Усе словы

ветразь назоўнік | мужчынскі род

Парус.

• Бялее рыбацкі в.

ветраны² прыметнік

Які прыводзіцца ў рух ветрам.

• В. млын.
• Ветряная воспа — часцей дзіцячая заразная хвароба, якая суправаджаецца буйным сыпам.

ветрасілавы прыметнік

Які выкарыстоўвае энергію ветру.

• Ветрасілавая ўстаноўка.

ветраць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Прасушвацца, праветрывацца.

ветрыць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Ачышчаць ад смецця на ветры (збожжа).

• В. насенне.

ветэран назоўнік | мужчынскі род

1. Стары, бывалы воін.

   • В. грамадзянскай войны.

2. пераноснае значэнне, чаго. Стары, заслужаны працаўнік, дзеяч у якой-н. галіне.

   • В. працы.
   • В. навукі.

|| жаночы род: ветэранка.

|| прыметнік: ветэранскі.

ветэрынар назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па ветэрынарыі.

|| прыметнік: ветэрынарскі.

ветэрынарыя назоўнік | жаночы род

Навука аб хваробе жывёл і іх лячэнні.

|| прыметнік: ветэрынарны.

вехаць назоўнік | мужчынскі род

1. Мачалка з рагожы.

2. Жмут, жменя (саломы, сена і пад.).

вецер назоўнік | мужчынскі род

Рух паветра ў гарызантальным напрамку.

• Моцны в.
• Спадарожны в.
• Паўднёвы в.
• Подых ветру.
• Стаяць на ветры (там, дзе дзьме моцны вецер).
• Трымаць нос па ветры (пераноснае значэнне: прыстасоўвацца да абставін).
• Шукай ветру ў полі (пра дарэмныя пошукі).
• Куды в. дзьме (пераноснае значэнне: прыстасоўваючыся да большасці думак, поглядаў, густаў).
• Кідаць словы на вецер (размоўнае) — гаварыць упустую, дарэмна ці неабдумана.
• Вецер у галаве ў каго (размоўнае неадабральнае) — пра легкадумнага чалавека.
• Ветрам падшыты або падбіты (размоўнае) — пра легкадумнага чалавека, а таксама пра адзенне без цёплай падкладкі.

|| памяншальная форма: ветрык.

• З ветрыкам (пра язду: вельмі хутка; размоўнае).

|| прыметнік: ветравы.

• Ветравы подых.
• Ветравое шкло (у аўтамашынах).

веча назоўнік | ніякі род

Народны сход у Старажытнай і Сярэдневяковай Русі і на Беларусі гараджан для вырашэння грамадскіх спраў, а таксама месца такога сходу.

|| прыметнік: вечавы.

• В. звон.

вечар назоўнік | мужчынскі род

1. Час сутак ад канца дня да надыходу ночы.

   • Зімовы в.
   • Прыйшлі дамоў пад в.

2. Грамадскі вячэрні сход, прысвечаны якой-н. даце.

   • Урачысты в.
   • В. сустрэчы з ветэранамі.

|| памяншальная форма: вечарок.

|| прыметнік: вячэрні.

• Вячэрняя школа.

вечарам прыслоўе

У вячэрні час.

|| памяншальная форма: вечарком.

• В. забягу на хвіліну.

вечарынка назоўнік | жаночы род

Вячэрняя гулянка з музыкай і танцамі.

• Пайсці на вечарынку.

вечарэць дзеяслоў | безасабовая форма | незакончанае трыванне

Блізіцца к вечару, надыходзіць (пра вечар).

• Пачало в.
• Увосень рана вечарэе.

|| закончанае трыванне: звечарэць.

вечна прыслоўе

1. Бясконца, спрадведку; на працягу вякоў.

   • Матэрыя існуе в.
   • Жыць в. ў памяці народа.

2. Пастаянна, заўсёды.

   • Брат в. заняты.

вечназялёны прыметнік

Аб раслінах: круглы год з зялёным лісцем, ігліцай.

вечнасць назоўнік | жаночы род

Працяг часу без пачатку і канца; вельмі доўгі час.

• Не бачыліся цэлую в. (вельмі працяглы час; размоўнае).
• Кануць у в. (бясследна знікнуць).

вечны прыметнік

1. Які існуе заўсёды, спрадвеку; які не перастае існаваць.

