Усе словы

замясціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго-што кім-чым. Паставіць на чыё-н. месца, замяніць.

   • На фізічна цяжкіх участках з. жаночы персанал мужчынскім.

2. Заняць свабодную пасаду, вакансію.

   • З. вакантныя адзінкі.

|| незакончанае трыванне: замяшчаць.

|| назоўнік: замяшчэнне.

• Конкурс на з. пасады загадчыка аддзела.

замясіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыгатаваць, змешваючы якое-н. сыпкае рэчыва з вадкасцю і размінаючы для атрымання вязкай масы.

• З. цеста.

|| незакончанае трыванне: замешваць.

|| назоўнік: замес.

замяць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Спыніць, наўмысна не даць ходу.

• З. размову.
• З. справу.

|| незакончанае трыванне: замінаць.

замяшанне назоўнік | ніякі род

Раптоўнае парушэнне парадку, збянтэжанасць, разгубленасць.

• Прыйсці ў з.
• Унесці з. ў шэрагі ворага.

замяшацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ублытацца ў што-н., мець дачыненне да чаго-н. (заганнага, непрыемнага).

   • З. ў непрыемную гісторыю.

2. Загубіцца сярод народу.

   • З. ў натоўпе.

|| незакончанае трыванне: замешвацца.

замяшаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што і каму. Прыгатаваць корм, мешанку жывёле.

   • З. свінням.

2. каго (што) у што. Уцягнуць у якую-н. непрыемную справу.

   • З. у непрыемную гісторыю.

|| незакончанае трыванне: замешваць.

замяшчаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. замясціць.

2. Часова выконваць чые-н. абавязкі.

   • З. загадчыка.

замёрзлы (замерзлы) прыметнік

1. Зацвярдзелы ад холаду; пакрыты ледзяной коркай.

   • Замёрзлая гразь.
   • Замёрзлыя вокны.
   • Замёрзлыя пальцы (моцна азяблыя).

2. Які загінуў, памёр ад холаду.

   • З. чалавек.

замілавальны прыметнік

Які выклікае або выражае замілаванне.

• Замілавальнае дзіця.
• Замілавальная ўхмылка.

|| назоўнік: замілавальнасць.

замілаванне назоўнік | ніякі род

Пачуццё пяшчоты да каго-, чаго-н., любаванне кім-, чым-н.

• Слёзы замілавання.
• Прыйсці ў з.

замілавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыйсці ў замілаванне.

|| незакончанае трыванне: замілоўвацца.

замілаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прывесці ў замілаванне.

• Дзяўчынка замілавала нас сваёй ласкавасцю.

|| незакончанае трыванне: замілоўваць.

замінка назоўнік | жаночы род | размоўнае

1. Затрымка, перашкода.

   • З. ў руху паяздоў.

2. Перапынак пры маўленні.

   • Гаварыць з замінкамі.

замінулы прыметнік | размоўнае

Які папярэднічае мінуламу.

• З. год.

замітусіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць мітусіцца.

занава прыслоўе

Тое, што і нанава.

занадта прыслоўе

Залішне, празмерна, звыш якой-н. мяжы.

• Нешта ты стаў з. смелым.
• З. знізіць патрабаванні.

занальны прыметнік

1. гл. зона.

2. Размешчаны ў якой-н. зоне, мясцовасці або ўласцівы ёй.

   • Занальная флора.

занаравіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Занатурыцца, уперціся.

• Конь занаравіўся, не хоча ісці ўброд.

занасіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Забрудзіцца ад доўгага нашэння.

|| незакончанае трыванне: заношвацца.

занасіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Забрудзіць ад доўгай носкі.

• З. сарочку.

|| незакончанае трыванне: заношваць.

занатаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Запісаць што-н. для памяці або адзначыць у памяці.

• З. пачутае ў запісной кніжцы.

|| незакончанае трыванне: занатоўваць.

занатурыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Заўпарціцца, уперціся, праявіць свой нораў.

заначаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Астацца начаваць дзе-н.

• З. у знаёмых.

зандзіраваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Даследаваць зондам (у 1 знач. і спецыяльны тэрмін).

2. пераноснае значэнне: Папярэдне высвятляць што-н. у каго-н. (кніжнае).

Зандзіраваць глебу (кніжнае) — тое, што і зандзіраваць (у 2 знач.).

|| закончанае трыванне: пазандзіраваць.

|| назоўнік: зандзіраванне і зандаж.

• Зандзіраванне раны.
• Зандаж глебы.
• Зандаж печані.

занепакоены прыметнік

Устрывожаны, неспакойны.

|| назоўнік: занепакоенасць.

занепакоіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць непакоіцца.

занепакоіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць непакоіць.

• З. просьбамі і заявамі.

занесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Несучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.

   • З. кнігі ў бібліятэку.

2. Закінуць, прымусіць апынуцца дзе-н. вельмі далёка, накіраваць не туды, куды належыць.

   • Лёс занёс майго таварыша на Далёкі Усход.
   • Куды гэта вас занесла?

3. Падняць або, падняўшы, адвесці ўбок.

   • З. канец бервяна.
   • З. руку для ўдару.

4. Запісаць, упісаць у што-н.

