Усе словы

знадворны прыметнік

Вонкавы, знешні.

• З. выгляд.

знайсці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Заўважыўшы, узяць; выявіць у выніку пошукаў, назіранняў, роздумаў і пад.

   • З. грыб.
   • З. грошы на дарозе.
   • З. згубленую рэч.
   • З. выхад з цяжкага становішча.
   • З. новы спосаб рашэння задачы.
   • З. апраўданне чаму-н.

2. Заспець, убачыць, выявіць дзе-н. ці ў якім-н. стане.

   • Не з. дома сябра.
   • З. каго-н. ляжачым хворым.

3. каго-што ў кім-чым. Зазнаць, сустрэць што-н. з боку каго-, чаго-н.

   • З. ў чым-н. суцяшэнне.
   • Я не знайшоў у гэтым нічога асаблівага.
   • З. добрага дарадчыка ў кім-н.

4. каго-што або з дадан. сказам. Прыйсці да высновы, палічыць, прызнаць, склаўшы думку пра каго-, што-н.

   • 3., што таварыш праў.
   • З. неабходным паведаміць аб прыездзе.
   • Урач знайшоў яго здаровым.

5. прош. час, знайшоў (незак. цяпер. час знаходзіць) з займеннік ва ўскосн. скл. або з прыслоўе і з інфінітывам: Ужыв. пры іранічных адносінах да каго-, чаго-н. (размоўнае).

   • Знайшоў чаму радавацца (няма чаму радавацца).
   • Знайшлі з-за чаго сварыцца (няма з-за чаго сварыцца).
   • Знайшоў дурня (выражэнне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўлення ад чаго-н.).

Фразеалагізмы:

• Знайсці сабе смерць (магілу) дзе (высокае) — памерці, загінуць дзе-н.
• Знайсці сябе — зразумець сваё прызванне, прызначэнне, правільна вызначыць свае інтарэсы, схільнасці.

|| незакончанае трыванне: знаходзіць.

|| назоўнік: знаходжанне.

знайсціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выявіцца, адшукацца.

   • Пража знайшлася.
   • Ахвотнікаў ехаць не знайшлося.

2. Не разгубіўшыся, выйсці з цяжкага становішча.

   • Не знайшоўся адразу, што адказаць.

|| незакончанае трыванне: знаходзіцца.

знак назоўнік | мужчынскі род

1. Метка, прадмет, якім абазначаецца, выражаецца што-н.

   • Знакі адрознення (умоўныя абазначэнні на форменным адзенні, якія паказваюць род войск, званне і пад.).
   • Знакі ўзнагароды (пра ордэны, медалі).
   • Грашовы з. (крэдытны білет).
   • З. паштовай аплаты (марка).

2. Знешняе сведчанне, прымета чаго-н.

   • Знакі ўвагі.
   • Нядобры з.
   • Маўчанне — з. згоды.

3. Жэст, рух, якім сігналізуюць, паведамляюць што-н.

   • Падаць з. галавой.

Фразеалагізмы:

• Пад знакам чаго (высокае) — кіруючыся якой-н. ідэяй, якім-н. імкненнем.
  • Пад знакам барацьбы за мір.
• У знак чаго — як сведчанне, доказ чаго-н., выяўляючы, паказваючы што-н.
  • У знак памяці.
  • У знак пратэсту.

|| прыметнік: знакавы.

• Знакавая сістэма (сістэма знакаў як сродак камунікацыі ў 2 знач. і спецыяльны тэрмін).

знакаміты прыметнік

Шырока вядомы, славуты.

• З. горад.

|| назоўнік: знакамітасць.

знамянальны прыметнік

1. Важны, значны.

   • Знамянальныя падзеі.
   • Знамянальная дата.

2. У мовазнаўстве: які мае самастойнае значэнне; процілегласць службовы.

   • Знамянальныя часціны мовы.

|| назоўнік: знамянальнасць.

знаны прыметнік | размоўнае

1. Вядомы, славуты.

   • З. ў рэспубліцы чалавек.

2. Знаёмы, пазнаны ў мінулым.

   • Знаныя дарогі.

|| назоўнік: знанасць.

знарок прыслоўе

З якой-н. мэтай, з пэўнымі намерамі.

• З. папярэдзіў.
• Як з. (нібы назло).

знасіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць непрыгодным ад доўгай носкі ці работы.

• Боты знасіліся.
• Поршні знасіліся.
• Арганізм знасіўся (пераноснае значэнне: дачасна састарыўся, аслабеў).

|| незакончанае трыванне: зношвацца.

|| назоўнік: знос і зношванне.

