Усе словы

выдзеліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выйшаўшы з саставу чаго-н., адасобіцца, стаць самастойным.

   • Старэйшы сын выдзеліўся з сям’і.

2. Вылучыцца якім-н. чынам сярод іншых.

   • В. смеласцю.

3. Выйсці з арганізма.

   • Выдзелілася макрота.

|| незакончанае трыванне: выдзяляцца.

|| назоўнік: выдзяленне.

|| прыметнік: выдзяляльны.

• В. прайме.

выдзеліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Расчляніўшы або аддзяліўшы, прызначыць для якой-н. мэты.

   • В. частку маёмасці.
   • В. асноўную думку.
   • В. кватэру ў новым доме.
   • В. звеннявых.

2. Вылучыць, адзначыць чым-н.

   • В. радок асаблівым шрыфтам.
   • В. выдатнага работніка.

3. што. Вывесці з арганізма, з саставу чаго-н.

   • В. пот.
   • В. цяпло.

|| незакончанае трыванне: выдзяляць.

|| назоўнік: выдзяленне.

выдзерці дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выдраць.

|| незакончанае трыванне: выдзіраць.

выдзеўбаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выдзеўбці.

выдзьмухаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дзьмухаючы, выдаліць адкуль-н. (пыл, парушыны і пад.).

   • В. попел з люлькі.

2. Дзьмухаючы на вуголле, выклікаць з’яўленне полымя.

   • В. агонь.

|| незакончанае трыванне: выдзьмухваць.

выдзьмуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выдаліць моцным струменем паветра.

2. Вырабіць шляхам выдзімання (у 2 знач. і спецыяльны тэрмін).

   • В. бутэльку.

|| незакончанае трыванне: выдзімаць.

|| назоўнік: выдзіманне.

выдзяленне назоўнік | ніякі род

1. гл. выдзеліць, -цца.

2. звычайна (выдзяленні, -яў).

   • Рэчывы, выцзеленыя арганізмам.

выдзёўбваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і дзяўбці (у 1, 2 і 4 знач.).

выдзіманне назоўнік | ніякі род

1. гл. выдзьмуць.

2. Выраб пустацелых прадметаў з расплаўленага шкла пры дапамозе моцнага струменя паветра (спецыяльны тэрмін).

выдма назоўнік | жаночы род

Наносны пясчаны пагорак.

выдра назоўнік | жаночы род

1. Млекакормячая драпежная вадаплаўная жывёліна сямейства куніцавых, а таксама яе футра.

2. Пра злую няўжыўчывую жанчыну (размоўнае грубае).

|| прыметнік: выдравы і выдрын.

выдраня (выдранё) назоўнік | ніякі род

Дзіцяня выдры.

выдраць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. З сілай выцягнуць, вырваць што-н. моцна ўбітае, прымацаванае і пад.

   • В. цвік са сцяны.
   • В. ліст з кнігі.

2. Драпаючы, вьшаліць, вырваць.

   • В. вочы.

3. пераноснае значэнне: Атрымаць, узяць з вялікай цяжкасцю (размоўнае).

|| незакончанае трыванне: выдзіраць.

выдумаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прыдумаць тое, чаго не было, сфантазіраваць.

2. Прыцумаць, вынайсці, стварыць.

   • В. новы апарат.

|| незакончанае трыванне: выдумляць, выдумваць і выдумліваць.

выдумка назоўнік | жаночы род

1. Хлусня, тое, што выдумана.

   • Не трэба слухаць, усе гэта выдумкі.

2. Тое, што прыдумана, вынайдзена; вымысел, фантазія.

   • Нас здзіўляюць яго выдумкі і прапановы.

3. Здольнасць выдумляць.

   • Чалавек з выдумкай.

выдумшчык назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто выдумвае што-н., жартаўнік.

   • В. забаў.

2. Хлус, пляткар.

|| жаночы род: выдумшчыца.

выдурыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

В. грошы або грошай у сястры.

|| незакончанае трыванне: выдурваць.

выдушыць² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Зрасходаваць духі і пад.

• В. флакон адэкалону.

|| незакончанае трыванне: выдушваць.

выдыгаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Дагаджаць каму-н., выказваць сваю адданасць.

• В. перад начальством.

выдых назоўнік | мужчынскі род

Разавае выштурхванне паветра з лёгкіх пры выдыханні; процілегласць удых.

выдыхнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Патраціць усе сілы, знясілець.

