Усе словы

ахкаць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Выяўляць пачуцці (здзіўлення, шкадавання, прыкрасці і пад.), усклікаючы «ах!»

|| назоўнік: ахканне.

ахмялелы прыметнік | размоўнае

1. Які знаходзіцца ў стане ахмялення.

2. пераноснае значэнне: Пра чалавека, які надта захоплены, узрушаны чымн.

   • А. ад радасці.

ахмялець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Стаць п’яным, ап’янець.

   • А. ад зуброўкі.

2. пераноснае значэнне: Захапіцца да самазабыцця, узрушыцца.

   • А. ад шчасця.

ахмістрыня назоўнік | жаночы род | устарэлае

Жанчына, якая вядзе хатнюю гаспадарку ў багатым доме, аканомка.

ахнуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Моцна выкрыкнуць «ах!».

   • Жанчына ахнула.

2. Моцна ўдарыць па чым-н.

   • А. палкай па галаве.

|| незакончанае трыванне: ахаць.

|| назоўнік: аханне.

ахова назоўнік | жаночы род

1. гл. ахоўваць.

2. Група (людзей, караблёў і пад.), якая ахоўвае каго-, што-н.

   • Берагавая а.
   • Выставіць ахову.

ахоўваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Абараняць ад чыйго-н. нападу, вартаваць, сцерагчы.

   • Чыгунку ахоўвала ўзмоцненая варта.

2. Берагчы, шанаваць.

   • А. прыроду.

3. Засцерагаць ад чаго-н. шкоднага.

   • А. ад сонца.

|| закончанае трыванне: ахаваць.

|| назоўнік: ахова.

• А. працы.

ахоўны прыметнік

1. Які нясе ахову або ахоўваецца.

   • Ахоўная зона.
   • Ахоўная грамата.

2. Які засцерагае, ахоўвае ад чаго-н. шкоднага.

   • Ахоўнае лесанасаджэнне.
   • Ахоўныя акуляры.

ахоўнік назоўнік | мужчынскі род

1. Асоба, што ахоўвае, сцеражэ каго-, што-н., вартаўнік.

2. Той, хто беражэ, шануе каго-, што-н.

   • А. сям’і.

|| жаночы род: ахоўніца.

ахрап’е назоўнік | ніякі род | зборны назоўнік

Бацвінне, капуснік, рознае агароднае зелле як корм для жывёлы.

• Назбіраць ахрап ‘я.

ахрыплы прыметнік | размоўнае

З хрыпатою.

• А. голас.

|| назоўнік: ахрыпласць.

ахрысціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. хрысціць.

2. Тое, што і абазваць (размоўнае жартаўлівае).

   • За доўгі нос яго ахрысцілі насалём.

ахутаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Укрыць, абгарнуць чым-н., захутаць.

   • А. ногі коўдрай.

2. пераноснае значэнне Агарнуць, пакрыць чым-н.

   • Туман ахутаў лес.

|| незакончанае трыванне: ахутваць.

|| зваротны стан: ахутацца.

|| незакончанае трыванне: ахутвацца.

ахілесаў прыметнік

Ахілесава пята (кніжнае) — найбольш слабае месца каго-, чаго-н. [паводле старажытнагрэчаскага міфа пра Ахілеса, цела якога было непаражальным ва ўсіх месцах, акрамя пяты].

ахінея назоўнік | жаночы род | размоўнае

Глупства, бязглуздзіца.

• Несці ахінею.

ахінуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Агарнуць, ахутаць чым-н.

   • Хусткай а. дзіця.

2. пераноснае значэнне: Акружыць увагай.

   • Курганы слава ахінула.
   • А. ласкай.

|| незакончанае трыванне: ахінаць.

ацалелы прыметнік | размоўнае

Тое, што і уцалелы.

ацалець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і уцалець.

ацаніць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Вызначыць цану каго-, чаго-н.

   • А. каня.
   • А. хату.

2. Устанавіць узровень, ступень падрыхтаванасці.

   • А. веды школьнікаў.

3. пераноснае значэнне: Выказаць думку, меркаванне аб значэнні або каштоўнасці каго-, чаго-н.

   • Правільна а. учынак палявода.

|| незакончанае трыванне: ацэньваць.

|| назоўнік: ацэнка.

|| прыметнік: ацэначны.

• Ацэначная камісія.

ацверазелы прыметнік

Які стаў цвярозым, працверазіўся.

|| назоўнік: ацверазеласць.

ацверазіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць цвярозым пасля ап’янення.

|| незакончанае трыванне: ацверажацца.

|| назоўнік: ацверажэнне.

ацверазіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прывесці ў цвярозы стан, зрабіць цвярозым.

• А.п ‘янага.
• А. летуценніка.

|| незакончанае трыванне: ацверажаць.

|| назоўнік: ацверажэнне.

ацвярдзеласць назоўнік | жаночы род

Ацвярдзелае месца.

ацвярдзелы прыметнік

Які стаў цвёрдым.

• Ацвярдзелая смала.

ацвярдзенне назоўнік | ніякі род

1. гл. ацвярдзець.

2. Тое, што і ацвярдзеласць.

   • А. на назе.

ацвярдзець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць цвёрдым.