• Знос аўтапакрышак.
• Няма зносу чаму-н. або не ведае зносу што-н. (доўга не зношваецца; размоўнае).
• Працаваць на знос (пераноснае значэнне).
• Зношванне арганізма (пераноснае значэнне).

знасіць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Занесці куды-н. і прынесці назад.

• З. дзіця да ўрача.

знатнасць назоўнік | жаночы род | устарэлае

Прыналежнасць да знаці, становішча знатнага (у 2 знач.) чалавека.

знатны прыметнік

1. Вядомы, славуты.

   • Знатныя людзі краіны.
   • З. таляр.

2. Які належыць да знаці (устарэлае).

   • З. род.

знаток назоўнік | мужчынскі род

Той, хто валодае вялікімі ведамі ў чым-н., тонкім разуменнем чаго-н.

знахар назоўнік | мужчынскі род

Лекар-самавучка, які карыстаецца ўласнымі спосабамі лячэння: замовамі, травамі і пад.

|| жаночы род: знахарка.

|| прыметнік: знахарскі.

знахарства назоўнік | ніякі род

Занятак знахара.

• Займацца знахарствам.

знаходзіцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. знайсціся.

2. Быць, змяшчацца, мецца дзе-н.

   • Школа знаходзілася на другім канцы вёскі.

|| назоўнік: знаходжанне.

знаходка назоўнік | жаночы род

1. Знойдзеная рэч.

   • Бюро знаходак (установа, якая вяртае згубленыя рэчы іх уладальнікам).

2. пераноснае значэнне: Аб кім-, чым-н. набытым і вельмі патрэбным.

   • Творчыя знаходкі.
   • Гэты спецыяліст — з. для прадпрыемства.

знаходлівы прыметнік

Здагадлівы, дасціпны, які лёгка знаходзіць выйсце з цяжкага становішча.

• З. чалавек.

|| назоўнік: знаходлівасць.

знацца дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

1. Падтрымліваць знаёмства, мець сувязі з кім-, чым-н.

   • З такім сябрам я і з. не хачу.

2. Добра ведаць якую-н. справу.

   • З. на пчалярстве.

знаць² назоўнік | жаночы род

Вышэйшы слой прывілеяванага класа ў буржуазна-дваранскім грамадстве.

значкіст назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, які мае значок як сведчанне пра кваліфікацыю, выкананне якіх-н. нарматываў.

|| жаночы род: значкістка.

|| прыметнік: значкісцкі.

значны прыметнік

1. Вялікі памерам, колькасцю, сілай.

   • Значныя страты.
   • У значнай ступені.
   • Значна (прыслоўе) больш.

2. Які мае вялікае значэнне, важны.

   • Значныя падзеі.
   • З. чалавек.

|| назоўнік: значнасць.

значок назоўнік | мужчынскі род

1. Пласцінка, кружок і пад. з якім-н. адбіткам, які носіцца на грудзях як упрыгожанне, памятны знак ці знак прыналежнасці да якой-н. арганізацыі.

   • Памятны з.
   • Універсітэцкі з.

2. Умоўная паметка на чым-н.

   • Паставіць значкі на палях кнігі.

значыцца дзеяслоў | афіцыйнае | незакончанае трыванне

Быць запісаным дзе-н., лічыцца, называцца.

• З. ў спісе.
• Ён у нас значыцца ў якасці кансультанта (або як кансультант).

значыць² дзеяслоў | незакончанае трыванне

Мець які-н. сэнс, важнасць, каштоўнасць, выражаць што-н.

• Яго абяцанні мала значаць.
• Нічога не значыць.
• Адчуваю сябе цудоўна — вось што значыць добра адпачыць.

значэнне назоўнік | ніякі род

1. Сэнс, тое, што дадзены прадмет (слова, знак, жэст) абазначае.

   • Прамое і пераноснае з. слова.

2. Важнасць, значнасць, роля.

   • Гістарычнае з.
   • Гэтай сустрэчы надаецца вялікае з.

знаёмец назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Знаёмы чалавек.

• Сустрэць старога знаёмца.

знаёмства назоўнік | ніякі род

1. гл. знаёміцца, -ць.

2. з кім і паміж кім. Адносіны паміж людзьмі, якія ведаюць адзін аднаго.

   • Завесці з.
   • Парваць з.

3. Набыць што-н. па знаёмству.

4. Круг знаёмых (размоўнае).

   • Мець вялікае з.

5. Набыццё ведаў, звестак пра што-н., азнаямленне з чым-н.

   • З. з культурай народа.

знаёмы прыметнік

1. Такі, пра якога ведалі раней, вядомы.