   • Вечная матэрыя.
   • Вечныя снягі.
   • Вечная слава героям.

2. Бестэрміновы.

   • Перадаць баявы сцяг на вечное захаванне.

3. Які пастаянна паўтараецца.

   • Вечныя спрэчкі.
   • Заснуць вечным сном (кніжнае) — памерці.

вешалка назоўнік | жаночы род

1. Дошка або стойка з кручкамі, на якія вешаюць адзенне.

2. Пятля, прышытая да адзення, за якую яго вешаюць.

   • Прышыць вешалку.

3. Планка з кручком, на якую вешаецца адзенне ў распраўленым па плячах выглядзе.

вешальнік назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто вешае людзей.

2. Правіцель, які вызначаецца сваёй жорсткасцю і дэспатызмам.

вешацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Канчаць жыццё самагубствам, павесіўшыся на пятлі, што зашморгваецца.

|| закончанае трыванне: павесіцца.

• Вешацца на шыю каму (размоўнае) — дамагацца ўзаемнасці.

вешаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Надаваць чаму-н. вісячае становішча.

   • В. аброць на крук.

2. Караць смерцю праз павешанне.

|| закончанае трыванне: павесіць і павешаць.

|| назоўнік: вешанне і павешанне.

• Смерць праз павешанне.

вешчаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Гаварыць, абвяшчаць (высокае).

   • В. аб надыходзе важной падзеі.

2. Прадказваць, прадракаць.

   • В. цёплую вясну.

веялка назоўнік | жаночы род

1. Сельскагаспадарчая машына, якой ачышчаюць збожжа ад мяйны пасля малацьбы.

2. Драўляны шуфлік для ручнога веяння збожжа пасля малацьбы.

веяльшчык назоўнік | мужчынскі род

Той, хто вее збожжа або працуе пры веялцы.

|| жаночы род: веяльшчыца.

веянне назоўнік | ніякі род

1. гл. веяць.

2. пераноснае значэнне: З’яўленне новых думак, ідэй у разумовым жыцці грамадства.

   • Новое в. ў гісторыі.

веяны прыметнік

Ачышчаны веяннем.

• Веяное жыта.

веяць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Ачышчаць збожжа ад мякіны веялкай.

2. Дзьмуць, абдзімаць павевам.

   • Вее вецер.
   • Цёплай вільгаццю веяла ад ракі (безасабовая форма).
   • Ад яго слоў веяла ласкай і клопатам (пераноснае значэнне і безасабовая форма).

|| закончанае трыванне: правеяць і звеяць.

|| назоўнік: веянне.

во часціца | размоўнае

1. Ужыв., калі трэба паказаць што-н., звярнуць увагу на што-н.

   • Во, рыбіна плёснула.
   • Кладзі ўсё гэта во сюды.

2. Ужыв., калі трэба выказаць здзіўленне, задавальненне або незадавальненне, абурэнне.

   • Во малайцы, што прыехалі.
   • Во, што яны тут натварылі!

3. Ужыв. пры пытальных і адносных займенніках і прыслоўях, калі трэба акцэнтаваць на нечым увагу.

   • Вы мне во што скажыце, даражэнькія.

4. Ужыв., калі трэба пацвердзіць сказанае некім.

   • Во бачыш, і Аляксей табе тое самае кожа.

5. Ужыв., калі трэба падвесці вынік сказанаму.

   • Во як бывае.

6. у знач. выклічнік: Ужыв. для ўзмацнення эмацыянальнай афарбоўкі сказа.

   • Во мароз дык мороз!

вобад назоўнік | мужчынскі род

1. Вонкавая частка кола, на якую нацягваецца шына.

2. Частка некаторых прадметаў, прыстасаванняў у выглядзе кольца, авала.

   • В. блока.
   • В. тэніснай ракеткі.

|| памяншальная форма: абадок.

|| прыметнік: абодны, абадовы і абадочны.

вобземлю прыслоўе | размоўнае

Аб зямлю, на зямлю.

• Грымнуўся в.

вобла назоўнік | жаночы род

Невялікая марская прамысловая рыба сямейства карпавых.

• Вэнджаная в.

|| прыметнік: воблавы.

воблака назоўнік | жаночы род

1. Вялікая маса згусцелай вадзяной пары ў атмасферы.