• Пухліна ацвярдзела.

|| незакончанае трыванне: ацвердзяваць.

|| назоўнік: ацвярдзенне.

ацерабіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Атрэсціся, ачысціцца ад чаго-н., што насела на адзенне.

   • А. ад саломы.

2. Пазбавіцца чаго-н. і адчапіцца ад каго-, чаго-н. (размоўнае).

   • Ад людскіх языкоў не ацярэбішся.

|| незакончанае трыванне: ацярэблівацца.

ацерабіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абцерабіць.

|| незакончанае трыванне: ацярэбліваць.

ацерушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абтрэсці, абабіць (ад снегу, пылу і пад.) з чаго-н.

   • А. снег з каўняра.

2. Памяўшы, аддзяліць (пра зерне, колас).

   • А. колас.

|| незакончанае трыванне: ацярушваць.

|| зваротны стан: ацерушыцца.

|| незакончанае трыванне: ацярушвацца.

ацеслівы прыметнік | размоўнае

Вязкі, недапечаны, з закальцам.

• А. хлеб.

|| назоўнік: ацеслівасць.

ацыдафілін назоўнік | мужчынскі род

Малако, сквашанае пры дапамозе асобых бактэрый.

|| прыметнік: ацыдафілінавы.

ацынкоўваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і цынкаваць.

ацэнка назоўнік | жаночы род

1. гл. ацаніць.

2. Думка, меркаванне пра якасць, значэнне каго-, чаго-н.

   • Даць ацэнку.

3. Абазначэнне ступені ведаў і паводзін вучняў; адзнака.

   • Паставіць ацэнку па літаратуры.

ацэншчык назоўнік | мужчынскі род

Той, хто ўстанаўлівае, вызначае цану, робіць ацэнку чаго-н.

|| жаночы род: ацэншчыца.

ацэтон назоўнік | мужчынскі род

Бясколерная гаручая вадкасць, якая выкарыстоўваецца ў тэхніцы і медыцыне, а таксама як растваральнік.

|| прыметнік: ацэтонавы.

ацэтылен назоўнік | мужчынскі род

Бясколерны гаручы газ, злучэнне вугляроду з вадародам.

|| прыметнік: ацэтыленавы.

ацяжарыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абцяжарыць.

|| незакончанае трыванне: ацяжарваць.

|| назоўнік: ацяжарванне.

|| назоўнік: ацяжаранне.

ацяпляльны прыметнік

1. Які служыць для ацяплення, уцяплення, абагрэву.

   • А. матэрыял.

2. Які мае адносіны да ацяплення.

   • А. сезон.
   • Ацяпляльная сістэма.

ацяпліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абагрэць (памяшканне) пры дапамозе печаў або спецыяльных прыстасаванняў.

   • А. дом.

2. Аглядзець, уцяпліць.

   • А. кароўнік.

|| незакончанае трыванне: ацяпляць і ацепліваць.

|| назоўнік: ацяпленне і ацепліванне.

ацяробкі назоўнік

Тое, што і пацяробкі.

ацячы дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Апухнуць ад лішку вадкасці ў тканках.

   • Ацяклі ногі.

2. Азызнуць ад тлушчу.

   • Твар яго ацёк.

|| незакончанае трыванне: ацякаць.

ацёк назоўнік | жаночы род

Пухліна, якая ўзнікае па прычыне лішняй вадкасці ў тканках.

• А. лёгкіх.
• А. ног.

|| прыметнік: ацёчны.

|| назоўнік: ацёчнасць.

ацёл назоўнік | мужчынскі род

Роды ў каровы, а таксама ў самкі аленя, лася і некаторых іншых жвачных.

|| прыметнік: ацёлачны.

ацірацца дзеяслоў | размоўнае | пагардлівае | незакончанае трыванне

Хадзіць, швэндацца, нічога не рабіць.

• А. каля начальства.

аціраць дзеяслоў | незакончанае трыванне

• Аціраць халадкі (размоўнае) — ухіляцца ад работы, гультаяваць.
• Аціраць бакі (размоўнае) — бадзяцца, швэндацца.

аціснуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абціснуць.

|| незакончанае трыванне: аціскаць.

аціхнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць цішэйшым (пра гукі, шум і пад.).

   • Падвечар вуліца аціхла.

2. неран. Спыніцца, аслабець у дзеянні (пра стыхійную з’яву).

   • Завея к ночы аціхла.

3. Супакоіцца, прыціхнуць.

   • Гаспадар аціх.

|| незакончанае трыванне: аціхаць.

ацішэць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і аціхнуць.

ачаг назоўнік | мужчынскі род

1. Устройства, прыстасаванне, дзе распальваюць агонь.

   • Гарыць агонь у ачагу.
   • Хатні а. (пераноснае значэнне: свой дом, сям’я).

2. пераноснае значэнне: Месца, адкуль што-н. распаўсюджваецца, цэнтр чаго-н. (кніжнае).

   • А. асветы.
   • А. землетрасення.
   • А. хваробы.

|| прыметнік: ачаговы.

ачалавечыцца дзеяслоў | кніжнае | закончанае трыванне

Стаць падобным на чалавека, ператварыцца ў чалавека.

|| незакончанае трыванне: ачалавечвацца.

|| назоўнік: ачалавечанне і ачалавечванне.

• А. малпы.