   • Знаёмая мелодыя.

2. Які зведаў, выпрабаваў што-н.

   • Чалавек, з. з тутэйшымі парадкамі.

3. Які знаходзіцца ў знаёмстве (у 1 знач.) з кім-н., асабіста вядомы.

   • З. чалавек.
   • Добры з. (наз,).
   • Спаткаць знаёмага (назоўнік).

знаёміцца дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Уступіць у знаёмства з кім-н.

   • З. з новымі вучнямі.

2. Атрымліваць, збіраць звесткі пра што-н.

   • З. з горадам.

|| закончанае трыванне: азнаёміцца і пазнаёміцца.

|| назоўнік: азнаямленне і знаёмства.

знаёміць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Рабіць знаёмым.

   • З. з новым супрацоўнікам.

2. Даваць каму-н. звесткі пра што-н.

   • З. з экспанатамі музея.

|| закончанае трыванне: азнаёміць і пазнаёміць.

|| назоўнік: знаёмства і азнаямленне.

• Адбылося знаёмства.
• Азнаямленне з новым заданнем.

зневажальны прыметнік

Поўны знявагі, зняважлівы.

• Зневажальныя адносіны.
• З. тон.

|| назоўнік: зневажальнасць.

зневажальнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто зняважыў, зневажае каго-н.

|| жаночы род: зневажальніца.

знелюбіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адчуць непрыхільнасць, непрыязнасць да каго-, чаго-н., неўзлюбіць.

• Адразу з. каго-н.

знемагчы дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць сілы, аслабець, дайсці да знямогі.

• З. ад доўгай дарогі.
• З. ад смагі.

|| незакончанае трыванне: знемагаць.

знемагчыся дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і знемагчы.

|| незакончанае трыванне: знемагацца.

знемажэнне назоўнік | ніякі род

Стан поўнай стомленасці, бяссілля.

• Стамляцца ад знемажэння.

зненавідзець дзеяслоў | закончанае трыванне

Адчуць нянавісць да каго-, чаго-н.

• Зненавідзеў яго назаўсёды.
• З. аднастайную работу.

зненавідны прыметнік | размоўнае

Ненавісны.

• Сяляне гадамі адпрацоўвалі зненавідную паншчыну.

|| назоўнік: зненавіднасць.

знепрытомнець дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць прытомнасць.

• Раптам знепрытомнеў пасажыр.

знерваваны прыметнік

Даведзены да нервознага стану, нервовы.

• З. чалавек.

|| назоўнік: знерваванасць.

знервавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць вельмі нервозным.

знерваваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Давесці да нервознага стану.

• З. каго-н. прыдзіркамі.

знерухомець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць нерухомым.

знесці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго-што. Несучы, даставіць, спусціць уніз.

   • З. слоікі з варэннем у склеп.

2. З сілай скінуць, зрушыць з чаго-н., адкуль-н.

   • Мост знесла (безасабовая форма) вадой.
   • Ураган знёс дах.

3. Разбурыць, разабраўшы, зняць з паверхні.

   • З. старую хату.

4. Тое, што і зняць (у 4 знач.).

5. Прынесці з розных месц у адно (многае, многіх).

   • З. каменне ў кучу.

6. Адыходзячы, узяць з сабой, украсці.

   • З. чужую кнігу.

7. пераноснае значэнне: што. Сцярпець, перанесці.

   • Моўчкі з. крыўду.

|| незакончанае трыванне: зносіць.

|| назоўнік: знос.

• Стары дом ідзе на з.

знесціся дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Устанавіць сувязь з кім-, чым-н., звязацца.

• З. па пошце.

|| незакончанае трыванне: зносіцца.

знешнегандлёвы прыметнік

Які мае адносіны да знешняга гандлю.

• Знешнегандлёвыя сувязі.

знешнепалітычны прыметнік

Які мае адносіны да знешняй палітыкі

• З. курс.

знешні прыметнік

1. Які знаходзіцца звонку, за межамі чаго-н.

   • З. выгляд.
   • Знешняе асяроддзе.

2. Які праяўляецца толькі з вонкавага боку і не адпавядае ўнутранаму стану.

   • З. спакой.
   • Знешне (прыслоўе) ён быў задаволены.

3. пераноснае значэнне: Павярхоўны, пазбаўлены глыбіні, унутранага зместу.

   • З. бляск.

4. Які адносіцца да зносін з замежнымі дзяржавамі.

   • Знешняя палітыка.
   • З. гандаль.

зносак назоўнік | мужчынскі род

Маленькае, звычайна апошняе, курынае яйцо.