Усе словы

выклічнік назоўнік | мужчынскі род

У граматыцы: нязменнае слова, што непасрэдна выражае пачуццё, алчуванне, эмацыянальную рэакцыю, валявое пабуджэнне і пад., напр. ах, ой, ох, гэй.

|| прыметнік: выклічнікавы.

выконваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. выканаць.

2. Строга прытрымлівацца чаго-н.

   • В. санаторны рэжым.

3. Здзяйсняць, несці грамадзянскія абавязкі.

   • В. свае абавязкі.

выкрадальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто выкрадае.

• В. дакументаў.

|| жаночы род: выкрадальніца.

выкрайка назоўнік | жаночы род

Узор для кройкі.

• В. каўняра.

выкрасаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выбіць, высечы крэсівам (іскру, агонь).

|| незакончанае трыванне: выкрасаць і выкрэсваць.

выкрасліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Закрэсліўшы, апусціць, выключыць.

• В. каго-н. са спісаў.
• В. радок.
• В. з памяці каго-н. (пераноснае значэнне: забыць).

|| незакончанае трыванне: выкрэсліваць.

выкрасці дзеяслоў | закончанае трыванне

Украсці тое, што ахоўваецца.

• В. сакрэтныя паперы.

|| незакончанае трыванне: выкрадаць і выкрадваць.

выкрасіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выкрасаць.

выкраіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. кроіць.

2. пераноснае значэнне: Удзяліць, з цяжкасцю выдзеліць для чаго-н.

   • В. вольную часіну.
   • В. сродкі на пакупку лесу.

|| незакончанае трыванне: выкройваць.

выкрут назоўнік | мужчынскі род

1. Незвычайны паварот.

   • Сцежка з выкрутам.
   • Скокі з выкрутамі.

2. пераноснае значэнне: Прыём з хітрыкамі, які прымяняецца з мэтай дасягнуць чаго-н. або ўхіліцца ад чаго-н.

 * Гавары без выкрутаў.

выкрутасы назоўнік | размоўнае

1. Мудрагелістыя, вычварныя рухі, лініі.

   • Язда з выкрутасамі.
   • Вырабляць нагамі в.

2. Мудрагелістыя моўныя звароты.

   • Слоўныя в.

3. пераноснае значэнне: Хітрыкі, дзівацтвы.

   • Прызнаўся ва ўсім без выкрутасаў.

выкрутка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Выхад (з цяжкага становішча).

• Няма ніякай выкруты.

выкрутлівы прыметнік | размоўнае

Знаходлівы, скрытны.

• В. гаспадарнік.

|| назоўнік: выкрутлівасць.

выкруціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адкруціўшыся, выпасці.

   • Шруба выкруцілася.

2. Тое, што і вывіхнуцца (размоўнае).

   • Выкруцілася рука ў плячы.

3. Спрытна выслізнуць, вызваліцца.

   • В. з рук праціўніка.

4. пераноснае значэнне: Выйсці з цяжкага становішча.

   • В. з бяды.

|| незакончанае трыванне: выкручвацца.

выкруціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выняць круцячы.

   • В. лямпачку.

2. Сціскаючы кручэннем, вьшаліць ваду.

   • В. выпаласканую сарочку.

3. Тое, што і высвідраваць.

   • В. дрылём дзірку.

4. Вывіхнуць, вывернуць (размоўнае).

   • В. руку.

|| незакончанае трыванне: выкручваць.

выкрывальны прыметнік

Які выкрывае каго-, што-н. і уласцівы выкрыванню.

• В. фельетон.
• Выкрывальная сіла.

|| назоўнік: выкрывальнасць.

выкрывальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто выкрывае каго-, што-н.

• В. агрэсараў.
• В. недахопаў.

|| жаночы род: выкрывальніца.

|| прыметнік: выкрывальніцкі.

выкрык назоўнік | мужчынскі род

Гучны, адрывісты вокліч, крык.

• Знадворку даносіліся выкрыкі.

