Усе словы

запісаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адзначыць пісьмова для памяці.

   • З. лекцыю.

2. Нанесці (голас, музыку і пад.) на плёнку з дапамогай спецыяльнага апарата.

   • З. на плёнку песню.

3. Унесці ў спіс, уключыць у склад чаго-н.

   • З. на прыём.

|| незакончанае трыванне: запісваць.

|| назоўнік: запісванне і запіс.

• Магнітафонны запіс.

запіска назоўнік | жаночы род

1. Лісток паперы з запісам, кароценькае пісьмо.

2. Кароткі пераказ у пісьмовай форме якой-н. справы.

   • Дакладная з.

3. множны лік: Лісты з запісамі.

   • Чытаць лекцыі па запісках.

4. множны лік: Літаратурны твор у форме мемуараў, успамінаў.

   • Запіскі пісьменніка.

5. множны лік: Як частка назвы некаторых навуковых часопісаў.

   • Вучоныя запіскі універсітэта.

запісны прыметнік

Запісная кніжка - род сшытка маленькага фармату для розных запісаў.

запіць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць п’янстваваць.

• З. на цэлы тыдзень.

|| незакончанае трыванне: запіваць.

зара назоўнік | жаночы род

1. Яркая афарбоўка гарызонта перад усходам і пасля заходу сонца.

   • Вячэрняя з.
   • Ад зары да зары (увесь дзень або ўсю ноч).
   • Ні свет ні з. (надта рана).

2. пераноснае значэнне: Пачатак, зараджэнне чаго-н. радаснага.

   • На зары цывілізацыі.
   • З. свабоды.

3. Ранішні або вячэрні ваенны сігнал.

   • Іграць зару.

4. звычайна Зорка.

   • Ужо ў небе зазіхацелі зоры.

|| прыметнік: заравы.

заработак назоўнік | мужчынскі род

1. Плата за работу.

   • Месячны з.
   • Вялікі з.

2. множны лік: Праца па найму, звычайна часовая, па-за месцам пастаяннага жыхарства.

   • Ездзіць у заработкі.

заработны прыметнік

Заработная плата — плата за работу.

зарабіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Набыць работай, атрымаць за работу.

   • З. семсот тысяч рублёў.
   • З. права на адпачынак.

2. Атрымаць у выніку чаго-н. (размоўнае іранічны сэнс).

   • З. па карку.
   • З. вымову.

3. Закласці, замураваць.

   • З. адтуліну.

Зарабіць як Заблоцкі на мыле (размоўнае жартаўлівае) — пагарэць на якой-н. справе.

|| незакончанае трыванне: зарабляць.

зарава назоўнік | ніякі род

Водбліск пажару або заходу сонца на небе.

• Багровае з.

зарад назоўнік | мужчынскі род

1. Выбуховае рэчыва, якое змяшчаецца ў пэўнай колькасці ў снарадзе, патроне.

2. Колькасць электрычнасці ў якім-н. целе.

   • Дадатны з.
   • З. энергіі (пераноснае значэнне).

|| прыметнік: зарадны.

• Зарадная скрынка (павозка для снарадаў).

зарадзіцца² дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць зараджаным.

2. пераноснае значэнне: Набыць некаторы запас энергіі, падбадзёрыць сябе чым-н.

   • З. бадзёрасцю.

|| незакончанае трыванне: зараджацца.

|| назоўнік: зарадка.

зарадзіць⁴ дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Паўтараючыся, рабіць адно і тое ж дзеянне.

• Зарадзіў адно і тое ж (гаворыць, паўтараючы адно і тое ж).
• Дождж зарадзіў надоўга (пачаў ісці не перастаючы).

зарадка назоўнік | жаночы род

1. гл. зарадзіцца, -ць.

2. Комплекс гімнастычных практыкаванняў, якія выконваюцца з мэтай аздараўлення.

   • Ранішняя з.

заражаны прыметнік

Насычаны хваробатворнымі мікробамі, шкоднымі рэчывамі і пад.

• Заражанае насенне.
• З. ўчастак мясцовасці.

|| назоўнік: заражанасць.

• Радыеактыўная з.

зараз² прыслоўе

Адразу, за адзін раз.

• З’есці ўсё з.

зараза назоўнік | жаночы род

Хваробатворны пачатак, які распаўсюджваецца мікробамі.

• Рассаднік заразы.
• Распаўсюджанне заразы.

заразлівы прыметнік

1. Тое, што і заразны.

2. пераноснае значэнне: Які лёгка перадаецца іншым.

   • З. смех.

|| назоўнік: заразлівасць.

заразны прыметнік

Які нясе ў сабе заразу.

• Заразная хвароба.

|| назоўнік: заразнасць.

заразіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Захварэць, успрыняўшы заразу.

   • З. грыпам.

2. пераноснае значэнне: Успрыняць, засвоіць ад іншых што-н.

   • З. весялосцю.

|| незакончанае трыванне: заражацца.

|| назоўнік: заражэнне.

заразіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перадаць заразу каму-, чаму-н.

   • З. каго-н. грыпам.

