Усе словы

абрамляць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. абраміць.

2. Акружаць што-н. як бы рамкай.

   • Галаву абрамлялі пышныя валасы.

абраміць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Уставіць у раму.

• А. партрэт.

|| незакончанае трыванне: абрамляць.

|| назоўнік: абрамленне.

абраннік назоўнік | мужчынскі род | высокае

1. Той, хто абраны кім-н. для выканання якіх-н. абавязкаў.

   • Дэпутаты — абраннікі народа.
   • А. лёсу (пераноснае значэнне).

2. Любімы чалавек, каханак.

   • А. сэрца.

|| жаночы род: абранніца.

|| прыметнік: абранніцкі.

абраселы прыметнік

Мокры ад расы, пакрыты расою.

• А. куст.

абрасці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зарасці, пакрыцца якой-н. расліннасцю, валасамі, слоем чаго-н.

   • А. мохам (таксама пераноснае значэнне: апусціцца, адзічэць; размоўнае).
   • А. барадой.
   • А. тлушчам.
   • А. граззю (пераноснае значэнне: стаць неахайным, брудным; размоўнае).

2. пераноснае значэнне: Набыць многа ўсяго, стварыць што-н. вакол сябе, каля сябе (размоўнае).

   • А. гаспадаркай.
   • Вуліца абрасла новымі дамамі.

|| незакончанае трыванне: абрастаць.

|| назоўнік: абрастанне.

абрасіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Змачыць кроплямі расы.

   • А. ногі.

2. Пакрыць кроплямі вадкасці.

   • Дожджык вясновы абрасіў зямлю.

|| незакончанае трыванне: аброшваць.

абраць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і выбраць.

• А. дэпутата.

|| незакончанае трыванне: абіраць.

|| назоўнік: абранне.

абрашэціць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць рашотку на чым-н.

• А. акно.

|| незакончанае трыванне: абрашэчваць.

|| назоўнік: абрашэчванне.

абраўнавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіцца роўным, гладкім; выраўняцца (аб краях, паверхні чаго-н.).

• Свежы насып абраўнаваўся пад коламі машын.

|| незакончанае трыванне: абраўноўвацца.

абраўнаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць роўным, гладкім (край, паверхню чаго-н.).

• А. грады.

|| незакончанае трыванне: абраўноўваць.

|| назоўнік: абраўноўванне.

аброжак назоўнік | мужчынскі род | абласное

Раменьчык, які надзяваецца на шыю жывёле; нашыйнік.

• Надзець сабаку а.

|| прыметнік: аброжачны.

аброк² назоўнік | мужчынскі род

Корм для коней, звычайна авёс.

• Не даўшы аброку, не бі кіем па боку (прыказка).

|| прыметнік: аброчны.

• Аброчная торба.

аброслы прыметнік

Які зарос, пакрыўся расліннасцю, валасамі, шчаціннем.

• Аброслая алешнікам канава.
• Аброслыя шчокі.

аброць назоўнік | жаночы род

Прадмет вупражы, які надзяваецца каню на галаву.

• Трымаць каня за а.
• Трымаць на аброці (пераноснае значэнне: у строгасці, у паслушэнстве).

|| прыметнік: аброцевы.

абрубак назоўнік | мужчынскі род

1. Адсечаная частка дрэва, палена і пад.

2. Тое, ад чаго адсечана якая-н. частка.

   • А. хваста.

|| прыметнік: абрубачны.

абрубіць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Падрубіць, падшыць, загнуўшы край чаго-н.

• А. хусцінку.

|| незакончанае трыванне: абрубліваць.

|| назоўнік: абрубліванне.

абрус назоўнік | мужчынскі род

Кавалак тканіны спецыяльнага вырабу, якім засцілаюць стол; настольнік.

• Кужэльны а.

|| прыметнік: абрусны і абрусавы.

• Абруснае палатно.

абруселы прыметнік

Які стаў рускім па мове, звычаях, культуры.

|| назоўнік: абруселасць.