• Атака выдыхнулася (пераноснае значэнне: аслабла).

|| незакончанае трыванне: выдыхацца.

выдыхнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Дыханнем выштурхнуць з лёгкіх.

• В. паветра.

|| незакончанае трыванне: выдыхаць.

|| назоўнік: выдыханне.

|| прыметнік: выдыхальны.

выезд назоўнік | мужчынскі род

1. гл. выехаць.

2. Месца, праз якое выязджаюць.

   • В. на шашу.

3. Коні з экіпажам і вупражжу (устарэлае).

|| прыметнік: выязны.

• Выязная сесія суда (па-за месцам работы).
• Выязныя вароты.
• В. конь (не рабочы; устарэлае).

выездзіць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Прывучыць да язды.

• В. каня.

выемка назоўнік | жаночы род

1. гл. выняць.

2. Паглыбленне, упадзіна.

   • В. ў сцяне.

выесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. З’есці ўнутраную частку чаго-н.

   • В. начынку.
   • Не варты выедзенага яйца (не мае ніякага значэння; размоўнае).

2. З’есці ўсё, што знаходзіцца ў чым-н.

   • В. міску крупніку.

3. Пашкодзіць, разбурыць чым-н. едкім.

   • Кіслата выела дзірку ў тканіне.
   • Дым выеў вочы (стала балюча глядзець ад дыму).

|| незакончанае трыванне: выядаць.

выехаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паехаць, адправіцца з аднаго месца ў другое.

   • В. з города.
   • В. з варот.

2. Едучы, паявіцца дзе-н.

   • В. на лясную поляну.
   • З-за вугла выехала машына.

3. Пакінуць адно месца жыхарства, пераехаўшы на другое.

   • Жыхары выехалі.

4. Плаўна вываліцца, выпасці (размоўнае).

   • Пакет выехаў з рук.

5. пераноснае значэнне, на кім-чым. Выкарыстаць для сваёй выгады чыю-н. працу, якія-н. акалічнасці (размоўнае неадабральнае).

   • В. на памочніку.
   • В. на акалічнасцях.

|| незакончанае трыванне: выязджаць.

|| назоўнік: выезд.

выжал назоўнік | мужчынскі род

Гончы сабака.

выжарына (выжата) назоўнік | жаночы род

Выгаралы ўчастак балота, лесу.

выжарышча назоўнік | ніякі род

Выпаленае месца ў лесе, на балоце.

выжаць² дзеяслоў | закончанае трыванне

У спорце: паступова падняць штангу, гіру і пад. ад ірудзей уверх да поўнага выпроствання рук.

• В. гіру ў 50 кг.

|| незакончанае трыванне: выжымаць.

|| назоўнік: выжым.

выжла назоўнік | жаночы род

Гончая сука.

выжлятнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто загадвае гончымі сабакамі на паляванні.

выжыць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Застацца жывым пасля цяжкай хваробы, ранення і пад.

• Ранены выжыў.

Фразеалагізм:

• Выжыць з розуму (размоўнае) — страціць памяць, эдольнасць усведамляць.

|| незакончанае трыванне: выжываць.

|| назоўнік: выжыванне.

• Барацьба за в. чалавецтва.

вызваленчы прыметнік

Які мае адносіны да палітычнага, сацыяльнага вызвалення.

• Вызволенная барацьба.
• Нацыянальны в. рух.

вызваліцель назоўнік | мужчынскі род

Той, хто вызваліў ці вызваляе каго-, што-н. ад прыгнёту, уціску.

• В. прыгнечаных.

|| жаночы род: вызваліцельніца.

|| прыметнік: вызваліцельскі.

вызваліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Атрымаць свабоду, стань свабодным.

   • В. з полону.
   • В. ад прыгнёту.

2. Пазбавіцца ад чаго-н. што сціскае, абмяжоўвае, ад непажаданага, шкоднага.

   • В. ад ношы.
   • В. з абдымкаў.
   • В. ад думак.

3. Стаць свабодным ад якіх-н. абавязкаў, спраў і пад.

   • В. ад работы.
   • В. ад загадвання.

4. Ачысціцца, стаць пустым, незанятым.

   • Кватэра вызвалілася.
   • Месца вызвалілася.

|| незакончанае трыванне: вызваляцца.

|| назоўнік: вызваленне.

вызваліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць свабодным.

   • В. арыштаваных.

2. Вярнуць назад (захопленае ворагам).

   • В. горад ад захопнікаў.

