Усе словы

бранявы прыметнік

1. Пакрыты бранёю.

   • Б. аўтамабіль.

2. Які з’яўляецца бранёю.

   • Бранявыя пліты.

бранявік назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і бронемашына.

браняносец назоўнік | мужчынскі род

1. Вялікі браніраваны ваенны карабель з магутнай артылерыяй на борце (у канцы 19 — пачатку 20 стст.).

2. Млекакормячае, пакрытае панцырам з акасцянелых скураных шчьггкоў (жыве ў Паўднёвай і Цэнтральнай Амерыцы).

браняносны прыметнік

Пакрыты бранёю (у 2 знач.).

• Б. крэйсер.

браняпоезд назоўнік | мужчынскі род

Браніраваны поезд, прызначаны для баявых дзеянняў у раёне чыгункі.

бранятанкавы прыметнік

Пра войскі: які мае на ўзбраенні танкі і самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі.

браніраваць² дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

Пакрыць (-ываць) бранёю (у 2 знач.).

|| закончанае трыванне: забраніраваць.

|| назоўнік: браніраванне.

брас назоўнік | мужчынскі род

Стыль спартыўнага плавання, пры якім рукі рухаюцца пад вадой.

брасіст назоўнік | мужчынскі род

Спартсмен, які плавае брасам.

|| жаночы род: брасістка.

|| прыметнік: брасісцкі.

брат назоўнік | мужчынскі род

1. Сын у адносінах да другіх дзяцей гэтых жа бацькоў.

   • Родны б.
   • Стрыечны б.

2. Усякі чалавек, якога яднае з тым, хто гаворыць, агульнасць радзімы, класавых інтарэсаў, становішча, умоў (высокае, высокага стылю).

   • Браты па зброі.

3. Форма сяброўскага звароту да мужчыны (размоўнае).

4. Член рэлігійнай секты, абшчыны; манах (звычайна ў звароце).

5. іншае:

   • Ваш брат (размоўнае) — вы і на вас падобныя.
   • На брата (размоўнае) — на кожнага.
   • Свой брат (размоўнае) — пра чалавека аднолькавага стану, становішча.

|| памяншальна-ласкальная форма: брацік і браток.

|| прыметнік: братні і брацкі.

братавая назоўнік | жаночы род

Жонка брата.

братазабойства назоўнік | ніякі род

Забойства свайго брата, братоў (у 1 і 2 знач.).

братазабойца назоўнік | мужчынскі і жаночы род

Забойца свайго брата.

братазабойчы прыметнік

Які мае адносіны да братазабойства.

• Братазабойчая война.

братацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Уступаць у цесныя сяброўскія адносіны, праяўляць братнія пачуцці.

2. Спыняць ваенныя дзеянні, выказваючы ўзаемныя братнія пачуцці, салідарнасць.

|| закончанае трыванне: пабратацца.

|| назоўнік: братанне.

братва назоўнік | жаночы род | размоўнае | зборны назоўнік

Таварышы, сябры.

браткі назоўнік | жаночы род

Расліна сямейства фіялкавых з фіялетавымі або белымі ці рознакаляровымі кветкамі.

• Букет братак.

|| прыметнік: браткавы.

братэрства назоўнік | ніякі род

Братні саюз, братняя дружба.

• Б. народаў.
• Баявое б.

брахаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Падаваць адрывістыя гукі, гаўкаць (пра сабак і інш.).

2. пераноснае значэнне: Хлусіць; маніць (размоўнае).

• Брэшуць клеткары.

|| назоўнік: браханне.

брахня назоўнік | жаночы род | размоўнае

Няпраўда, мана, паклёп, нагавор.

• Б. гэта хутка распаюсюдзілася.

брахун назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Ілгун, манюка.

|| жаночы род: брахуха.

браце размоўнае

Ласкавы зварот у клічнай форме да мужчыны, дарослага хлопца.

• У шпіталь ездзіў, б.

брацкі прыметнік

1. гл. брат.

2. Шчыры, сяброўскі, блізкі па духу.

   • Брацкая сустрэча.
   • Брацкае прывітанне.

3. іншае:

   • Брацкая магіла — агульная магіла воінаў, змагароў, што загінулі ў баі.

брацтва назоўнік | ніякі род

1. Садружнасць, брацкі саюз.

   • Б. народаў.

2. Рэлігійная абшчына, саюз.

брацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. за каго-што. Хапацца рукамі за каго-н. або за які-н. прадмет.

   • Б. за рукі.

2. за што. Пачынаць работу, якую-н. дзейнасць.