2. пераноснае значэнне: Захапіць чым-н., прымусіць іншых пераймаць што-н.

   • З. любоўю да музыкі.
   • З. прыкладам.

|| незакончанае трыванне: заражаць.

|| назоўнік: заражэнне.

зарана прыслоўе | размоўнае

Занадта рана, ранавата.

• З. падняцца з пасцелі.

заранак назоўнік | мужчынскі род

Тое, што і зара (у 1 і 2 знач.).

• З. новага жыцця.

зараней прыслоўе

За некаторы час да чаго-н., загадзя.

• З. усё прыгатаваць.

заранка назоўнік | жаночы род

Ранішняя ці вячэрняя зорка або ўвогуле зорка (у 1 знач.).

• Вячэрняя з.
• Урацэ адбіваліся заранкі.

заранні прыметнік | размоўнае

Занадта ранні.

• З. для купання час.

зараны прыметнік

Знесены і разрыхлены плугам.

• Зараныя межы.

зараніца назоўнік | жаночы род

1. Перадсвітальная зара (паэтычнае).

2. Ранішняя зорка.

зарапад назоўнік | мужчынскі род

Падзенне мноства метэораў, метэорны дождж.

|| прыметнік: зарападны.

зарапартавацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Заблытацца, нагаварыць лішняга, недарэчнага, расказваючы што-н.

зараснік назоўнік | мужчынскі род

Густа парослыя кусты, дрэвы.

• Лазовы з.

|| прыметнік: зараснікавы.

зарасці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. чым і без дапаўнення. Пакрыцца якой-н. расліннасцю, валасамі, поўсцю.

   • З. мохам.
   • З. барадой.
   • Сцежка зарасла.
   • З. граззю (пераноснае значэнне).

2. Пра рану: зажыць (размоўнае).

|| незакончанае трыванне: зарастаць.

зараць дзеяслоў | закончанае трыванне

Плугам зняць з паверхні зямлі.

• З. пагорак.

зарачыся дзеяслоў | закончанае трыванне

Даць зарок не рабіць чаго-н.

• З. ўжываць спіртное.

|| незакончанае трыванне: заракацца.

зараўнаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць аднолькавым па ўзроўню з якой-н. паверхняй.

• З. яму.

|| незакончанае трыванне: зараўноўваць.

зараўці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пачаць раўці.

   • Бык зароў.

2. пераноснае значэнне: Голасна заплакаць; моцна закрычаць (размоўнае).

зарвацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Вырвацца, зайсці далёка наперад у час атакі, наступлення.

2. пераноснае значэнне: Не разлічыўшы сваіх сіл, магчымасцей, правоў, занадта далёка зайсці ў чым-н.

   • З. ў сваіх патрабаваннях.

3. Абарвацца ўнутры чаго-н. (пра нітку).

   • Нітка зарвалася ў клубку.

4. Раптоўна спыніцца, абарвацца.

   • Голас зарваўся.

|| незакончанае трыванне: зарывацца.

зарваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Тое, што і уварваць (у 1 знач.).

   • З. чужое.

2. Абарваць так, каб нельга было знайсці канца (пранітку;).

   • З. нітку ў матку.

|| незакончанае трыванне: зарываць.

зардзецца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць ярка-чырвоным, пачырванець.

• Зардзелася ранішняя зара.
• Зардзеліся шчокі.

заржавелы прыметнік

Пакрыты ржой, ржавы.

• З. дрот.

заржаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пачаць іржаць.

• Коні заржалі.

заржаўлены прыметнік

Заржавелы, ржавы.

• З. цвік.

зарніца назоўнік | жаночы род

Аддаленая імгненная ўспышка на небе — водбліск маланак далёкай навальніцы.

заробак назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Тое, што і заработак.

• Знайшоўся някепскі з.

зародак назоўнік | мужчынскі род

1. У чалавека і жывёл, а таксама ў вышэйшых насенных раслін: арганізм на ранняй ступені свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі яйцаклеткі.

2. пераноснае значэнне: Пачатковы стан, першае праяўленне чаго-н.

   • Ліквідаваць заганную ідэю ў зародку.

|| прыметнік: зародкавы.

зарок назоўнік | мужчынскі род

Клятвеннае абяцанне не рабіць чаго-н.

• Даць з.

зарплата назоўнік | жаночы род | размоўнае

Заработная плата.

• Павышэнне зарплаты.
• Сёння з. (г. зн. выдача заработнай платы).

зарубежны прыметнік

Які знаходзіцца за рубяжом, замежны.

• Зарубежныя краіны.
• Зарубежныя госці.

зарубка назоўнік | жаночы род

1. гл. зарубіць .

2. Метка, знак, зробленыя сякерай, нажом і пад. на чым-н., засечка.

   • З. на дрэве.

|| прыметнік: зарубкавы.

зарубцоўвацца дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і рубцавацца.

• Рана зарубцоўваецца.

зарубіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Загнуўшы, падшыць краі.

• З. Хусцінку.

|| незакончанае трыванне: зарубліваць.

|| назоўнік: зарубліванне і зарубка.