Усе словы

здзьмуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Ачысціць ад чаго-н. або знесці што-н. струменем паветра, ветру.

• Вецер здзьмуў паперу.

|| незакончанае трыванне: здзімаць.

здзяйсняльны прыметнік

Такі, які можна здзейсніць.

• Здзяйсняльныя жаданні.

|| назоўнік: здзяйсняльнасць.

здзяўбці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дзеўбучы, з’есці.

   • Кураняты здзяўблі тварог.

2. Дзеўбучы, зрабіць ямкі; параніць у многіх месцах.

   • Пеўні здзяўблі адзін аднаго.
   • Пешняй здзяўблі тратуар.

|| незакончанае трыванне: здзёўбваць.

здзівіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыйсці ў здзіўленне.

• З. нечаканаму прыезду родзіча.

|| незакончанае трыванне: здзіўляцца.

здзівіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выклікаць здзіўленне.

• Твае словы мяне вельмі здзівілі.
• Вас нічым не здзівіш.

|| незакончанае трыванне: здзіўляць.

здзіраць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і драць (у 2 знач.).

• З. скуру.
• З. кару.

здзірванелы прыметнік

Які пакрыўся дзірваном, ператварыўся ў дзірван.

• З. курган.

|| назоўнік: здзірванеласць.

здзічэлы прыметнік

1. Які здзічэў, стаў дзікім.

   • З. кот.

2. Які выражае дзікасць, безразважнасць.

   • З. выгляд.
   • З. позірк.

|| назоўнік: здзічэласць.

здзіўленне назоўнік | ніякі род

Уражанне ад чаго-н. незвычайнага, нечаканага, незразумелага.

• Спыніцца ў здзіўленні.

здзіўляючы прыметнік

Які выклікае здзіўленне, незвычайны.

• Імчацца са здзіўляючай хуткасцю.

здоба назоўнік | жаночы род

1. Тлушч, цукар і яйкі, што дабаўляюцца ў цеста.

   • Дабавіць здобы ў цеста.

2. зборны назоўнік: Вырабы са здобнага цеста.

   • Напячы здобы.

здобны прыметнік

Прыгатаваны на малацэ, масле, яйках і пад.

• Здобная булка.

здобрыцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і раздобрыцца.

здолець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. з інфінітывам: Быць у стане зрабіць, выканаць што-н.

   • Я здолею рашыць гэту задачу.

2. з інфінітывам: Атрымаць магчымасць зрабіць што-н. пры пэўных абставінах.

   • Учора я не здолеў паехаць.

3. Адолець, асіліць.

   • Агульнымі намаганнямі ўсё можна з.

здольнасць назоўнік | жаночы род

1. Прыродны дар, таленавітасць.

   • Чалавек з вялікімі здольнасцямі.

2. Уменне, а таксама магчымасць утвараць якія-н. дзеянні.

   • З. рухацца.
   • Прапускная з. дарог.
   • Пакупная з. насельніцтва.

здольны прыметнік

1. Які мае здольнасці да чаго-н., таленавіты.

   • З. інжынер.
   • З. да матэматыкі.

2. Які можа што-н. зрабіць; які валодае пэўным уменнем.

   • З. да ўсякай работы.
   • Гэты чалавек на ўсё з. (ні перад чым не спыніцца).

здор назоўнік | мужчынскі род

Нутраное свіное сала.

• Мазаць бліны здорам.

|| прыметнік: здоравы.

здорава прыслоўе | размоўнае

1. Вельмі моцна.

   • Ну і з. ж бухаюць гарматы.

2. Вельмі добра, выдатна.

   • Зроблена з.

здохлы прыметнік

1. Тое, што і дохлы.

   • Здзіраць скуру са здохлага каня.

2. пераноснае значэнне: Слабы,; кволы (размоўнае).

   • Чаго ён такі з. ў вас?

|| назоўнік: здохласць.

здрабнелы прыметнік

Які здрабнеў, дробны, схуднелы.

• З. твар.
• Здрабнелая жывёла.

здравіца назоўнік | жаночы род | высокае

Тост за здароўе.

• З. ў гонар пераможцаў.

здрада назоўнік | жаночы род

1. Здрадніцтва інтарэсам радзімы, пераход на бок ворага.

   • З. радзіме.

2. Парушэнне вернасці каму-, чаму-н.

   • З. сябру.
   • З. ідэалам.

здрадзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перайсці на бок ворага, прадаць.

   • З. радзіме.

2. Парушыць вернасць.

   • З. сябру.
   • З. сабе (зрабіць што-н. насуперак сваім перакананням).

3. пераноснае значэнне, каму. Перастаць служыць; аслабець (пра сілы, здольнасці, пачуццёвыя ўспрыманні).

   • Памяць здрадзіла ёй.
   • Сілы здрадзілі спартсмену.

|| незакончанае трыванне: здраджваць.

