Усе словы

апускны прыметнік

Які можна апусціць.

• Апускная лямпа.

апусташальны прыметнік

Які робіць апусташэнне.

• Апусташальныя войны.

|| назоўнік: апусташальнасць.

апустошаны прыметнік

Пазбаўлены маральных сіл, унутранага, духоўнага зместу.

• Апустошаная душа.

|| назоўнік: апустошанасць.

апустошыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць пустым, апустошыць.

   • А. зямлю.
   • А. кішэні (жартаўлівае).

2. пераноснае значэнне: Пазбавіць маральных сіл, духоўнага зместу.

   • А. душу чалавека.

|| незакончанае трыванне: апусташаць.

|| назоўнік: апусташэнне і апустошванне.

апусцелы прыметнік

Які стаў пустым, бязлюдным.

• А. дом.
• Апусцелыя вуліцы.

|| назоўнік: апусцеласць.

апусціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перамясціцца ў больш нізкае становішча; знізіцца.

   • Бусел апусціўся на луг.

   Рукі апусціліся ў каго-н. (таксама пераноснае значэнне: знікла жаданне зрабіць што-н.).

2. пераноснае значэнне: Перастаць клапаціцца пра свой знешні выгляд, дрэнна паводзіць сябе ў маральных адносінах.

   • Апусціўся чалавек.

|| незакончанае трыванне: апускацца.

|| назоўнік: апушчэнне.

апусціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перамясціць у больш нізкае становішча.

   • А. рукі (таксама пераноснае значэнне: стаць бяздзейным, страціўшы надзею).
   • А. сцяг.

2. Схіліць, нахіліць.

   • А. галаву.
   • А. вочы (скіраваць позірк уніз).

3. Змясціць куды-н. уніз, у шго-н.

   • А. пісьмо ў паштовую скрынку.

4. Адкінуць.

   • А. каўнер.

5. што. Зрабіць пропуск, выключыць.

   • Пры чытанні а. слова.

6. Занядбаць, запусціць.

   • А. гаспадарку.

|| незакончанае трыванне: апускаць.

|| назоўнік: апусканне.

|| назоўнік: апушчэнне.

апуха назоўнік | мужчынскі род

1. гл. апушыць.

2. Футравая абшыўка па краях адзення, абутку.

   • А. даражэй кажуха (прымаўка).

апухаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і пухнуць.

• Рукі апухаюць.

апухлы прыметнік | размоўнае

Які апух.

• А. твар.

|| назоўнік: апухласць.

апушына назоўнік | жаночы род

Дошка ля краю даху; застрэшніца.

апушыць² дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абшыць па краях футрам адзенне, абутак.

   • А. паліто.

2. Пра снег, іней: зацерушыць, абсыпаць.

   • Іней апушыў дрэвы прысад.

3. Пакрыць, акружыць пушком, чым-н. пушыстым.

|| незакончанае трыванне: апушваць.

|| назоўнік: апуха і апушванне.

апыленне назоўнік | ніякі род

1. гл. апыліць.

2. Перанос пылку кветкі з тычынак на рыльца песціка для апладнення.

   • А. раслін.
   • Штучнае а.

апылкавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апыліцца.

|| незакончанае трыванне: апылкоўвацца.

апылкаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і апыліць (у 1 знач.).

|| незакончанае трыванне: апылкоўваць.

|| назоўнік: апылкаванне.

апыльвальнік назоўнік | мужчынскі род

Апарат для апыльвання раслін; апыляльнік (у 2 знач.).

апыляльнік назоўнік | мужчынскі род

1. Пераносчык пылку кветак з тычынак на песцік (насякомыя, птушкі, вецер, вада).

2. Тое, што і апыльвальнік.

апыліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць апыленым.

• Кветкі апыліліся.

|| незакончанае трыванне: апыляцца і апыльвацца.

апыліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць апыленне (у 2 знач.).

   • А. кветку.

2. Апрацаваць пылападобным саставам для знішчэння шкодных насякомых.

   • А. пасевы.

|| незакончанае трыванне: апыляць і апыльваць.

|| назоўнік: апыльванне.

|| назоўнік: апыленне.

апынуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Трапіць куды-н., аказацца ў якім-н. становішчы.

• А. ў бядзе.

|| незакончанае трыванне: апыніцца.

апырскаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Абліць, пакрыць пырскамі.

• А. вадой.

|| незакончанае трыванне: апырскваць.

|| аднакратны дзеяслоў: апырснуць.

|| зваротны стан: апырскацца.

|| незакончанае трыванне: апырсквацца.

|| назоўнік: апырскванне.

апырсквальнік назоўнік | мужчынскі род

Апарат для апырсквання раслін.

апытальнік назоўнік | мужчынскі род

Пералік пытанняў па якой-н. тэме, пры зборы якіх-н. звестак; анкета.

апытаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Сабраць адказы на якія-н. пытанні.

• А. усіх прысутных.

|| незакончанае трыванне: апытваць.

|| назоўнік: апытанне.

|| прыметнік: апытальны.

• А. ліст.

апякаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і апекаваць.

• А. дзяцей.

апякун назоўнік | мужчынскі род

Асоба, якой даручана апека, апякунства над кім-н.

|| жаночы род: апякунка.

|| прыметнік: апякунскі.