   • З. на Дошку гонару.
   • З. чыю-н. думку ў пратакол.

5. звычайна безасабовая форма, што. Засыпаць, замесці.

   • Дарогу занесла снегам.

|| незакончанае трыванне: заносіць.

|| назоўнік: занос і занясенне.

|| прыметнік: заносны.

занесціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Далёка заехаць, заляцець, забегчы.

   • Коні занесліся ў чыстае поле.

2. Далёка зайсці ў думках, марах.

   • З. думкамі ў далёкія краіны.

|| незакончанае трыванне: заносіцца.

занос назоўнік | мужчынскі род

1. гл. занесці.

2. Намеценая завірухай гурба, якая перагароджвае шлях.

   • Снежныя заносы.

занудзіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Засумаваць, замаркоціцца.

• З. па родным доме.

занудзіць дзеяслоў | безасабовая форма | закончанае трыванне

Пачаць нудзіць.

• З самага ранку яго занудзіла.

заныць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць ныць.

• Нешта сэрца заныла.

занявольнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто заняволіў або занявольвае каго-н.

|| жаночы род: занявольніца.

|| прыметнік: занявольніцкі.

заняволіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць волі, незалежнасці, поўнасцю падпарадкаваць сабе.

|| незакончанае трыванне: занявольваць.

|| назоўнік: занявольванне.

|| назоўнік: заняволенне.

занядбаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Перастаць дбаць пра каго-, што-н., пакінуць каго-, што-н. без догляду, увагі.

• З. гаспадарку.

занядужаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць хворым, нядужым, захварэць.

|| незакончанае трыванне: занядужваць.

заняпад назоўнік | мужчынскі род

Упадак, стан аслаблення дзейнасці, змяншэння актыўнасці.

• З. эканомікі.
• Гаспадарка прыйшла ў з.
• Адчуць стомленасць і з.

заняпалы прыметнік

1. Які прыйшоў ва ўпадак, збяднелы.

   • Заняпалая ў мінулым гаспадарка.

2. Хваравіты, слабы здароўем.

   • Заняпалая старая.

|| назоўнік: заняпаласць.

заняпасці дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыйсці ў заняпад.

• Гаспадарка заняпала.
• Хлопчык змалку заняпаў.
• З. здароўем.

|| незакончанае трыванне: занепадаць.

занятак назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, чым хто-н. заняты, справа, праца.

   • Род заняткаў.

2. множны лік: Вучэбныя гадзіны (урокі, лекцыі), а таксама наогул час вучэння.

   • У школе пачаліся заняткі.
   • Семінарскія заняткі.

занятасць назоўнік | жаночы род

Наяўнасць работы, забяспечанасць працай.

• Вялікая з.
• Паказчык занятасці рабочых.

заняты прыметнік

Які мае многа работы, спраў.

• З. чалавек.

заняцца² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць гарэць, разгарацца; наступіць, пачацца (пра раніцу, зару).

• Гэта хата занялася ад суседняй.
• Пажар заняўся з канца вёскі.
• Занялося на раніцу.
• Заняўся золак.

|| закончанае трыванне: займацца.

заняць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Запоўніць сабой якую-н. прастору, прамежак часу.

   • Кнігі занялі ўсю паліцу.
   • Гэта работа зойме ў нас дні два.

2. Размясціцца дзе-н. і уступіць куды-н., авалодаўшы чым-н.

   • З. месца ў вагоне.
   • З. кватэру.
   • Полк штурмам заняў варожы гарнізон.
   • З. крэпасць.

3. пераноснае значэнне: Зацікавіць, цалкам захапіць.

   • Мяне заняла гэта работа.

4. Даць работу, занятак каму-н.

   • З. на ўроку ўсіх вучняў.
   • З. гасцей размовамі.

5. У спалуч. з некаторымі назоўнік: заняць пасаду.

   • З. вакансію.
   • З. месца малодшага навуковага супрацоўніка.
   • З. кафедру ў інстытуце (г. зн. месца загадчыка кафедры).

6. Захапіць, збіраючы ў адно месца і гонячы куды-н. (пра жывёлу).

   • З. статак і гнаць дадому.

7. Распачаць.

   • З. шырокі пракос.
   • Дух заняло (размоўнае) — стала цяжка дыхаць ад чаго-н. (хвалявання, хуткага руху і пад.).
   • Мову заняло каму — страціў здольнасць гаварыць.

|| незакончанае трыванне: займаць.

|| назоўнік: заняцце.

занізіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Занадта знізіць, панізіць.

• З. патрабаванні.
• З. расцэнкі.

|| незакончанае трыванне: заніжаць.

|| назоўнік: заніжэнне.

заолаг назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па заалогіі.

запаведзь назоўнік | жаночы род

1. Выслоўе, якое ўтрымлівае рэлігійна-маральнае прадпісанне.

   • Евангельская з.

2. Правіла, палажэнне, якое служыць кіруючым указаннем для каго-, чаго-н. (высокае).

   • Першая з. (самае непарушнае правіла).

запаведны прыметнік

Які знаходзіцца пад аховай, недатыкальны.

• Запаведныя лясы.