   • Б. за граблі.

3. за што. Прыступаць да якой-н. справы.

   • Б. за вучобу.

4. за каго-што. Прымаць меры ўздзеяння ў адносінах каго-, чаго-н. (размоўнае).

   • Б. за парушальнікаў працоўнай дысцыпліны.
   • Б. за дысцыпліну.

5. з інфінітывам: Прымаць на сябе абавязацельствы выканаць што-н.

   • Б. адрамантаваць жняярку.

6. Пачынацца, наставаць (пра з’явы прыроды).

   • Мароз бярэцца нанач.

7. Лавіцца на вуду, спінінг (пра рыбу).

   • Шчупак на хлеб не бярэцца.

8. Ліпнуць, прыставаць.

   • Гразь бярэцца за боты.

9. Расці, набірацца сілы (размоўнае).

   • Нядаўна палолі, а пустазелле зноў бярэцца.

10. іншае:

    • Брацца за розум (размоўнае) — рабіцца разважлівым, станавіцца на правільны шлях.
    • Брацца за гуж (размоўнае) — пачынаць якую-н» сур’ёзную справу.
    • Брацца загрудкі (размоўнае неадабральнае) — задзірацца, даходзіць да сутычкі.
    • Брацца ў рожкі (размоўнае) — выяўляючы сваю самастойнасць, задзірацца, спрачацца, сутыкацца.

|| закончанае трыванне: узяцца.

браць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Захопліваць рукой (або чым-н. іншым), прымаць у рукі.

   • Б. хлеб са стала.
   • Б. мяшок на плечы.
   • Рыба сёння добра бярэ (пераноснае значэнне: клюе).

2. Авалодваць кім-, чым-н. і дамагацца ў барацьбе.

   • Б. у полон.
   • Б. штурмам крэпасць.

3. Прымаць (з якой-н. мэтай, на пэўных умовах).

   • Б. на зборы.
   • Б. на работу.

4. Атрымліваць у сваю ўласнасць, у сваё карыстанне.

   • Б. таксі.
   • Б. усё ад жыцця.

5. чым. Перамагаць у схватцы; перамагаць з дапамогай чаго-н.

   • Б. хітрасцю. 6.
   • Пераадольваць.
   • Б. бар’ер.

6. Спаганяць што-н.

   • Б. штраф.

7. Спраўна дзейнічаць (пра рэжучыя прадметы, зброю і пад.).

   • Брытво добра бярэ.
   • Ружжо далека бярэ.

8. што і чаго. Выкарыстоўваць, займаць, выдаткоўваць.

   • Машына бярэ много бензіну.

9. Трымацца пэўнага кірунку; накіроўвацца.

   • Б. прама.

10. Дамаўляцца аб выкарыстанні чаго-н. і аказваць падтрымку каму-н.

    • Б. пад абарону.
    • Б. адпачынак.

11. Купляць.

    • Б. білет.

12. Есці, піць (часцей з адмоўем). Нічога ў рот не б.

13. іншае:

    • Каплі ў рот не бярэ (размоўнае) — зусім не п’е спіртнога.
    • Браць з бою(-ем) — дамагацца чаго-н. энергічнымі дзеяннямі.
    • Браць горлам (размоўнае неадабральнае) — дамагацца чаго-н. крыкам.
    • Браць за горла (жабры) (размоўнае неадабральнае) — сілай прымушаць да чаго-н.
    • Браць да сэрца (размоўнае) — востра ўспрымаць і перажываць за што-н.
    • Браць голымі рукамі (з ацмоўем «не») (размоўнае) — авалодваць кім-, чым-н. без асаблівых цяжкасцей.
    • Браць на пуп (размоўнае) — перанапружвацца фізічна.
    • Браць на цыгундар (размоўнае) — прыцягваць да адказнасці.
    • Браць пад казырок (размоўнае) — аддаваць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбора.
    • Браць ногі на плечы (у рукі) (размоўнае жартаўлівае) — уцякаць што ёсць сілы.
    • Чорт яго (яе) не бярэ (размоўнае) — нічога не здараецца.

|| закончанае трыванне: узяць.

|| назоўнік: узяцце.

брація назоўнік | жаночы род

1. Манахі адной абшчыны або манастыра.

2. (з азначэннем). Людзі аднаго круга; садружнасць (размоўнае жартаўлівае).

   • Морская б.
   • Уся наша б.

брашура назоўнік | жаночы род

Невялікая (не больш чым 48 старонак) кніжка.

• Популярная б.

|| памяншальная форма: брашурка.

|| прыметнік: брашурны.

брашураваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Сшываць лісты ў кнігу.

|| закончанае трыванне: збрашураваць.

|| назоўнік: брашураванне і брашуроўка.

|| прыметнік: брашуравальны і брашуровачны.

• Брашуравальная машына.
• Брашуровачны цэх.

брашуроўшчык назоўнік | мужчынскі род

Рабочы, які займаецца брашуроўкай.

|| жаночы род: брашуроўшчыца.

браўнінг назоўнік | мужчынскі род

Аўтаматычны пісталет.

бровар назоўнік | мужчынскі род

Вінакурны завод.

|| прыметнік: броварскі.

брод назоўнік | мужчынскі род

1. Неглыбокае месца на ўсю шырыню ракі, возера, зручнае для пераходу, пераезду.

   • Пераправіцца бродам.

2. След, пракладзены ў траве.

   • Правёў б. да самай ракі.

|| прыметнік: бродавы.

бройлер назоўнік | мужчынскі род

1. Кураня, якое гадуецца на мяса асобым спосабам.

2. Памяшканне, дзе гадуюць такіх куранят.

|| прыметнік: бройлерны.

• Бройлерная птушкагадоўля.

брокер назоўнік | мужчынскі род

Агент, пасрэднік пры заключэнні здзелак на біржах, пры куплі-продажы каштоўных папер, тавараў.

|| прыметнік: брокерскі.

• Брокерская кантора.

бром назоўнік | мужчынскі род

Хімічны элемент, цяжкая цёмна-бурая вадкасць з рэзкім пахам, якая выкарыстоўваецца ў хіміі, медыцыне, фатаграфіі і пад.

|| прыметнік: бромавы і бромісты.

• Бромісты калій.

бронемашына назоўнік | жаночы род

Баявы браніраваны аўтамабіль.

бронетранспарцёр назоўнік | мужчынскі род

Браніраваны аўтамабіль для перавозкі мотастралковых войск, грузаў і вядзення бою.

|| прыметнік: бронетранспарцёрны.

бронза назоўнік | жаночы род

1. Сплаў медзі з волавам, свінцом і іншымі металамі.

2. зборны назоўнік: Мастацкія вырабы з такога сплаву.

   • Выстаўка бронзы.
   • Атрымаць бронзу на спаборніцтвах (бронзавы медаль; размоўнае).

|| прыметнік: бронзавы.

• Б. медаль (узнагарода за трэцяе месца ў спартыўных спаборніцтвах).
• Б. загар (цьмяназалацісты).

бронхі назоўнік | жаночы род

Разгалінаванні дыхальнага горла, якія праводзяць паветра ў лёгкія.

|| прыметнік: бранхіяльны.

• Бранхіяльная астма.

бронь (браня) назоўнік | жаночы род

Замацаванне каго-, чаго-н. за кім-, чым-н., а таксама дакумент на такое замацаванне.

• Б. на авіябілет.

броснець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Пакрывацца бросняй.

|| закончанае трыванне: заброснець.

бросня назоўнік | жаночы род

1. Мікраскапічны грыбок, які развіваецца на волкай паверхні чаго-н. і плесня.

2. Зялёная паверхня з водарасцей, якой пакрываецца застаялая вала.

|| прыметнік: бросневы.

брошка назоўнік | жаночы род

Жаночае ўпрыгожанне са шпількай для прыколвання на сукенцы, кофце каля шыі або на грудзях.

броўка назоўнік | жаночы род

Лінія, па якой праходзіць край абочыны, кувета на дарогах.

• Сядзець на броўцы.

бруд назоўнік | мужчынскі род

1. Тое, чым што-н. забруджана; гразь.

   • Б. на руках.
   • Куча бруду.

2. пераноснае значэнне: Што-н. нізкае, амаральнае.

   • Нянавісць да бруду.

брудзіцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Станавіцца брудным, пэцкацца.

|| закончанае трыванне: забрудзіцца.

брудны прыметнік

1. Нячысты, з брудам на паверхні.

   • Брудныя рукі.

2. Пра колер: невыразны, няяркі, нячысты.

   • Б. колер.

3. пераноснае значэнне: Пазбаўлены маральнай чысціні, агідны.

   • Брудная душа.

|| назоўнік: бруднасць.

брудэршафт

Піць брудэршафт або на брудэршафт з кім — трымаючы чаркі ў скрыжаваных руках і чокаючыся, выпіць «на ты».

брук назоўнік | ніякі род

Праезджая частка вуліцы, плошчы, якая вымашчана каменем.