3. Даць каму-н. магчымасць не рабіць чаго-н., пазбавіць ад чаго-н. ці выратаваць ад чаго-н.

   • В. ад дзяжурства.
   • Вызвалены работнік (які выконвае грамадскія абавязкі з вызваленнем ад вытворчай работы).
   • В. ад пакарання.

4. Звольніць, зняць з работы.

   • В. ад займаемай посады.

5. Выслабаніць ад чаго-н. грувасткага, цяжкага і пад.

   • В. рукі.

6. Апаражніць, ачысціць.

   • В. месца для шафы.
   • В. кніжную паліцу.
   • В. нумар у гасцініцы (выехаць з яго).

|| незакончанае трыванне: вызваляць.

|| назоўнік: вызваленне.

вызвацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Добраахвотна згадзіцца выканаць што-н.

• В. ісці ў разведку.
• В. дапамагчы каму-н.

|| незакончанае трыванне: вызывацца.

вызваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выклікаць.

|| незакончанае трыванне: вызываць.

вызверыцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Моцна, пераходзячы на крык, накінуцца на каго-н. (з папрокамі, лаянкай і пад.) або паглядзець са злосцю на каго-н.

|| незакончанае трыванне: вызвярацца.

вызвоньваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Званіць, звонам выконваць што-н.

• Куранты вызвоньвалі поўнач.

|| закончанае трыванне: вызваніць.

выздаравець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць зноў здаровым; паправіцца пасля хваробы.

|| незакончанае трыванне: выздараўліваць.

|| назоўнік: выздараўленне.

вызнаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. вызнаць.

2. Адкрыта трымацца якой-н. веры, вучэння, поглядаў і пад.

   • В. праваслаўе.
   • В. строгія маральныя правілы.

вызнаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Тое, што і выведаць.

2. Тое, што і спазнаць.

   • В. тайну прыроды.

|| незакончанае трыванне: вызнаваць.

вызначальны прыметнік

1. Які служыць для вызначэння чаго-н.

   • Вызначальныя рысы, адзнакі.

2. Які вызначае, абумоўлівае сабой што-н.

   • В. момант.

|| назоўнік: вызначальнасць.

вызначальнік назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, што вызначае, выражае сабой што-н. (кніжнае).

   • Рытмічны в.

2. Кніга для даведак пры вызначэнні чаго-н. (спецыяльны тэрмін).

   • В. раслін.

вызначыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. (1 і 2 ас не ужые.). Набыць выразны характар, раскрыцца, акрэсліцца.

   • Спецыфіка прадмета вызначылася не адразу.

2. Поўнасцю скласціся.

   • Нашы адносіны цапкам вызначыліся.

3. Вылучыцца з ліку іншых чым-н.

   • В. ў баі.
   • В. сваёй храбрасцю.

4. чым. Стаць знамянальным, паказальным дзякуючы чаму-н.

   • Дваццатае стагоддзе вызначылася выкарыстаннем атамнай энергіі.

|| незакончанае трыванне: вызначацца.

вызначыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што. Распазнаць, высветліць, разабрацца ў чым-н., дакладна ўстанавіць.

   • В. прычыну.
   • В. адлегласць.
   • В. вугал (вылічыць).

2. Выявіць сутнасць, раскрыць змест чаго-н.

   • В. творчы метад пісьменніка.
   • В. новае навуковае паняцце.

3. Загадзя прызначыць або намеціць наперад.

   • В. дзяжурных.
   • В. далейшыя планы.

4. Устанавіць, назначыць.

   • В. сродкі на будаўніцтва.
   • В. меру пакарання.

5. Абумовіць сабой, з’явіцца прычынай чаго-н.

   • Добрая падрыхтоўка вызначыла поспех.

6. Абазначыць якім-н. чынам.

   • В. мяжу тычкамі.

|| незакончанае трыванне: вызначаць.

|| назоўнік: вызначэнне.

выйграць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Набыць у выніку розыгрышу латарэі, перамагчы ў азартнай гульні.

   • В. сто рублёў па аблігацыі.

2. Дамагчыся перамогі, узяць верх.

   • В. бой.
   • В. партыю ў шахматы.
   • В. справу.

3. Атрымаць выгаду, карысць, перавагу; выгадаць.

   • В. ад зніжэння цэн.
   • В. час.

4. пераноснае значэнне, у чым. Атрымаць, заслужыць адабральную ацэнку.

   • В. у чыіх-н. вачах.

|| незакончанае трыванне: выйграваць.

|| назоўнік: выйгрыш.