Усе словы

грамадзянства назоўнік | ніякі род

Прыналежнасць да ліку грамадзян дзяржавы, прававое становішча грамадзяніна (у 1 знач.).

• Беларускае г.

грамадзянін назоўнік | мужчынскі род

1. Асоба, якая належыць да пастаяннага насельніцтва дадзенай дзяржавы, карыстаецца абаронай, правамі і абавязкамі, устаноўленымі яе канстытуцыяй.

2. Дарослы чалавек, а таксама форма афіцыйнага звароту да яго.

|| жаночы род: грамадзянка.

грамадскасць назоўнік | жаночы род | зборны назоўнік

1. Грамадства, перадавая, найболып актыўная яго частка.

   • Пісьменніцкая г.
   • Вынесці што-н. на суд грамадскасці.

2. Граладскія арганізацыі.

   • Прафсаюзная г. фабрыкі.

грамадскі прыметнік

1. Які мае адносіны да грамадства, які ўзнікае ў грамадстве, звязаны з дзейнасцю людзей у грамадстве.

   • Г. лад.
   • Грамадскае становішча.
   • Грамадскія навукі (навукі аб грамадстве, гуманітарныя).
   • Грамадскае жыццё.
   • Грамадская думка.
   • Громадскія адносіны.

2. Звязаны з работай па добраахвотнаму абслугоўванню палітычных, культурных, прафесійных патрэб калектыву.

   • Грамадская арганізацыя.
   • Г. кантралёр.
   • Грамадская работа.

3. Які належыць грамадству, не прыватны.

   • Грамадская ўласнасць.

грамадства назоўнік | ніякі род

Сукупнасць людзей, аб’яднаных гістарычна абумоўленымі сацыяльнымі формамі сумеснага жыцця і дзейнасці.

• Феадальнае г.
• Капіталістычнае г.

грамата назоўнік | жаночы род

1. Уменне чытаць і пісаць.

   • Вучыць грамаце.

2. Афіцыйны дакумент.

   • Вярыцельная г.
   • Ахоўная г.

Кітайская грамата (размоўнае) — пра што-н. незразумелае.

граматыка назоўнік | жаночы род

1, Лад мовы (словаўтварэнне, марфалогія і сінтаксіс), які разам з фанетыкай і лексікай утварае яе цэласную сістэму.

1. Навука аб гэтым ладзе.

   • Тэорыя граматыкі.

2. Кніга, якая апісвае гэты лад.

   • Акадэмічная г.
   • Вучэбная г.

|| прыметнік: граматычны.

• Граматычная катэгорыя.

грамафон назоўнік | мужчынскі род

Музычны апарат з рупарам для ўзнаўлення гукаў, запісаных на пласцінку.

|| прыметнік: грамафонны.

грамацей назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Пісьменны чалавек.

грамзапіс назоўнік | мужчынскі род

Запіс музыкі, прамовы і пад. на асобай плёнцы (першапачаткова на грамафоннай пласцінцы).

• Студыя грамзапісу.

грампласцінка назоўнік | жаночы род

Грамафонная пласцінка.

• Завод грампласцінак.

граміла назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

1. Высакарослы грузны чалавек.

2. Бандыт, пагромшчык.

   • Фашысцкія грамілы.

граміць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. Разбураць, знішчаць.

   • Г. ворага.

2. Рэзка і адкрыта крытыкаваць, выступаць супраць.

   • Г. гультаёў і прагульшчыкаў.

гран назоўнік | мужчынскі род

Адзінка аптэкарскай вагі, роўная О,062 грама.

• Ні грана чаго (размоўнае) — зусім нічога.

гран-пры назоўнік | мужчынскі род | нескланяльнае

Самая высокая ўзнагарода на мастацкім конкурсе, фестывалі.

гранат² назоўнік | мужчынскі род

Мінерал класа сілікатаў; празрысты каштоўны камень, пераважна цёмна-чырвонага колеру.

|| прыметнік: гранатавы.

• Г. бранзалет (з гранатамі).
• Г. колер.

граната назоўнік | жаночы род

Разрыўны снарад.

• Ручная г.
• Супрацьтанкавая асколочная г.

|| прыметнік: гранатны.

гранатамёт назоўнік | мужчынскі род

Агнястрэльная зброя для стральбы бранябойнымі гранатамі.

• Ручны г.
• Супрацьтанкавы г.

|| прыметнік: гранатамётны.

гранатамётчык назоўнік | мужчынскі род

1. Баец, узброены ручнымі гранатамі.

2. Стралок з гранатамёта.

грандыёзны прыметнік

Магутны, велічны.

• Г. план.
• Грандыёзная будоўля.

|| назоўнік: грандыёзнасць.

гранка назоўнік | жаночы род

Адбітак з часткі друкарскага набору, яшчэ не звярстанага ў старонкі, а таксама сама частка такога набору.

• Чытаць гранкі.

|| прыметнік: граначны.

гранула назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

Невялічкі цвёрды камячок якога-н. рэчыва ў выглядзе зерня.

• Камбікорм у гранулах.

грануляваць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае і незакончанае трыванне

Надаць (надаваць) чаму-н. форму зерня, дробных камячкоў.

|| назоўнік: грануляванне.