   • Кучавыя воблакі.

2. пераноснае значэнне, чаго. Суцэльная маса лёгкіх часцінак (пылу, дыму) у паветры.

   • В. пылу.

|| памяншальная форма: воблачка і аблачынка.

|| прыметнік: воблачны.

• В. слой.

вобласць назоўнік | жаночы род

1. Частка якой-н. тэрыторыі, край.

   • В. экватора.

2. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў былым СССР, а цяпер у краінах СНД.

   • Віцебская в.
   • Прыехаць з вобласці.

3. чаго або якая. Межы, у якіх распаўсюджана якая-н. з’ява, зона, пояс.

   • В. вечнай мерзлоты.
   • Азёрная в.

4. чаго або якая. Асобная частка арганізма, участак цела.

   • В. сэрца.
   • У грудной вобласці.
   • Абследаваць в. ранення.

|| прыметнік: абласны.

• А. цэнтр.

воблачнасць назоўнік | жаночы род

1. гл. воблачны.

2. Наплыў воблакаў.

   • Густая в.
   • Пераменная в.

воблачны прыметнік

1. гл. воблака.

2. Пакрыты воблакамі (пра неба).

   • Воблачнае неба.

3. Хмурны (пра надвор’е).

   • В. дзень.
   • Сёння воблачна (у знач. выказніка).

|| назоўнік: воблачнасць.

вобмацкам прыслоўе

Пры дапамозе дотыку, абмацваючы.

• В. ходзяць сляпыя.
• Ісці в. каля сцяны.

вобмешка назоўнік | жаночы род

Тое, чым абмешваюць корм жывёле (мука, вотруб’е).

• Пасыпаць сечку вобмешкай.

вобраз назоўнік | мужчынскі род

1. У філасофіі: вынік і ідэальная форма адлюстравання прадметаў і з’яў матэрыяльнага свету ў свядомасці чалавека.

2. Выгляд, аблічча, якія ўзнікаюць у памяці, ва ўяўленні.

   • В. маці.

3. Жывое, нагляднае ўяўленне аб кім-, чым-н.

   • Светлыя вобразы будучага.

4. У мастацтве: абагульненае мастацкае адлюстраванне рэчаіснасці, увасобленае ў форму канкрэтнай індывідуальнай з’явы.

   • Паэт мысліць вобразамі.

5. У мастацкім творы: тып, харакгар, створаны пісьменнікам, мастаком, артыстам.

   • Вобразы романа.
   • Артыст увайшоў у в. (ужыўся ў ролю).
   • Стварыць в. рабочага.

вобразны прыметнік

Які змяшчае ў сабе вобразы, паказвае што-н. у вобразах; яскравы, яркі, жывы.

• Вобразнае абагульненне ўбачанага.
• Гаварыць вобразна (прыслоўе).

|| назоўнік: вобразнасць.

• В. паэтычнай мовы.

вобыск назоўнік | мужчынскі род

Афіцыйны агляд каго-, чаго-н. з мэтай знайсці што-н. забароненае, недазволенае і пад.

• Зрабіць в.
• Знайсці пры вобыску.

|| прыметнік: абыскны.

вогненебяспечны прыметнік

Які легка загараецца.

• Вогненебяспечная вадкасць.

|| назоўнік: вогненебяспечнасць.

вогненны прыметнік

1. гл. агонь.

2. Тое, што і агнявы (у 1, 2, 3 і 4 знач.).

|| назоўнік: вогненнасць.

вогнепаклоннік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які пакланяецца агню як бажаству.

|| жаночы род: вогнепаклонніца.

|| прыметнік: вогнепаклонніцкі.

вогнепаклонства назоўнік | ніякі род

Культ агню як адна з форм першабытнага абогатварэння прыроды.

|| прыметнік: вогнепаклонніцкі.

вогнетушыцель назоўнік | мужчынскі род

Спецыяльны апарат для тушэння невялікага пажару.

вогнік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Хвароба, якая суправаджаецца высыпкай на губах, твары.

вогнішча назоўнік | ніякі род

1. Распаленая куча ламачча, дроў; агонь.

   • Грэцца каля вогнішча.

2. Месца, дзе гарэў агонь.

|| прыметнік: вогнішчавы.

водаадводны прыметнік

Прызначаны для сцёку вады адкуль-н.

• В. канал.