выкрыкнуць дзеяслоў | аднакратны дзеяслоў | закончанае трыванне

Голасна вымавіць, крыкнуць.

• В. чыё-н. прозвішча.
• — Стаяць! — выкрыкнуў Фёдар.

|| незакончанае трыванне: выкрыкваць.

выкрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Знайсці, выявіць; раскрыць, зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае.

   • В. патайное сховішча.
   • В. злачынствы.

2. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго-н.

   • В. хлусню.
   • В. антынародны характар самаўладства.

|| незакончанае трыванне: выкрываць.

|| назоўнік: выкрыванне.

выкрышыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Паступова распадаючыся на дробныя кавалачкі, разбурыцца.

• Зуб выкрышыўся.

|| незакончанае трыванне: выкрышвацца.

выкуліцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Вываліцца, выпасці.

• В. з саней.

|| незакончанае трыванне: выкульвацца.

выкуліць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Выкінуць, вывернуць.

• В. з лодкі.

|| незакончанае трыванне: выкульваць.

выкуп назоўнік | мужчынскі род

1. гл. выкупіць.

2. Плата, грошы, якімі выкупліваюць.

   • Даць багаты в.

выкупіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Вызваліць, атрымаць назад за грошы.

   • В. палоннага.
   • В. закладзеную рэч.

2. пераноснае значэнне: Заслужыць дараванне.

   • В. сваю віну чым-н.

|| незакончанае трыванне: выкупляць і выкупліваць.

|| зваротны стан: выкупіцца.

|| незакончанае трыванне: выкупляцца і выкуплівацца.

|| назоўнік: выкуп і выкупленне.

|| прыметнік: выкупны.

выкурыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дакурыць да канца, зрасходаваць курэннем.

   • В. папяросу.
   • В. усе цыгарэты.

2. Абкурваючы, выгнаць.

   • В. лісу з нары.

3. пераноснае значэнне: Выгнаць, прымусіць пайсці, выйсці (размоўнае).

   • В. няпрошаных гасцей.

|| незакончанае трыванне: выкурваць.

выкусіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Укусіўшы зубамі, выесці, выгрызці кавалак чаго-н.

• В. мякіш.

|| незакончанае трыванне: выкусваць.

выкідацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Выжыць, выгадавацца ў беднасці, у неспрыяльных умовах.

выкідаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выкінуць у некалькі прыёмаў (усё, многае).

   • В. рэчы праз акно.

2. пераноснае значэнне: 3 цяжкасцю выгадаваць (размоўнае).

   • В. дзяцей.

|| незакончанае трыванне: выкідаць і выкідваць.

выкідыш назоўнік | мужчынскі род

1. Дачаснае спыненне цяжарнасці.

2. Неданошаны і не здольны выжыць плод.

выкінуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Кінуцца ўніз адкуль-н.

   • В. з акна.

2. Вываліцца, выпасці адкуль-н.

   • Кош выкінуўся з воза.

|| незакончанае трыванне: выкідацца і выкідвацца.

выкінуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Кідаючы, вьшаліць, пазбавіцца ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга.

   • В. цытату з артыкула.
   • В. грошы на вецер (марна патраціць; размоўнае).
   • В. прагульшчыка з завода.

2. пераноснае значэнне: Абвясціць, аб’явіць (размоўнае).

   • В. лозунг.

3. пераноснае значэнне: Пусціць, накіраваць.

   • В. тавар на рынок (пусціць у продаж; размоўнае).

4. Падняць, вывесіць.

   • В. сцяг.

5. У спартыўных практыкаваннях: выставіць, высунуць рэзкім рухам.

   • В. руку ўперад.

6. Учыніць, устроіць (размоўнае).

   • В. жартаўлівае.
   • В. штуку.

|| незакончанае трыванне: выкідаць.

|| назоўнік: выкід.

|| прыметнік: выкідны.

выкіпець дзеяслоў | закончанае трыванне

Выпарыцца ў працэсе кіпення.

• Вада выкіпела.

|| незакончанае трыванне: выкіпаць.

вылавіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. з чаго. Ловячы, здабыць, выцягнуць.

   • В. бервяно з вады.
   • В. многа рыбы.

2. Пералавіць усіх.

   • В. карасёў у сажалцы.

|| незакончанае трыванне: вылоўліваць.

|| назоўнік: вылаў.

вылажыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выкласці.

вылазка назоўнік | жаночы род

1. Выхад часткі войск з асаджанага ўмацавання для нападу на тых, хто акружае.

   • Зрабіць вылазку на ворага.

2. пераноснае значэнне: Нечаканы варожы напад, выпад (неадабральнае).

   • В. класавага ворага.

3. Фізкультурная прагулка.

   • Лыжная в.

выламаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адламаўшы, аддзяліць.

   • В. палку, дубец.

2. Зламаўшы, выбіць, высадзіць.

   • В. дзверы.

|| незакончанае трыванне: выломліваць.

вылаяцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Вымавіць лаянку.

вылегчы дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыпасці сцяблом да зямлі, палегчы (пра збажыну, травы).

• Жыта вылегла.

вылежалы прыметнік

Які набыў патрэбныя якасці, праляжаўшы пэўны тэрмін у адпаведных умовах.

• В. лён.

вылежацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аднавіць свае сілы доўтім ляжаннем, добра адпачыць; паляжаць удосталь.

   • В. ў пасцелі.

2. Набыць патрэбныя якасці, праляжаўшы пэўны тэрмін у адпаведных умовах.

   • Лён ужо вылежаўся.

|| незакончанае трыванне: вылежвацца.

вылежаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пралежаць дастаткова часу пасля хваробы.

   • Не вылежаў хваробы да канца.

2. Прабыць у ляжачым становішчы пэўны час.

   • В. дзве гадзіны ў акопе.

3. Тое, што і вылежацца (у 2 знач.).

|| незакончанае трыванне: вылежваць.

вылезці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выйсці адкуль-н., чапляючыся за што-н. рукамі і нагамі.

   • В. з глыбокага рова.

2. Выйсці адкуль-н., прыклаўшы намаганні.

   • В. з вагона.
   • В. з даўгоў (пераноснае значэнне і размоўнае).

3. Выступіць, паказацца адкуль-н., выбіцца; прабіцца.

   • Косы вылезлі з-пад хусткі.
   • Вылезла маладая траўка.

4. Выпасці (пра валасы, шэрсць), выліняць.

   • Вылезла шэрсць.

|| незакончанае трыванне: вылазіць.

вылецець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Летучы, накіравацца, адправіцца куды-н.

   • Птушка вылецела з гнязда.
   • Пасажыр вылецеў у Маскву.
   • Вылецела з галавы (пераноснае значэнне: знікла, забылася).

2. Летучы, паявіцца адкуль-н.

   • Самолёты вылецелі з-за хмары.

3. пераноснае значэнне: Аказацца звольненым, выключаным адкуль-н. (размоўнае).

   • В. са службы.

|| незакончанае трыванне: вылятаць.

|| назоўнік: вылет.

вылечны прыметнік

Які паддаецца лячэнню.

• Вылечная хвароба.

|| назоўнік: вылечнасць.

вылечыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць здаровым у выніку лячэння.

• В. пасля ранення.

|| незакончанае трыванне: вылечвацца.

вылечыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Лечачы, зрабіць здаровым.

|| незакончанае трыванне: вылечваць.

вылузаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выняць, лузаючы.

• В. боб са струкоў.

|| незакончанае трыванне: вылузваць.

вылупіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выйсці з яйца (пра птушанят).

2. Утаропіцца шырока расплюшчанымі вачамі (размоўнае).

   • Што ты на мяне вылупіўся?

|| незакончанае трыванне: вылуплівацца.

вылупіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. З сілай выдраць.

   • В. ліст з кнігі.
   • В. прабой з вушака.

2. Набіць, адлупцаваць.

Фразеалагізм:

• Вылупіць вочы — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

|| незакончанае трыванне: вылупліваць.