Усе словы

гуана назоўнік | ніякі род | нескланяльнае

Памёт дзікіх птушак, які скарыстоўваецца на ўгнаенне.

гуаш назоўнік | жаночы род

Непразрыстая акварэльная фарба, а таксама карціна, малюнак, выкананыя гэтай фарбай.

|| прыметнік: гуашавы.

губа⁴ назоўнік | жаночы род | размоўнае

Гауптвахта.

• Пасадзіць на губу.

губасты прыметнік

Тое, што і губаты.

губаты прыметнік | размоўнае

З вялікімі тоўстымі губамі.

губашлёп назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Разява, расцяпа.

губернатар назоўнік | мужчынскі род

Начальнік якой-н. тэрытарыяльнай адзінкі (напр.: губерні ў Расіі, штата ў ЗША і інш.).

|| прыметнік: губернатарскі.

• Становішча горш за губернатарскае (размоўнае жартаўлівае) — вельмі цяжкае, незайздроснае.

губерня назоўнік | жаночы род

Асноўная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Расіі з пачатку 18 ст.

І пайшла пісаць губерня (размоўнае) — усё прыйшло ў рух, пачаўся перапалох.

|| прыметнік: губернскі.

губка² назоўнік | жаночы род

Мера нітак, прыгатаваных на аснову для ткання палатна.

• Выткала сем губак палатна.

губкаваты прыметнік

Порысты, сітаваты.

• Губкаватая рызіна.

губляцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Прападаць, знікаць.

   • Дробныя рэчы часта губляюцца.

2. Рабіцца непрыметным, нябачным.

   • Сцежка губляііася ў бярэзніку.

3. пераноснае значэнне: Траціць самавалоданне, хвалявацца.

   • Ён не губляўся ні пцы якіх абставінах.

|| закончанае трыванне: згубіцца.

губляць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Пазбаўляцца чаго-н., пакідаючы невядома дзе па няўважлівасці.

   • Г. пальчаткі.

2. пераноснае значэнне: Перастаць мець што-н., валодаць чым-н.

   • Г. надзею.
   • Г. слых.

3. Марна траціць што-н.

   • Дарэмна г. час.

4. Збівацца з чаго-н., не заўважаць чаго-н.

   • Г. сцежку.

|| закончанае трыванне: згубіць.

• Лепей з разумным з., чым з дурным знайсці (прыказка).

губчаты прыметнік

Тое, што і губкаваты.

губіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Рабіць непрыгодным, нішчыць.

   • Г. лес.

2. Прыводзіць да гібелі, забіваць.

   • Г. звяроў.

3. пераноснае значэнне: Марна, дарэмна траціць (час, сродкі, сілы і пад.)

   • Г. лепшыя гады.

|| закончанае трыванне: пагубіць.

гувернёр назоўнік | мужчынскі род

Выхавацель дзяцей у сям’і, звычайна іншаземец.

|| прыметнік: гувернёрскі.

|| жаночы род: гувернантка.

|| прыметнік: гувернанцкі.

гугеноты назоўнік | мужчынскі род

Французскія пратэстанты 16—17 стст., якіх праследавалі каталіцкая царква і ўрад.

гугнявы прыметнік

Які гаворыць у нос.

|| назоўнік: гугнявасць.

гугнявіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Гаварыць у нос.

гугу выказнік

Ні гугу у знач. выказніка: (размоўнае) — маўчаць, не гаварыць ні слова або маўчы, нікому не кажы.

• Пра гэта — нікому ні гугу.

гуд назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і гудзенне.

гудзець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і гусці.

|| закончанае трыванне: прагудзець.

|| назоўнік: гудзенне.

гудок назоўнік | мужчынскі род

1. Механічны свісток, які падае сігналы.

   • Паравозны г.

2. Працяжны аднастайны гук свістка ці сірэны.

   • Выходзіць па гудку.

|| прыметнік: гудочны.

гудраніраваць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Пакрыць (-ываць) гудронам.

• Г. шашу.

|| закончанае трыванне: загудраніраваць.

гудрон назоўнік | мужчынскі род

Чорная смалістая маса — астатак, які атрымліваецца пры перагонцы нафты.

|| прыметнік: гудронны.

гуж назоўнік | мужчынскі род

Скураная ці вераўчаная пятля ў хамуце, пры дапамозе якой прымацоўваюць аглоблі да вупражы.

• Узяўся за г. — не кажы, што не дуж (прыказка).

|| прыметнік: гужавы.

гужавы прыметнік

1. гл. гуж.

2. Конны, які выконваецца жывой цяглавай сілай.

   • Г. транспарт.

гужам прыслоўе

1. На калёсах ці санях.

   • Вазіць лес г.

2. Адзін за адным.

   • Па вузкай сцяжынцы ўсе ішлі г.

