Усе словы

авантурыст назоўнік | мужчынскі род

Беспрынцыповы дзялок, прайдзісвет, які займаецца авантурамі.

|| жаночы род: авантурыстка.

|| прыметнік: авантурысцкі і авантурыстычны.

аварцы назоўнік | мужчынскі род

Народ, які складае частку насельніцтва Дагестана і Азербайджана.

|| жаночы род: аварка.

|| прыметнік: аварскі.

аварыйнасць назоўнік | жаночы род

Наяўнасць аварый.

• Змагацца з аварыйнасцю на транспарце.

аварыйшчык назоўнік | мужчынскі род

1. Работнік аварыйнай службы.

2. Нядбайны работнік, які дапускае аварыі.

аварыя назоўнік | жаночы род

Пашкоджанне якога-н. механізма, машын і пад. ў час руху, работы.

• Пацярпець аварыю (таксама пераноснае значэнне: пра няўдачу, правал якой-н. справы).

|| прыметнік: аварыйны.

• Аварыйная служба (па ліквідацыі аварый).

авацыя назоўнік | жаночы род

Працяглыя, бурныя воплескі як адабрэнне чаго-н., захапленне чым-н. (звычайна на тэатральных пастаноўках, мітынгах).

• Бурныя авацыі.

авечка назоўнік | жаночы род

Свойская жвачная жывёла, якая дае воўну, мяса; самка барана.

• Стрыжка авечак.
• Блудная (аблудная) а. (пераноснае значэнне: пра чалавека, які збіўся з правільнага жыццёвага шляху).
• Прыкідвацца авечкай (пераноснае значэнне: выдаваць сябе за ціхага, паслухмянага чалавека).

|| прыметнік: авечы.

• А. сыр.

авечкавод назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і авечкагадовец.

авечкагадовец назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па авечкагадоўлі.

авечкагадоўля назоўнік | жаночы род

Развядзенне авечак як галіна сельскай гаспадаркі.

• Танкарунная а.

|| прыметнік: авечкагадоўчы.

• Авечкагадоўчая ферма.

авечнік назоўнік | мужчынскі род

Авечы хлеў, аўчарня.

авеяць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Тое, што і абвеяць.

2. пераноснае значэнне: Акружыць, стварыць вакол каго-, чаго-н. атмасферу пашаны (высокае).

   • А. славай.

|| незакончанае трыванне: авяваць.

авой выклічнік | размоўнае

Выгук пры выказванні здзіўлення, захаплення і пад.

• Авой, якая хмара!

авохці выклічнік | абласное

Выгук пры выказванні жалю, бядоты.

• Авохці мне (размоўнае) — гора мне.

авёс назоўнік | мужчынскі род

Яравая збажына, зерне якой ідзе на корм коням і на крупы, а таксама зерне гэтага злака.

• Даць каню аўса.
• Не гані каня дубцом, а гані аўсом (прыказка).
• Аўсы зазелянелі.

|| прыметнік: аўсяны.

• А. кісель.
• Аўсяная мука.

авітаміноз назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Захворванне, якое развіваецца пры недахопе вітамінаў у ежы.

|| прыметнік: авітамінозны.

авія прыстаўка

Першая частка складаных слоў, якая мае знач. авіяцыйны, напр. авіязавод, авіятранспарт, авіябаза, авіядэсант, авіямеханік, авіяшкола.

авіяканструктар назоўнік | мужчынскі род

Канструктар лятальных апаратаў і рухавікоў да іх.

|| прыметнік: авіяканструктарскі.

авіямадэль назоўнік | мужчынскі род

Мадэль лятальнага апарата.

|| прыметнік: авіямадэльны.

авіямадэлізм назоўнік | мужчынскі род

Канструяванне, пабудова і запуск мадэлей самалётаў, планёраў і іншых лятальных апаратаў.

|| прыметнік: авіямадэльны.

• А. гурток.

авіямадэліст назоўнік | мужчынскі род

Той, хто займаецца авіямадэлізмам.

|| жаночы род: авіямадэлістка.

|| прыметнік: авіямадэлісцкі.

авіяносец назоўнік | мужчынскі род

Ваенны карабель, які служыць плывучай базай для баявых самалётаў.

авіяносны прыметнік

Які мае адносіны да авіяцыі, што базіруецца на авіяносцах.

• Авіяноснае злучэнне.

авіяпошта назоўнік | жаночы род

Перавозка пошты паветраным транспартам; паветраная пошта.

авіятар назоўнік | мужчынскі род

Той, хто займаецца авіяцыяй, лёткай справай; лётчык.

|| прыметнік: авіятарскі.

авіяцыя назоўнік | жаночы род

1. Сукупнасць лятальных апаратаў; паветраны флот.

   • Ваенная А.
   • Налёт авіяцыі.

2. Тэорыя і практыка перамяшчэння ў паветры на лятальных апаратах, цяжэйшых за паветра: самалётах, верталётах і пад.

|| прыметнік: авіяцыйны.

ага часціца

1. часціца: Ужыв. пры выказванні згоды, сцвярджэння, пры ўспамінанні чаго-н., пры перамене тэмы гутаркі і пад.

   • Чуеш? Ага, чую.
   • Усе прыехалі? Ага.

2. выклічнік: Вокліч з пераможнай інтанацыяй.

   • Ага! Папаўся!

агабляваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць гэблем роўнай, гладкай паверхню чаго-н.

• А. дошкі.

|| незакончанае трыванне: агаблёўваць.

|| назоўнік: агаблёўванне.