апякунства назоўнік | ніякі род

Абавязкі апекуна.

• Узяць дзяцей пад сваё а.

апярэдзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Рухаючыся ў адным напрамку з кім-, чым-н., апынуцца наперадзе, абагнаць.

2. Зрабіць што-н. раней, чым што-н. адбылося.

   • А. падзеі.

|| незакончанае трыванне: апярэджваць.

|| назоўнік: апярэджанне.

апярэнне назоўнік | ніякі род

Пер’е ў птушак. Хваставое апярэнне (спецыяльны тэрмін) — плоскасці на задняй частцы самалёта.

апячатаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Закрыць доступ да чаго-н., наклаўшы сургучную пячатку.

• А. кватэру.

|| незакончанае трыванне: апячатваць.

|| назоўнік: апячатванне.

апячы дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым прычыніць боль, пашкодзіць скуру; абпаліць.

   • А. руку.
   • А. крапівой ногі.

2. пераноснае значэнне: Уразіць, усхваляваць.

   • Рэзкае слова апякло сэрца.

|| незакончанае трыванне: апякаць.

апячыся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пашкодзіць сабе што-н. агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым; атрымаць апёк.

   • А. крапівою.
   • Каля вады намочышся, каля агню апячэшся (прыказка).

2. пераноснае значэнне: Пацярпець няўдачу, нечакана сустрэўшы перашкоду пры спробе зрабіць што-н. (размоўнае).

   • А. на новай справе.

|| незакончанае трыванне: апякацца.

апяяць дзеяслоў | высокае | закончанае трыванне

Тое, што і апець.

апілаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Апрацаваць пілою, напільнікам.

• А. бервяно.

|| незакончанае трыванне: апілоўваць.

|| назоўнік: апілоўванне і апілоўка.

|| прыметнік: апіловачны.

• А. станок.
• Апіловачныя работы.

апілкі назоўнік

Дробныя часцінкі матэрыялу, якія ўтвараюцца пры апрацоўцы яго пілой, напільнікам, пілавінне.

• Драўняныя а.
• Металічныя а.

|| прыметнік: апілачны і апілкавы.

апірышча назоўнік | ніякі род | размоўнае

Тое, што і апора (у 2 знач.).

• Трэба шукаць нейкага апірышча ў жыцці.

апісальны прыметнік

Які змяшчае ў сабе апісанне, абмежаваны адным апісаннем.

• Апісальная частка даследавання.

|| назоўнік: апісальнасць.

апісальніцтва назоўнік | ніякі род

Апісанне без спробы абагульнення, ацэнкі, вывадаў.

• Захапленне аўтара апісальніцтвам.

апісанне назоўнік | ніякі род

1. гл. апісаць.

2. Сачыненне, укладанне, у якім што-н. апісваецца.

   • Геаграфічныя апісанні.

апісаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Расказаць пра каго-, што-н., паказаць, абмаляваць у пісьмовай або вуснай форме.

   • А. падзеі.

2. Перадаць звесткі пра склад, асаблівасці чаго-н.

   • А. мясцовую гаворку.

3. Скласці поўны спіс чаго-н. (з мэтай уліку, па прычыне якой-н. пастановы судовых органаў і пад.).

   • А. маёмасць.

4. Завяшчаць каму-н.

   • А. дом старэйшаму сыну.

5. У матэматыцы: начарціць адну фігуру вакол другой з захаваннем пэўных умоў.

   • А. акружнасць вакол трохвугольніка.

6. Зрабіць рух, перамясціцца па крывой.

   • А. дугу.

|| незакончанае трыванне: апісваць.

|| назоўнік: апісанне і вопіс.

апіска назоўнік | жаночы род

Памылка з-за няўважлівасці ў пісьмовым тэксце.

апітэрапія назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Лячэнне пчаліным ядам.

|| прыметнік: апітэрапеўтычны.

апіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абапіцца.

|| незакончанае трыванне: апівацца.

ап’яняльны прыметнік

Які п’яніць, ад якога хмялеюць.

• А. пах чаромхі.

ар назоўнік | мужчынскі род

Мера зямельнай плошчы ў метрычнай сістэме, роўная 100 м2.

арабеска назоўнік | жаночы род

1. Складаны арнамент з геаметрычных фігур і стылізаваных кветак, лісця і пад. першапачаткова ў духу арабскага стылю (спецыяльны тэрмін).

2. множны лік: Збор невялікіх літаратурных ці музычных твораў (кніжнае).

|| прыметнік: арабескавы.

арабы назоўнік | мужчынскі род

Народы семітычнай моўнай групы, якія насяляюць Пярэднюю Азію і Паўночную Афрыку.

|| жаночы род: арабка.

|| прыметнік: арабскі.

арабіна назоўнік | жаночы род

Тое, што і рабіна.

• Палымнеюць арабіны.

|| памяншальная форма: арабінка.

|| прыметнік: арабінавы.

арабіст назоўнік | мужчынскі род

Вучоны, спецыяліст у галіне арабістыкі.

|| жаночы род: арабістка.

арабістыка назоўнік | жаночы род

Сукупнасць навук аб мове, культуры і гісторыі арабаў.