гуз назоўнік | мужчынскі род

1. Жаўлак ад удару або нараст на целе чалавека, жывёлы.

   • Набіць г. на лбе.
   • На спіне ў каровы гузы.

2. Ненармальнае патаўшчэнне на якой-н. частцы расліны.

|| прыметнік: гузавы.

гузаваты прыметнік

З гузамі і пукатасцямі.

• Гузаватая асіна.

|| назоўнік: гузаватасць.

гузак назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Тое, што і гуз.

гузасты прыметнік

З вялікімі гузамі.

• Г. дуб.

|| назоўнік: гузастасць.

гузік назоўнік | мужчынскі род

Зашпілька дая петляў адзення, звычайна ў выглядзе кружка.

|| памяншальная форма: гузічак.

|| прыметнік: гузікавы.

гук назоўнік | мужчынскі род

1. Фізічная з’ява, што выклікаецца вагальнымі рухамі часцінак паветра, якую мы ўспрымаем слыхам.

   • Хуткасць гуку.
   • Г. стрэлу.
   • Музыкальны г. (у адрозненне ад шуму).
   • Ні гуку (пра поўнае маўчанне).

2. Найменшы членараздзельны элемент чалавечай мовы.

   • Гукі беларускай мовы.

|| прыметнік: гукавы.

гука прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае адносіны да гуку, гукаў (у 1 знач.), напр. гукалакатар, гукапеленгатар, гукапераймальны, гукаперайманне, гукасігнальны, гукаўлоўнік, гукаўспрымальны;
2. які мае адносіны да гукаў мовы, напр. гукавымаўленне, гукалітарны;
3. які мае адносіны да гуказапісу, напр. гуказапісны, гуказдымальнік, гукамантаж, гукарэжысёр, гукарэжысура;
4. які мае адносіны да музычных гукаў, напр. гукарад;
5. які мае адносіны да распаўсюджвання і паглынання шуму, напр. гукаізаляцыя, гуканепранікальны, гукапаглынапьнік, гукапагпынальны, гукапранікальны.

гукааператар назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па запісу гукаў.

|| прыметнік: гукааператарскі.

гукаафарміцель назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па шумавым афармленні спектакля.

|| прыметнік: гукаафарміцельскі.

гуказапіс назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Запіс спецыяльнымі апаратамі гаворкі або музыкі на плёнку, пласцінку і пад.

• Студыя гуказапісу.

гуказдымальнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Прыбор для перадачы запісу грамафонных пласцінак на рэпрадуктар радыёпрыёмніка, адаптэр.

гукамаскіроўка назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Тэхнічныя прыёмы, звязаныя з маскіроўкай гукамі або з маскіроўкай гукаў.

|| прыметнік: гукамаскіровачны.

гуканепранікальны прыметнік

Які не прапускае гукаў, шумаў, ізаляваны ад іх.

• Гуканепранікальныя сцены.

|| назоўнік: гуканепранікальнасць.

гуканне назоўнік | ніякі род | размоўнае

1. Гутарка, гаворка.

2. Кліканне (звычайна ў лесе).

3. Перагукванне, каб сабрацца разам.

Гуканне вясны — старажытны язычніцкі абрад, калі збіралася моладзь, спявала, вадзіла карагоды, закопвала ў зямлю гаршчок з кашай як своеасаблівую ахвяру зямлі.

гукаперайманне назоўнік | ніякі род

Узнаўленне голасам або тэхнічнымі сродкамі прыроднага гучання (напр. ку-ку, мяў-мяў), а таксама слова, якое ўтварылася шляхам такога пераймання (напр. квакаць, тупат, грукат).

|| прыметнік: гукапераймальны.

гукаправоднасць назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Здольнасць цела або асяроддзя праводзіць гукі.

гукаправодны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які прапускае гукі.

гукапранікальны прыметнік

Які лёгка прапускае гукі, шумы.

• Гукапранікальныя сцены.

|| назоўнік: гукапранікальнасць.

гукапіс назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Сукупнасць прыёмаў для ўзмацнення гукавой выразнасці мастацкага маўлення.

гукарад назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Рад музыкальных гукаў, якія размешчаны ў якой-н. паслядоўнасці.

|| прыметнік: гукарадны.

гукаспалучэнне назоўнік | ніякі род

Спалучэнне гукаў мовы.

гукаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Клікаць, зваць, падзываць.

   • — Мама! Ідзі, — гукае дачка. ;

2. Гучна гаварыць, крычаць.

|| аднакратны дзеяслоў: гукнуць.

|| назоўнік: гуканне.

гукаізаляцыя назоўнік | жаночы род

Сукупнасць сродкаў і мер, якія забяспечваюць непранікальнасць гукаў і шуму ў памяшканне.

|| прыметнік: гукаізаляцыйны.