абрусець дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіцца рускім па мове, звычаях, культуры.

|| назоўнік: абрусенне.

абруч назоўнік | мужчынскі род

1. Вузкі драўляны ці металічны вобад, які набіваецца на бочку, кадушку і пад. для змацавання клёпак.

2. Сагнутая ў кольца пласціна (або стрыжань, прут і пад.).

   • Гімнастычны а.

|| прыметнік: абручны.

абрушыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. рушыцца.

2. пераноснае значэнне, на каго-што.

   • Імкліва напасці.
   • А. з пагрозамі.
   • А. на ворага.

|| незакончанае трыванне: абрушвацца.

|| назоўнік: абрушэнне.

абрушыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. рушыць.

2. пераноснае значэнне, на каго-што. Накіраваць усю сілу гневу, клопатаў і пад.

   • А. лютасць на ворага.

|| незакончанае трыванне: абрушваць.

абрывак назоўнік | мужчынскі род

Адарваны кавалак, частка чаго-н.

• А. паперы.
• А. калючага дроту.
• Абрыўкі ўспамінаў (пераноснае значэнне).

|| прыметнік: абрывачны.

абрывісты прыметнік

Круты, з абрывамі.

• А. бераг.

|| назоўнік: абрывістасць.

абрыдаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Апрацівець, апрыкраць, прыесціся.

• Яму абрыдалі пошлыя анекдоты.

|| незакончанае трыванне: абрыдваць.

абрыдзець дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абрыдаць.

абрыдлы прыметнік | размоўнае

Які абрыднуў, надакучыў.

• А. халодны дождж.

абрыднуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і абрыдаць.

• Хлеб ніколі не абрыдне.

абрызглы прыметнік

Пра малако, якое пачало скісаць.

• Абрызглае малако.

абрызгнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Набыць кіслы смак, закіснуць (пра малако).

• Малако абрызгла.

|| незакончанае трыванне: абрызгаць.

абрыкос назоўнік | мужчынскі род

Паўднёвае фруктовае дрэва з жоўта-чырвонымі салодкімі пладамі з буйной костачкай, а таксама плод гэтага дрэва.

|| прыметнік: абрыкосавы і абрыкосны.

• Абрыкосавы джэм.
• Абрыкосная костачка.

абрынуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Раптам упасці зверху, абваліцца.

   • Столь абрынулася.

2. пераноснае значэнне, на каго-што. З вялікай сілай напасці, наваліцца; нечакана спасцігнуць каго-, што-н.

   • А. на ворага.
   • Гора абрынулася на бацькоў.

|| незакончанае трыванне: абрынацца.

абрынуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Імкліва абрушыць што-н. на каго-, што-н.

   • А. на ворага глыбы камення.

2. пераноснае значэнне: З вялікай сілай накіраваць што-н. на каго-н.

   • А. усю злосць на бюракратаў.

|| незакончанае трыванне: абрынаць.

абрыс назоўнік | мужчынскі род

Лінія, якая абмяжоўвае прадмет адной вонкавай рысай; контур.

|| прыметнік: абрысны.

абрысавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць бачным, выразным.

• Удалечыні абрысаваліся скалы.

|| незакончанае трыванне: абрысоўвацца.

абрысаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Абвесці рысай, абчарціць.

2. пераноснае значэнне: Ахарактарызаваць, апісаць.

   • А. сітуацыю.

|| незакончанае трыванне: абрысоўваць.

|| назоўнік: абрысоўка і абрысоўванне.

абрыў назоўнік | мужчынскі род

1. гл. абарваць1, -цца.

2. Месца, дзе што-н. абарвана.

   • А. лініі.

3. Круты схіл, адкос берага ракі.

   • Скочыць з абрыву.

абрэвіятура назоўнік | жаночы род | кніжнае

Слова, складзенае шляхам скарачэння двух ці больш слоў, напр., калгас, ЦЭЦ.

|| прыметнік: абрэвіятурны.