агава назоўнік | жаночы род

Травяністая трапічная расліна з шорсткім буйным лісцем, якая разводзіцца як дэкаратыўная і для здабывання валакна.

|| прыметнік: агававы.

• Сямейства агававых (назоўнік).

агаварыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць агаворку; загадзя папярэдзіць, растлумачыць.

   • Перш як чытаць даклад, трэба а.

2. Памылкова сказаць не тое, што трэба.

   • А. ад хвалявання.

|| незакончанае трыванне: агаворвацца.

агаварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Спецыяльна адзначыць, зрабіць агаворку.

• А. сваю нязгоду.

|| незакончанае трыванне: агаворваць.

агаворка назоўнік | жаночы род

1. Дадатковае тлумачэнне, заўвага.

   • Згадзіцца без усякіх агаворак.

2. Памылкова ўжытае слова або выраз.

   • Выпадковая а.

|| прыметнік: агаворачны.

агаласіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Напоўніцца якімі-н. моцнымі гукамі.

• Дес агаласіўся спевам птушак.
• Вуліца агаласілася плачам.

|| незакончанае трыванне: агалошвацца і агалашацца.

агаласіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Напоўніць якімі-н. гукамі.

   • А. лес песнямі.

2. Урачыста абвясціць, абнародаваць.

   • А. тэкст прывітальнай тэлеграмы.

|| незакончанае трыванне: агалошваць і агалашаць.

|| назоўнік: агалашэнне.

агалелы прыметнік

1. Голы, апусцелы. Агалелае дрэва.

   • Агалелыя палі.

2. пераноснае значэнне: Вельмі бедны, збяднелы, згалелы.

|| назоўнік: агалеласць.

агалець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Агаліцца, страціць покрыва.

   • Агалелі дрэвы.
   • Агалелі палі.

2. пераноснае значэнне: Збяднець, згалець.

   • За вайну агалела вёска.

|| назоўнік: агаленне.

агаліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зняць вопратку, стаць голым (размоўнае).

2. Скінуць покрыва, лісце і пад.

   • Лес агаліўся.

3. пераноснае значэнне: Стаць адкрытым для праціўніка.

   • Фронт агаліўся.

|| незакончанае трыванне: агаляцца.

|| назоўнік: агаленне.

агаліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зняць адзенне, покрыва і пад.

2. Пазбавіць дрэвы лісця і пад.

   • Віхор агаліў таполі.

3. пераноснае значэнне: Зрабіць безабаронным, адкрытым для ворага.

   • А. фронт.
   • А. левы фланг.

|| незакончанае трыванне: агаляць і агольваць.

|| назоўнік: агаленне і агольванне.

аганьбаваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Абняславіць, зганьбіць.

• Ён сваім учынкам аганьбаваў усіх.

аганёк назоўнік | мужчынскі род

Пакаёвая расліна, якая цвіце ярка-чырвонымі кветкамі.

• Усё лета цвіце а. на акне.

|| прыметнік: аганьковы.

аганізаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Знаходзіцца ў стане агоніі.

агараджальны прыметнік

Прызначаны для абгароджвання, засцярогі чаго-н.

• Агараджальная дамба.

агарадзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Тое, што і абгарадзіць

2. пераноснае значэнне: Засцерагчы, ахаваць ад каго-, чаго-н.

   • А. чалавецтва ад вайны.

|| незакончанае трыванне: агароджваць.

|| зваротны стан: агарадзіцца.

|| незакончанае трыванне: агароджвацца.

|| назоўнік: агароджванне.

агарак назоўнік | мужчынскі род

Астатак недагарэлай свечкі і пад.

• А. свечкі.

|| прыметнік: агаркавы.

агарнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Укрыць з усіх бакоў, абкруціць, абгарнуць.

   • А. коўдрай дзіця.

2. пераноснае значэнне Настаць, заспець (пра ноч, цемру і пад.).

   • Летні вечар агарнуў зямлю.

3. пераноснае значэнне Апанаваць, завалодаць, захапіць, ахапіць каго-н.

   • Думкі пра дом агарнулі хлопца.
   • Млявасць агарнула ўсё цела.

4. Абняць, ахапіць.

   • Полымя агарнула ўвесь дом.

|| незакончанае трыванне: агортваць.

|| зваротны стан: агарнуцца.

|| незакончанае трыванне: агортвацца.

агарод назоўнік | мужчынскі род

Участак зямлі звычайна каля дома для вырошчвання агародніны.

• Зацвіў мак у агародзе.
• Агарод гарадзіць (размоўнае) —
  1. пачынаць якую-н. клапатлівую справу;
  2. гаварыць бяссэнсіцу, выдумляць.
• Кідаць каменьчыкі ў агарод чый (размоўнае) — рабіць намёкі, заўвагі, адзывацца пра каго-н. неадабральна.

|| прыметнік: агародны.

• Агародныя культуры.

агароджа назоўнік | жаночы род

Плот, тын і пад. вакол чаго-н.

• А. вакол дома.

|| прыметнік: агароджавы.

агароднік назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які займаецца агародніцтвам; гаспадар агарода.

|| жаночы род: агародніца.

|| прыметнік: агародніцкі.

агародніна назоўнік | жаночы род | зборны назоўнік

Агародныя плады і зеляніна, якія скарыстоўваюцца ў ежу (агуркі, цыбуля, морква, буракі і пад.).

• Суп з агародніны.

|| прыметнік: агароднінны.

• Агароднінная база.

агародніцтва назоўнік | ніякі род

Развядзенне, вырошчванне агародніны як галіна сельскай гаспадаркі.

• Парніковае а.
• Прамысловае а.

|| прыметнік: агародніцкі.