грануляцыя назоўнік | жаночы род | спецыяльны тэрмін

1. Раздрабненне, наданне рэчыву зярністай формы.

2. Паступовае зарастанне раны новымі тканкамі, а таксама гэта тканка.

3. Бачная зярністасць паверхневага слоя Сонца.

|| прыметнік: грануляцыйны.

грань назоўнік | жаночы род

1. Плоская частка паверхні геаметрычнага цела.

   • Грані куба.

2. пераноснае значэнне: Тое, што адрознівае, аддзяляе адно ад другога.

   • Сціранне граней паміж фізічнай і разумовай працай.

гранёны прыметнік

1. Які мае некалькі граней.

   • Г. стакан.

2. Які падвяргаўся граненню.

   • Г. хрусталь.

гранільшчык назоўнік | мужчынскі род

Майстар, спецыяліст па гранільных работах.

|| жаночы род: гранільшчыца.

граніт назоўнік | мужчынскі род

Цвёрдая зярністая горная парода з кварцу, палявога шпату і слюды.

|| прыметнік: гранітны.

гранітоль назоўнік | мужчынскі род

Цыратовая тканіна, ужыв. як заменнік скуры.

|| прыметнік: гранітолевы.

граніца назоўнік | жаночы род

Лінія раздзелу паміж дзяржаўнымі тэрыторыямі.

• Дзяржаўноя г.
• За граніцай — у замежных дзяржавах.
• За граніцу — у замежныя дзяржавы.
• З-за граніцы — з замежных дзяржаў.

|| прыметнік: гранічны.

граніць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Шліфуючы, рабіць грані (на шкле, метале, камені).

• Г. алмазы.

|| закончанае трыванне: награніць.

|| назоўнік: граненне.

|| прыметнік: гранільны.

• Гранільнае майстэрства.

гранічны прыметнік

Максімальны, найвышэйшы, крайні.

• Гранічная хуткасць.
• Гранічная сціпласць.

|| назоўнік: гранічнасць.

грасіраваць дзеяслоў | кніжнае | незакончанае трыванне

Вымаўляць гук «р» картава, на французскі манер.

|| назоўнік: грасіраванне.

гратэск назоўнік | мужчынскі род

У мастацтве: паказ чаго-н. у празмерна фантастычным, пачварна-камічным выглядзе.

|| прыметнік: гратэскавы.

• Гратэскавая роля.

граф назоўнік | мужчынскі род

Дваранскі тытул, вышэйшы за баронскі, а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.

|| жаночы род: графіня.

|| прыметнік: графскі.

графа назоўнік | жаночы род

1. Палоска або слупок на лісце паперы, абазначаны дзвюма вертыкальнымі лініямі.

2. Раздзел тэксту, рубрыка.

   • Г. ў анкеце.

графалогія назоўнік | жаночы род

Вучэнне аб почырку як адлюстраванні ўласцівасцей характару і псіхічнага стану чалавека.

|| прыметнік: графалагічны.

• Г. аналіз.

графаман назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, хваравіты на графаманію.

|| жаночы род: графаманка.

|| прыметнік: графаманскі.

графаманія назоўнік | жаночы род

Нездаровая цяга да пісання, пісьменніцтва ў асоб, што не маюць пісьменніцкіх здольнасцей.

графлёны прыметнік

З графамі.

• Графлёная папера.

графолаг назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па графалогіі.

графства назоўнік | ніякі род

1. Графскі тытул.

2. Алміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Англіі, ЗША і інш. краінах.

3. Пры феадалізме: зямля, якая знаходзілася ва ўладанні графа.

графік² назоўнік | мужчынскі род

Мастак, спецыяліст у галіне графікі.

графіка назоўнік | жаночы род

1. Мастацтва перадачы прадметаў контурнымі лініямі і штрыхамі, без фарбаў, а таксама творы гэтага мастацтва.

2. Абрысы пісьмовых або друкаваных знакаў, літар.

   • Беларуская г.

|| прыметнік: графічны.

графін назоўнік | мужчынскі род

Шкляная шырокая ўнізе пасудзіна з вузкім доўгім горлам для вады, сокаў і пад.

|| памяншальная форма: графінчык.

|| прыметнік: графінны.

графіт назоўнік | мужчынскі род

1. Мінерал цёмнага колеру, ужыв. для вырабу карандашоў, змазачных матэрыялаў і пад.

2. Стрыжань у сярэдзіне алоўка.

|| прыметнік: графітны.

графіць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Разлінейваць на графы (у 1 знач.).

|| закончанае трыванне: разграфіць.

|| назоўнік: графленне.

грахаводнік назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | устарэлае

Чалавек, схільны да амаральных паводзін.

|| жаночы род: грахаводніца.

грацыя назоўнік | жаночы род

1. Стройнасць, прыгажосць у рухах цела, позе.

2. Від карсета — жаночы эластычны шырокі пояс, які ахоплівае торс і падтрымлівае грудзі.

грацыёзны прыметнік

Прыгожы ў руху, позах, стройны.

• Г. танец.
• Грацыёзная дзяўчына.

|| назоўнік: грацыёзнасць.