абрэз назоўнік | мужчынскі род

1. Абрэзаны край, беражок.

   • Кніга з зялёным абрэзам.

2. Вінтоўка з укарочаным канцом ствала.

   • Страляць з абрэза.

3. У абрэз (размоўнае) — без лішку, якраз столькі, колькі можа спатрэбіцца.

   • Грошай у абрэз.

абрэзак назоўнік | мужчынскі род

Астатак ад рэзкі чаго-н.

• Абрэзкі скуры.
• Абрэзкі дошак.

|| прыметнік: абрэзкавы.

абрэзацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Параніць сябе чым-н. вострым; парэзацца.

• А. асколкам шкла.

|| незакончанае трыванне: абрэзвацца і абразацца.

абрэзаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адрэзаць з краю, з канца.

   • А. пазногці.
   • А. сухія галіны.
   • А. крылы каму-н. (пераноснае значэнне: пазбавіць каго-н. магчьмасці развівацца, дзейнічаць).

2. Параніць чым-н. вострым, парэзаць.

   • А. палец.

3. пераноснае значэнне: Рэзка перапыніць, прымусіць змоўкнуць (размоўнае).

   • А. на першым слове.

4. пераноснае значэнне: Паменшыць, скараціць памеры, колькасць чаго-н.

   • А. паёк.

|| незакончанае трыванне: абрэзваць і абразаць.

|| назоўнік: абрэзванне, абразанне і абрэзка.

абрэк назоўнік | мужчынскі род | гістарычнае

Горац, які прымаў удзел у барацьбе супраць царскіх войск і адміністрацыі.

абсада назоўнік | жаночы род

1. Дрэвы, кусты, пасаджаныя ўздоўж ці вакол чаго-н. і насаджэнні.

   • Усцяж шляху зелянела маладая а.

2. Тое, што і шуфляда (у 2 знач.).

   • А. для акна.

|| прыметнік: абсадавы.

абсадзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што чым. Пасадзіць дрэвы, кусты вакол чаго-н.

   • А. сядзібу бярозамі.

2. Паваліць каго-н. (размоўнае).

   • Ён і мядзведзя абсадзіць.

|| незакончанае трыванне: абсаджваць.

|| назоўнік: абсаджванне і абсадка.

|| прыметнік: абсадачны.

абсалют назоўнік | мужчынскі род | кніжнае

1. У ідэалістычнай філасофіі: вечная нязменная першааснова ўсяго існага (дух, ідэя, бажаство).

2. Нешта безадноснае, незалежнае, самаіснае.

   • Узвесці ў а.

абсалютны прыметнік

1. Безумоўны, неабмежаваны, узяты па-за ўсякім параўнаннем.

   • Абсалютныя і адносныя паказчыкі.
   • А. чэмпіён (спартсмен-пераможац у мнагабор’і).
   • А. нуль (тэмпература ў -273,15 °С, самая нізкая тэмпература).

2. Поўны, канчатковы.

   • А. спакой.
   • Абсалютна (прыслоўе) правільна.
   • Абсалютная большасць (пераважная большасць).
   • Абсалютная манархія (самадзяржаўе).
   • А. слых (слых, які дакладна вызначае вышыню любога тону).

абсалютызм назоўнік | мужчынскі род

Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада цалкам належыць самадзяржаўнаму манарху; неабмежаваная манархія.

|| прыметнік: абсалютысцкі.

абсвістаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Свістам выказаць каму-н. сваё неадабрэнне, асуджэнне.

• А. артыста.

|| незакончанае трыванне: абсвістваць.

абсевак назоўнік | мужчынскі род

1. Лапінка на ніве, якая засталася незасеянай.

2. толькі Рэшткі ад прасявання; высеўкі.

   • Змесці ў кучу абсеўкі.

3. множны лік, пераноснае значэнне Пра што-н. дрэннае, непаўнацэннае.

   • Мы ж табе не абсеўкі якія.

|| прыметнік: абсеўкавы.