Усе словы

гамбіт назоўнік | мужчынскі род

Пачатак шахматнай партыі, у якой ахвяруюць пешку ці фігуру, каб атрымаць магчымасць хутчэйшага пераходу ў атаку.

|| прыметнік: гамбітны.

гамеапат назоўнік | мужчынскі род

Урач, спецыяліст па гамеапатыі.

гамеапатыя назоўнік | жаночы род

Метад лячэння хваробы малымі дозамі таго лякарства, якое ў вялікіх дозах выклікае ў здаровага чалавека прыметы гэтай хваробы.

|| прыметнік: гамеапатычны.

• Гамеапатычная доза (вельмі малая).

гамерычны прыметнік

Гамерычны смех (рогат) — нястрымны, незвычайнай сілы смех [ад апісання смеху багоў у паэме Гамера «Іліяда»].

гамзаты прыметнік | абласное

Гугнявы.

|| назоўнік: гамзатасць.

гамзаць дзеяслоў | абласное | незакончанае трыванне

Гугнявіць.

гамонка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Тое, што і гаворка (у 1 знач.); гутарка, размова.

• Г. вялася шчыра і чулася далека.

гамузам прыслоўе | размоўнае

Усё разам; агулам.

• Прадаць усё г.

ганак² назоўнік | мужчынскі род

Украінскі. народны танец, а таксама музыка да яго.

ганарар назоўнік | мужчынскі род

Грашовая ўзнагарода, якую па дагавору атрымліваюць літаратары, мастакі, журналісты і пад.

|| прыметнік: ганарарны.

ганарлівец назоўнік | мужчынскі род

Ганарысты, факабэрысты чалавек.

|| жаночы род: ганарліўка.

ганарлівы прыметнік

1. Перакананы ў сваёй годнасці і перамозе.

   • Ганарлівая пастава.

2. Поўны гонару, фанабэрысты.

   • Ганарлівая дзяўчына.

|| назоўнік: гаварлівасць.

ганаровы прыметнік

1. Які карыстаецца пашанай; пачэсны.

   • Г. госць.

2. Які прысвойваецца за вялікія заслугі.

   • Ганаровая грамата.

3. Які выбіраецца ў знак павагі, пашаны.

   • Г. прэзідыум.
   • Г. акадэмік.

4. Які выражае гонар, праводзіцца ў знак павагі.

   • Ганаровая варта.

5. Які аказвае гонар каму-н.

   • Г. абавязак.
   • Ганаровая нічыя (якая не парушае годнасці).

|| назоўнік: ганаровасць.

ганарысты прыметнік

Які выражае ўласную перавагу і годнасць; фанабэрысты, самаўпэўнены.

Ганарыстай (назоўнік) і ў крыніцы не будзе вады чыстай (прыказка).

|| назоўнік: ганарыстасць.

ганарыцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. кім-чым і са злучнік «што».

   • Адчуваць гордасць.
   • Г. сынам.

2. Быць ганарыстым; задавацца.

ганарэя назоўнік | жаночы род

Венерычная хвароба — гнойнае запаленне мочаспускальнага канала.

|| прыметнік: ганарэйны.

гангрэна назоўнік | жаночы род

Амярцвенне тканак арганізма, якое суправаджаецца іх гніеннем.

|| прыметнік: гангрэнозны.

гангстэр назоўнік | мужчынскі род

Бандыт, грабежнік.

• Гангстэры пяра (пераноснае значэнне).

|| прыметнік: гангстэрскі.

гангстэрызм назоўнік | мужчынскі род

Дзеянні гангстэраў.

• Палітычны г. (пераноснае значэнне).

гандаль назоўнік | мужчынскі род

Гаспадарчая дзейнасць, звязаная з абаротам, купляй і продажам тавараў.

• Дзяржаўны г.
• Кааператыўны г.
• Г. таварамі першай неабходнасці.

гандальер назоўнік | мужчынскі род

Вясляр на ганцоле (у 1 знач.).