здрадлівы прыметнік

1. Які можа здрадзіць, прадажны.

   • З. чалавек.

2. Які заключае ў сабе здраду, з’яўляецца здрадай.

   • З. учынак.

3. пераноснае значэнне: Падманлівы, каварны, які ўтойвае ў сабе што-н. непрыемнае.

   • Здрадлівая ўсмешка.
   • З. лёд.

|| назоўнік: здрадлівасць.

здраднік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто здрадзіў каму-, чаму-н., прадаў каго-, што-н.

• З. народа.

|| жаночы род: здрадніца.

|| прыметнік: здрадніцкі.

здрадніцтва назоўнік | ніякі род

Паводзіны, учынкі здрадніка.

здранцвелы прыметнік

Які страціў адчувальнасць, гібкасць, адзеравянелы.

• Здранцвелыя ад холаду пальцы.
• Быць у здранцвелым стане (таксама пераноснае значэнне).

|| назоўнік: здранцвеласць.

здрахлелы прыметнік

Слабы, хілы ад старасці або спарахнелы, струхнелы.

• З. чалавек.
• Здрахлелая хата.

здраўніца назоўнік | жаночы род

Агульная назва санаторыяў, дамоў адпачынку.

• Дзіцячая з.

здружыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зблізіцца, пасябраваць.

|| незакончанае трыванне: здружвацца.

здружыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Звязаць дружбай, зблізіць.

• Іх здружыла праца.

|| незакончанае трыванне: здружваць.

здрыгануцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прыйсці ў рэзкі вагальны рух, задрыжаць.

   • Пад нагамі здрыганулася зямля.

2. Уздрыгнуць, закалаціцца ад моцнага хвалявання, узрушэння і пад.

   • З. ад моцнага крыку.

|| незакончанае трыванне: здрыгацца.

здубянелы прыметнік | размоўнае

Які страціў рухомасць, адчувальнасць ад холаду; зацвярдзелы, адубянелы. Здубянелыя на марозе рукі.

• З. ад сырасці плашч.

|| назоўнік: здубянеласць.

здубянець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Страціць рухомасць, адчувальнасць ад холаду; зацвярдзець, адубянець.

• Ногі здубянелі.
• Адзежа на ім здубянела.

здужаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Узяць верх у барацьбе, бойцы; перамагчы.

   • Бароўся з тым, каго мог з.

2. што і з інфінітывам: Справіцца з тым, што патрабуе вялікіх фізічных намаганняў, многа працы.

   • Здужаў падняць на плечы мех.

3. пераноснае значэнне: Засвоіць, зразумець (размоўнае).

   • З. курс фізікі.

|| незакончанае трыванне: здужваць.

здураваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Сказаць, зрабіць якое-н. глупства, дурасць.

• Я здураваў, што сам не схадзіў на нараду.

здурнелы прыметнік | размоўнае

Які здурнеў, страціў розум.

здуру прыслоўе | размоўнае

Па глупству, непаразуменню.

• З. прагаварылася.

здушаны прыметнік

Пра голас, гукі і пад.: прыглушаны, аслаблены.

• З. шач.

|| назоўнік: здушанасць.

здушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Душачы, сціснуць з сілай.

• З. каго-н. у натоўпе.
• Спазмы здушылі горла.
• Сум балюча здушыў сэрца (пераноснае значэнне).

|| незакончанае трыванне: здушваць.

здымак назоўнік | мужчынскі род

Фатаграфічны адбітак каго-, чаго-н.

здымачны прыметнік

Які служыць для здымкі, ажыццяўляе здымку.

• Здымачная група.
• Здымачная пляцоўка.

здымны прыметнік

Такі, які можна зняць, не прымацаваны да чаго-н.

• Здымнае кола.

здыхата назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Павальная гібель жывёлы ў час эпідэміі.

2. Тое, што і здыхляціна (у 2 знач.).

здыхацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і аддыхацца.

• Так бегла, што цяпер з. не магу.

здыхаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Паміраць (пра жывёлу і, груба, пра чалавека).

• З. ад нуды (пераноснае значэнне: вельмі нудзіцца, сумаваць; размоўнае).

здыхляк назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | пагардлівае

Пра слабага, худога чалавека.

здыхляціна назоўнік | размоўнае

1. ж. Труп дохлай жывёліны.

2. пераноснае значэнне, м. і ж.

   • Тое, што і здыхляк (жартаўлівае і пагардлівае).

зебра назоўнік | жаночы род

Дзікі афрыканскі конь з паласатай (чорнай і светла-жоўтай) афарбоўкай поўсці.

|| прыметнік: зебравы.

зеленавата (зеленавата-) прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. з зялёным адценнем, напр. зеленавата-буры, зеленавата-сіні.