на валаску (размоўнае) — знаходзіцца ў небяспечным становішчы.
• Вісець на карку (размоўнае неадабральнае) — быць на ўтрыманні ў каго-н.

віск назоўнік | мужчынскі род

Высокі пранізлівы крык, а таксама падобны гук, утвораны якім-н. прадметам.

• В. парасяці.
• В. пілы.

віскат назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Тое, што і віск.

віскатаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Пранізліва крычаць, утвараць высокія пранізлівыя гукі.

вісклівы прыметнік

1. Пранізлівы, з віскам.

   • В. крык.

2. Які часта вішчыць.

   • Вісклівае парася.

|| назоўнік: вісклівасць.

віскоза назоўнік | жаночы род

1. Студзяністая клейкая цэлюлозная маса, з якой вырабляецца штучны шоўк, цэлафан і пад.

2. Штучны шоўк.

|| прыметнік: віскозны.

• Віскознае валакно.

віскі назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Моцная англійская і амерыканская гарэлка.

віславухі прыметнік

З абвіслымі вушамі.

• В. сабака.

|| назоўнік: віславухасць.

вісмут назоўнік | мужчынскі род

Хімічны элемент — крохкі серабрыста-белы метал.

|| прыметнік: вісмутавы.

віснуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Апускацца ўніз, прымаючы вісячае становішча, звісаць.

   • Валасы віснуць на лоб.
   • Туман вісне (пераноснае значэнне) над болотам.

2. пераноснае значэнне, на кш, таксама віснуць на шыі ў каго.

   • Ліпнуць да каго-н. (размоўнае).
   • Дзеці так і віснуць на ш.

|| закончанае трыванне: павіснуць і завіснуць.

віст назоўнік | мужчынскі род

Род карцёжнай гульні.

вісус назоўнік | лаянкавае

Свавольнік, гарэза, распуснік.

вісячы прыметнік

Прыстасаваны так, каб вісець.

• В. замок.
• В. мост.

вітальны прыметнік

Звязаны з прывітаннем.

• В. паклон.
• В. жэст.

вітамін назоўнік | мужчынскі род

Арганічнае рэчыва, неабходнае для нармальнай жыццядзейнасці жывых арганізмаў, а таксама прэпарат, які ўтрымлівае такія рэчывы.

|| прыметнік: вітамінны, вітамінавы і вітамінозны.

• Вітамінная (вітамінавая) лабораторня.
• Вітамінозны тлушч.

вітанне назоўнік | ніякі род

1. гл. вітацца, -ць.

2. Прывітанне.

   • Слаць в.

|| прыметнік: вітальны.

• В. наклон.

вітацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Вітаць адзін аднаго пры сустрэчы.

• В. за руку.

|| закончанае трыванне: павітацца і прывітацца.

|| назоўнік: вітанне.

вітаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Звяртацца да каго-, чаго-н. з прывітаннем.

   • В. знаёмага.
   • В. дэлегатаў канферэнцыі.
   • В. гасцей.
   • Вітаю вас!

2. пераноснае значэнне: Ухваляць, выказваць адабрэнне чаго-н.

   • В. прапанову.

3. Віншаваць.

   • В. з надыходзячым святом.

|| закончанае трыванне: павітаць і прывітаць.

|| назоўнік: вітанне.

вітка назоўнік | мужчынскі род

Скручаны лазовы ці бярозавы дубец, якім прывязваюць, прымацоўваюць што-н.

|| прыметнік: вітачны.

вітковы прыметнік

Здольны абвівацца вакол чаго-н., павойны.

• Вітковыя расліны.

віток назоўнік | мужчынскі род

1. Адзін абарот спіралі.

   • В. спружыны.

2. Тое, што навіта ў выгладзе спіралі.

   • В. абмоткі.

3. Пры палёце: адзін абарот на арбіце.

   • В. касмічнага карабля вакол Зямлі.

|| прыметнік: вітковы.

вітраж назоўнік | мужчынскі род

Узор са шкла рознага колеру (у вокнах, дзвярах).

|| прыметнік: вітражны.

вітрына назоўнік | жаночы род

Месца за акном магазіна, зашклёная шафа або скрынка для паказу розных тавараў.

• Вітрыны магазінаў.

|| прыметнік: вітрынны.

вітушка назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Прыстасаванне, на якое намотваюць пражу.

віхляць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Рухацца няроўна, хістаючыся з боку ў бок.

• Кола віхляе.
• В. пры хадзьбе.

віхлівы прыметнік | размоўнае

Які хістаецца з боку ў бок у часе руху.

• Віхлявая паходка.

віхлісты прыметнік | размоўнае

1. Які хістаецца з боку ў бок (пра чалавека і яго рухі).

2. Звілісты, пакручасты.

   • Віхлястыя сцежкі.

віхліцца дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Рухацца, хістаючыся з боку ў бок.

• В. пад цяжарам ношы.

віхор² (віхар) назоўнік | мужчынскі род

Імклівая кругавая плынь ветру.

• Снежны в.
• В. падзей (пераноснае значэнне).
• Імчацца віхрам (прыслоўе).

|| прыметнік: віхравы.

віхрасты прыметнік | размоўнае

З віхрамі.

• В. хлапчук.

віхрыцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Узнімацца, кружыцца віхрам.

• Віхрыцца пыл.

віхура назоўнік | жаночы род

1. Бура, завіруха (размоўнае).

2. Імклівы віхравы рух (паэтычнае).

|| прыметнік: віхурны.

віцмундзір назоўнік | мужчынскі род

У дарэвалюцыйнай Расіі: форменны сурдут цывільных чыноўнікаў.

|| прыметнік: віцмундзірны.

віцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Расці завіткамі.

   • Хмель уецца вакол дрэва.
   • Валасы ўюцца.

2. Рабіць звілістыя рухі або мець звілісты напрамак.

   • Паміж гор вілася рэчка.

3. Лятаючы, кружыцца.

   • Пчолы ўюцца роем.

віць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Вырабляць, скручваючы, сплятаючы або плетучы.

• В. вяроўкі.
• В. вянкі.
• В. гняздо.
• З ветру вяроўкі в. (пераноснае значэнне: гаварыць што-н. беспадстаўнае, выдумляць).

|| закончанае трыванне: звіць.

|| назоўнік: віццё.

віцэ (віцэ-) прыстаўка

Першая частка складаных слоў са значэннем намеснік, напр. віцэ-губернатар, віцэ-консул, віцэ-прэзідэнт.