гандбаліст назоўнік | мужчынскі род

Спартсмен, які гуляе ў гандбол.

|| жаночы род: гандбалістка.

гандбол назоўнік | мужчынскі род

Спартыўная камандная гульня, у якой гульцы імкнуцца рукамі закінуць мяч у вароты праціўніка; ручны мяч.

|| прыметнік: гандбольны.

гандляваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. кім-чым, з кім-чым і без дапаўнення.

   • Весці гандаль.
   • Г. таварамі шырокага ўжытку.
   • Г. з замежнымі краінамі.

2. пераноснае значэнне, кім-чым. Рабіць што-н. прадметам гандлю дзеля матэрыяльнай выгацы.

   • Г. сваім сумленнем.

3. Займацца гандлем як прафесіяй.

   • У магазіне гандлюе.
   • Вучыцца г.

4. Пра гандлёвае прадпрыемства: прадаваць, адпускаць тавар.

   • Магазін гандлюе да 22 гадзін.

5. Перапрадаваць з мэтай нажывы; перакупляць.

|| назоўнік: гандляванне.

гандляр назоўнік | мужчынскі род

1. Чалавек, які займаецца прыватным гандлем, купец.

   • Гандляры пушнінай.

2. Чалавек, які займаецца дробным рыначным або вулічным гандлем.

   • Г. з латка.

3. Чалавек, які вышэй за ўсё ставіць уласную выгаду, карысць, асабісты інтарэс (пагардлівае).

   • Ён хабарнік і г.

|| жаночы род: гандлярка.

|| прыметнік: гандлярскі.

гандлярства назоўнік | ніякі род | размоўнае

1. Занятак гандпяра; гандаль.

2. Характар дзеянняў, паводзіны гандляра; імкненне да нажывы, да асабістай выгады.

гандлёвы прыметнік

1. Які мае адносіны да арганізацыі і вядзення гандлю.

   • Гандлёвая сістэма.
   • Г. флот.

2. Які вядзе гандаль.

   • Гандлёвыя арганізацыі.

3. Які з’яўляецца прадметам гандлю.

   • Г. лес.

гандола назоўнік | жаночы род

1. Венецыянская лодка з навесам або каютай для пасажыраў.

2. Карзіна для пасажыраў паветранага шара, а таксама памяшканне для людзей у аэрастаце або дырыжаблі.

3. Таварны вагон без даху з люкамі ў падлозе для высыпання грузу.

|| прыметнік: гандольны.

ганебны прыметнік

Варты асуджэння, ганьбавання.

• Г. ўчынак.

|| назоўнік: ганебнасць.

ганенне назоўнік | ніякі род | кніжнае

Праследаванне з мэтай прыгнёту, забароны чаго-н.

• Падеергнуць ганенню.

ганец назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, якога паслалі з тэрміновым паведамленнем.

ганок назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Невялікі плыт.

|| прыметнік: ганочны.

ганталь назоўнік | мужчынскі род

Цвік, якім прыбіваюць гонты.

|| прыметнік: гантальны.

гантэль назоўнік | жаночы род

Ручны пмнастычны снарад у выглядзе двух металічных шароў, злучаных кароткай рукаяткай.

• Практыкаванне з гантэлямі.

|| прыметнік: гантальны.

ганчак назоўнік | мужчынскі род

Паляўнічы сабака, прывучаны гнаць звера.

ганчар назоўнік | мужчынскі род

Майстар па вырабу глінянай пасуды.

|| прыметнік: ганчарскі.

ганчарны прыметнік

Звязаны з рамяством ганчара; зроблены ганчаром.

• Ганчарныя вырабы.

ганчарня назоўнік | жаночы род

Майстэрня ганчара.

ганчарства назоўнік | ніякі род

Занятак ганчара.

• Займацца ганчарствам.

ганьба назоўнік | жаночы род

Ганебнае становішча, якое выклікае пагарду і асуджэнне.

ганьбаваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Выказваць неадабрэнне ў адносінах каго-н.

2. Грэбаваць.

   • Не ганьбуй старым ботам, пакуль новага не пашыў (прыказка).

|| закончанае трыванне: зганьбаваць.

|| назоўнік: ганьбаванне.

ганьбіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Зневажаць чыю-н. годнасць; няславіць.

2. Быць ганьбай для іншых, няславіць сваімі паводзінамі, учынкамі.

   • Сваімі паводзінамі ён г. усю сям’ю.
   • Працавітасць нікога не ганьбіць.

|| закончанае трыванне: зганьбіць.

ганяцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і гнацца, толькі абазначае такое дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час і не ў адным напрамку.

• Г. за матылькамі.
• Г. за модным адзеннем.

ганяць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Тое, што і гнаць (у 1 і 2 знач.), толькі абазначае такое дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час і не ў адным напрамку.

   • Г. кароў.
   • Г. хутка машыну.

2. Даваць часта даручэнні (размоўнае).

   • Г. па пошту.

3. Перакідваць, перакочваць з месца на месца.

   • Г. мяч.

4. пераноснае значэнне, каго па чым. Правяраць веды па розных пытаннях вучэбнай праграмы.

   • Г. па матэматыцы.

5. без дапаўнення. (са словамі «у поле», «на пасьбу»).

   • Быць пастухом.
   • Паўлета ганяў у поле.

6. безасабовая форма, каго. Быць дзе-н. (размоўнае).

   • І дзе цябе ганяе?

Фразеалагізмы:

• Сабак ганяць (размоўнае неадабральнае) — гультаяваць.
• Толькі ваўкоў ганяць; хоць ваўкоў ганяй (размоўнае) — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне.

ганіцель назоўнік | мужчынскі род

Той, хто праследуе, прыгнятае каго-н.

|| жаночы род: ганіцелька.

гаплік назоўнік | мужчынскі род | абласное

Кручок для зашпільвання вопраткі.

• Зашпіліць г.

|| прыметнік: гапліковы.

гар² прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач. гарадскі, напр. гарвыканком, горсовет.

гара назоўнік | жаночы род

1. Значнае ўзвышша, што ўзнімаецца над мясцовасцю або выдзяляецца сярод іншых узвышшаў.

   • Каўказскія горы.
   • Спускаіца з гары.
   • Снежная г. (для катання на лыжах, санках і пад.).

2. множны лік: Горная краіна, гарыстая мясцовасць.

   • Жыхары гор.
   • Поход у горы.

3. пераноснае значэнне, чаго, з чаго. Вялікая колькасць чаго-н. складзенага ў кучу.

   • Г. дроў.
   • Горы кніг.

4. Памяшканне, прастора паміж столлю і дахам у будынку; гарышча.

   • Злажыць сена на гару.
   • Зёлкі сушаць звычайна на гары.

5. (з прыназоўнік «у», «з», «на»); Вышыня, верх.

   • Шум чуўся з гары.

Фразеалагізмы:

• Абяцаць залатыя горы — абяцаць надта многа.
• Гара з плячэй звалілася (размоўнае) — пра збаўленне ад клопатаў.
• Гарою стаяць за каго-што — усімі сіламі абараняць.
• Горы варочаць — вельмі многа рабіць.
• Горы вярнуць на каго (размоўнае неадабральнае) — няславіць каго-н., гаварыць пра каго-н. многа непрыемнага.
• Горы перавярнуць — зрабіць вельмі значную работу.
• Не за гарамі — 1) пра нешта блізкае, што хутка наступіць; 2) блізка, недалёка (быць, знаходзіцца).

|| памяншальная форма: горка.

|| прыметнік: горны.

• Г. хрыбет.
• Горная краіна.

гараваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Жыць бедна, цярпець нястачу.

   • Век ён гаруе.

2. Тужыць, сумаваць, перажываць якое-н. гора.

   • Г. па дачцэ.

|| назоўнік: гараванне.

гаравы прыметнік

Гаравая дарожка — дарожка для спартыўнага бегу са спецыяльным пакрыццём з гару (у 2 знач.), шлакаў і пад.